Harremana

    Orotariko Euskal Hiztegia

    2. Hizkuntza-baliabideak
    3. Online hiztegiak
    4. Orotariko Euskal Hiztegia

    OEH - Bilaketa

    281 emaitza honen bilaketarentzat

    Sarrera buruan (2)


    Sarrera osoan (279)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    azpijan.
    sense-1
    I . (Sust.).
    azpiadiera-1.1
    1. (V-gip).
    Desgaste por debajo. "Aspíjana eiñ, la hace el agua [...]; el carpintero que gasta por debajo demasiado. Az(s)píjana dauko, se dice de la orilla minada por el río, o de una madera que deja hueco por debajo al no ir derecho" Iz ArOñ. .
    azpiadiera-1.1.1
    (V-gip, AN-larr). Ref.: SM EiTec1; Etxba Eib; Iz ArOñ; Inza NaEsZarr 339; Elexp Berg.
     (Fig.). Intriga, conspiración; engaño, fraude. "Azpijan, desfalco, conspiración" SM EiTec1 (los ejs. que cita son de azpijanian; v. infra). "Azpijana, conspiración, intriga, hacer malas ausencias. sinón. irutxurra" Etxba Eib. "Aspíjana ein txak orri, le han estropeado solapadamente un negocio" Iz ArOñ. "Azpi-jana egin dioi, izkutuan salatu edo maltzurkeria egin diote" (AN-larr) Inza NaEsZarr 339. "Labor de zapa, conspiración. Agirixan oso gizon ondrau moduan azaltzen da baiña gero ikusi ein biar ze azpijan darabillen" Elexp Berg. Cf. AZPIAK JAN. v. azpilan; azpikeria.
    Bere yakite ta zuurtasun eta guzti, azpi-yana egiten neutson, arik eta zatirik obeena beti edo geienetan neuganatzeraino. Or Tormes 17. Gauza bat esan; bestea egiñ, / ezta azpijana besterik. Basarri 64. Andrazko oker baten azpijanegaittik. Etxba Ibilt 490. Bere berba-iturri samur eta ugariz, zuzenian, azpijanez Beiena-ren ondamendia ekarri guraz dabizenen aurka. Gerrika 194. Gogo-gogoko izango du zenbaitek [Marco] Antonioren adiskide zenarenganako leialtasuna, zenbaitek gorroto honen handinahi eta azpijanak. MIH 315.
    azpiadiera-1.1.2
    "Aspíjana eiñ [...], hacer deudas en secreto" Iz ArOñ. .
    azpiadiera-1.2
    2. "En el juego de bolos, un efecto especial que se le imprime a la bola al lanzarla. Azpijan geixegi emun jotsat" Elexp Berg. Cf. AZPIJAN JOAN.
    sense-2
    II . (Vb.).
    azpiadiera-2.1
    (V, G, AN-gip). Ref.: A (azpi); Garbiz Lezo.
     Minar, socavar por debajo; intrigar, conspirar. "Azpi-jan, azpiak jan, a) socavar el suelo; b) murmurar de alguien" A. "Quitarle por abajo a un árbol o monte para luego caerse más fácilmente" Garbiz Lezo 219.
    Lur ustel ta zoko urak azpijanak, berekin negarra. Or Poem 527.
    sense-3
    III . (Adj.).
    azpiadiera-3.1
    "Azpijana, saldua, itz txuri, falso, traidor" Ayerb EEs 1914, 175. "Falso, traidor" BeraLzM.
    azpisarrera-1
    AZPIJANEAN (V-gip). "Azpiajanian ibilli, conspirar. Mundu erdixa bizi da azpijanian beste erdixan aurka" Etxba Eib. "Atzetik azpijanian jarduntzen daben gizona da" Ib. "Kontablia azpijanian arrapau dabe. SM EiTec1. "Biargiñak ez daoz konforme-konforme eta uezabari azpijanian diardue" Ib. "Aspalditxuan alkarrekin ikusteittut eta itxuria azpijanian dabitz" Elexp Berg.
    Etxian eskerrik geixen zor detsenak azpi-janian dittuenian, ondasun guztiak baño geixago ardura daben gauzian aurka. Etxba Ibilt 478s. Aspalditik azpi-janean ari zala banekiken. Ataño TxanKan 212s. Bada, gainera, hirugarren arrazoia, ez agerikoa, baina azpijanean, satorraren gisa, ari dena gure "dizkigute-gipuzkera" gaxoaren aurka. MIH 390. Atila gizarajoa! Gogorrean ezin, eta azpi-janean liluratzen dute Erromar izeneko emakume apain haiek. MEIG I 142.
    azpisarrera-2
    AZPIJANETAN. Intrigando.
    Arro aundia ezaguna da, / baiña ez arro apala; / disimuluan azpi-janetan / ez da izaten motela. BEnb NereA 262. Lanean baiño azpi-janetan / geiago da nekatuko. Ib. 263. Errezelo ta azpijanetan, / eta alkarren beldurrean... / Guk nai genduken pake santua / ez dago oso urrean! Basarri 166.
    azpisarrera-3
    AZPIJAN JOAN. "Azpi-jan doa (V-m), en el juego de bolos, se dice de una bola que va a su destino ocultando sus agujeros" A.

    azpijan

    azpijan
    << azpi 0 / 0 aztal >>

    Nabarmenduak

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako Atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Conde Oliveto, 2. 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper