Orotariko Euskal Hiztegia
OEH - Bilaketa
281 emaitza honen bilaketarentzat
Sarrera buruan (2)
Sarrera osoan (279)
- abil
- adierazkor
- aditze
- agerraldi
- aho
- ahul
- aiduru
- aipatu
- 1 airos
- aitzinatze
- akabu
- akitu
- alanbrezki-belar
- alderatu
- 1 ale
- alegeratu
- alegrantzia
- altarazio
- anartio
- antze
- arartekosa
- arbaso
- argi
- argiagotu
- argitaratu
- argizale
- aribide
- arranditsu
- 1 arrasta
- arrazoi
- arrazoika
- arrerran
- arrosario
- 1 aski
- asko
- aspaldi
- aste
- atari
- atxikimendu
- aukeramen
- aurkezpen
- 1 autore
- azal
- azaldu
- azkartu
- azken
- azpi
- azpijan
- aztal
- aztarren
- 1 ba-
- bahitu
- bai
- 2 baita
- bakan
- baldinba
- balio
- balios
- baltseo
- banakatu
- baratu
- barau
- barreiatu
- 1 barren
- barru
- batasun
- 1 begi
- begietsi
- belaunikatu
- beldur
- beltz
- 2 berandu
- beraz
- berbera
- 1 bereber
- bereizi
- bereizte
- berezitasun
- berjabetasun
- bero
- besarte
- besoetako
- bi
- 1 biga
- bihotz
- bikaintasun
- bila
- bildots
- bildumagile
- biltzaile
- brodekin
- burubide
- burujabetza
- deabru
- dendari
- detxema
- doinu
- doloratu
- duin
- egosleku
- eguzki
- elkarlan
- emaile
- endelgatu
- entzule
- erabakior
- erakusburu
- 1 eretze
- erraldoi
- erreboluzio
- errektangular
- errepartizio
- eskarlata
- esker
- eskutitz
- eten
- ez
- ezagun izan
- ezik
- ezta
- eztanda
- fonologiko
- gabeuki
- 1 gai
- gaitz
- gaizki
- 1 garratz
- geldi
- gertakizun
- geza
- giputz
- girgilaketa
- gogo
- gogoangarri
- gogortu
- gorazarre
- gorpuzgabe
- gorte
- 1 gortu
- 1 hain
- hainbeste
- haize
- handinahi
- hari
- harri
- harro
- haserre
- hasiera
- hats
- haur
- hausle
- 2 hauste
- hautu
- hauxe
- haxe
- herritar
- hirotu
- hitz
- hitzaurre
- honako
- hondakin
- honein
- honeinen
- honenbeste
- hutsegite
- idazte
- igarri
- ikusezin
- ilunki
- indoeuropartze
- informatzaile
- inguru
- inprenta
- intendente
- 1 irain
- iralgi
- irozgarri
- 3 irrada
- irristakor
- istorio
- izan
- jainkotasun
- 1 jaupa
- joan
- 1 kantu
- kexati
- kolore
- kontatu
- kontra
- kontseilu
- krosketa
- kuebano
- lagungo
- lausengu
- lauso
- lehenago
- lelokeria
- letra
- linbo
- lore
- loretsu
- 1 lotu
- luze
- luzexko
- mahai
- maite
- 1 mandatu
- 1 manu
- marbre
- mauletar
- merezi
- mezu
- mintzaldi
- mintzo
- moldabera
- 2 moldezki
- 1 muin
- nabari
- negartsu
- nor
- normal
- ohore
- 1 on
- ondasun
- 2 ondo
- ontzigile
- ordez
- ospetsu
- partaletasun
- parte
- pasarte
- pasatu
- pentsaera
- 1 pila
- pizgarri
- pobre
- poesia
- poetikotasun
- pozgarri
- predikari
- predikatu
- rigortasun
- sabel
- saiheskera
- sakontasun
- salbazio
- 3 samar
- 1 santu
- sariztatu
- sarraski
- sasoi
- seguru
- seinalatu
- sekretu
- sermoizale
- soin
- 1 sorrera
- sortegun
- tolestatu
- turko
- txadon
- urrikigabe
- 1 urte
- uzta
- xurgatu
- xuxendu
- zabal
- zabalki
- 1 zain
- zaldun
- zertasun
- 1 zin
- zorroztu
- zu
- zuek
- zulatzaile
- 1 zurrun
- zuzen
- zuzendari
goiburua
azpijan.
sense-1
I .
(Sust.).
azpiadiera-1.1
1.
(V-gip).
Desgaste por debajo. " Aspíjana eiñ, la hace el agua [...]; el carpintero que gasta por debajo demasiado. Az(s)píjana dauko, se dice de la orilla minada por el río, o de una madera que deja hueco por debajo al no ir derecho" Iz ArOñ. .
Desgaste por debajo. " Aspíjana eiñ, la hace el agua [...]; el carpintero que gasta por debajo demasiado. Az(s)píjana dauko, se dice de la orilla minada por el río, o de una madera que deja hueco por debajo al no ir derecho" Iz ArOñ. .
azpiadiera-1.1.1
(V-gip, AN-larr).
Ref.:
SM EiTec1; Etxba Eib; Iz ArOñ; Inza NaEsZarr 339; Elexp Berg.
(Fig.). Intriga, conspiración; engaño, fraude. "Azpijan, desfalco, conspiración" SM EiTec1 (los ejs. que cita son de azpijanian; v. infra). "Azpijana, conspiración, intriga, hacer malas ausencias. sinón. irutxurra" Etxba Eib. "Aspíjana ein txak orri, le han estropeado solapadamente un negocio" Iz ArOñ. "Azpi-jana egin dioi, izkutuan salatu edo maltzurkeria egin diote" (AN-larr) Inza NaEsZarr 339. "Labor de zapa, conspiración. Agirixan oso gizon ondrau moduan azaltzen da baiña gero ikusi ein biar ze azpijan darabillen" Elexp Berg. Cf. AZPIAK JAN. v. azpilan; azpikeria.
Bere yakite ta zuurtasun eta guzti, azpi-yana egiten neutson, arik eta zatirik obeena beti edo geienetan neuganatzeraino. Or Tormes 17. Gauza bat esan; bestea egiñ, / ezta azpijana besterik. Basarri 64. Andrazko oker baten azpijanegaittik. Etxba Ibilt 490. Bere berba-iturri samur eta ugariz, zuzenian, azpijanez Beiena-ren ondamendia ekarri guraz dabizenen aurka. Gerrika 194. Gogo-gogoko izango du zenbaitek [Marco] Antonioren adiskide zenarenganako leialtasuna, zenbaitek gorroto honen handinahi eta azpijanak. MIH 315.
(Fig.). Intriga, conspiración; engaño, fraude. "Azpijan, desfalco, conspiración" SM EiTec1 (los ejs. que cita son de azpijanian; v. infra). "Azpijana, conspiración, intriga, hacer malas ausencias. sinón. irutxurra" Etxba Eib. "Aspíjana ein txak orri, le han estropeado solapadamente un negocio" Iz ArOñ. "Azpi-jana egin dioi, izkutuan salatu edo maltzurkeria egin diote" (AN-larr) Inza NaEsZarr 339. "Labor de zapa, conspiración. Agirixan oso gizon ondrau moduan azaltzen da baiña gero ikusi ein biar ze azpijan darabillen" Elexp Berg. Cf. AZPIAK JAN. v. azpilan; azpikeria.
Bere yakite ta zuurtasun eta guzti, azpi-yana egiten neutson, arik eta zatirik obeena beti edo geienetan neuganatzeraino. Or Tormes 17. Gauza bat esan; bestea egiñ, / ezta azpijana besterik. Basarri 64. Andrazko oker baten azpijanegaittik. Etxba Ibilt 490. Bere berba-iturri samur eta ugariz, zuzenian, azpijanez Beiena-ren ondamendia ekarri guraz dabizenen aurka. Gerrika 194. Gogo-gogoko izango du zenbaitek [Marco] Antonioren adiskide zenarenganako leialtasuna, zenbaitek gorroto honen handinahi eta azpijanak. MIH 315.
azpiadiera-1.1.2
"
Aspíjana eiñ [...], hacer deudas en secreto"
Iz ArOñ.
.
azpiadiera-1.2
2.
"En el juego de bolos, un efecto especial que se le imprime a la bola al lanzarla. Azpijan geixegi emun jotsat
"
Elexp Berg. Cf. AZPIJAN JOAN.
sense-2
II .
(Vb.).
azpiadiera-2.1
(V, G, AN-gip).
Ref.:
A (azpi);
Garbiz Lezo
.
Minar, socavar por debajo; intrigar, conspirar. " Azpi-jan, azpiak jan, a) socavar el suelo; b) murmurar de alguien" A. "Quitarle por abajo a un árbol o monte para luego caerse más fácilmente" Garbiz Lezo 219.
Lur ustel ta zoko urak azpijanak, berekin negarra. Or Poem 527.
Minar, socavar por debajo; intrigar, conspirar. " Azpi-jan, azpiak jan, a) socavar el suelo; b) murmurar de alguien" A. "Quitarle por abajo a un árbol o monte para luego caerse más fácilmente" Garbiz Lezo 219.
Lur ustel ta zoko urak azpijanak, berekin negarra. Or Poem 527.
sense-3
III .
(Adj.).
azpiadiera-3.1
"
Azpijana, saldua, itz txuri, falso, traidor"
Ayerb EEs 1914, 175.
"Falso, traidor"
BeraLzM.
azpisarrera-1
AZPIJANEAN (V-gip).
"Azpiajanian ibilli, conspirar. Mundu erdixa bizi da azpijanian beste erdixan aurka" Etxba Eib. "Atzetik azpijanian jarduntzen daben gizona da" Ib. "Kontablia azpijanian arrapau dabe. SM EiTec1. "Biargiñak ez daoz konforme-konforme eta uezabari azpijanian diardue" Ib. "Aspalditxuan alkarrekin ikusteittut eta itxuria azpijanian dabitz" Elexp Berg.
Etxian eskerrik geixen zor detsenak azpi-janian dittuenian, ondasun guztiak baño geixago ardura daben gauzian aurka. Etxba Ibilt 478s. Aspalditik azpi-janean ari zala banekiken. Ataño TxanKan 212s. Bada, gainera, hirugarren arrazoia, ez agerikoa, baina azpijanean, satorraren gisa, ari dena gure "dizkigute-gipuzkera" gaxoaren aurka. MIH 390. Atila gizarajoa! Gogorrean ezin, eta azpi-janean liluratzen dute Erromar izeneko emakume apain haiek. MEIG I 142.
Etxian eskerrik geixen zor detsenak azpi-janian dittuenian, ondasun guztiak baño geixago ardura daben gauzian aurka. Etxba Ibilt 478s. Aspalditik azpi-janean ari zala banekiken. Ataño TxanKan 212s. Bada, gainera, hirugarren arrazoia, ez agerikoa, baina azpijanean, satorraren gisa, ari dena gure "dizkigute-gipuzkera" gaxoaren aurka. MIH 390. Atila gizarajoa! Gogorrean ezin, eta azpi-janean liluratzen dute Erromar izeneko emakume apain haiek. MEIG I 142.
azpisarrera-2
AZPIJANETAN.
Intrigando.
Arro aundia ezaguna da, / baiña ez arro apala; / disimuluan azpi-janetan / ez da izaten motela. BEnb NereA 262. Lanean baiño azpi-janetan / geiago da nekatuko. Ib. 263. Errezelo ta azpijanetan, / eta alkarren beldurrean... / Guk nai genduken pake santua / ez dago oso urrean! Basarri 166.
Arro aundia ezaguna da, / baiña ez arro apala; / disimuluan azpi-janetan / ez da izaten motela. BEnb NereA 262. Lanean baiño azpi-janetan / geiago da nekatuko. Ib. 263. Errezelo ta azpijanetan, / eta alkarren beldurrean... / Guk nai genduken pake santua / ez dago oso urrean! Basarri 166.
azpisarrera-3
AZPIJAN JOAN.
"Azpi-jan doa (V-m), en el juego de bolos, se dice de una bola que va a su destino ocultando sus agujeros" A.
azpijan
-
azpijan....
-
I . (Sust.). 1. (V-gip).Desgaste por deb...
-
1. (V-gip).Desgaste por debajo. " Aspíj...
-
2. "En el juego de bolos, un efecto espe...
-
II . (Vb.). (V, G, AN-gip). Ref.: A (azp...
-
(V, G, AN-gip). Ref.: A (azpi); Garbiz L...
-
III . (Adj.). " Azpijana, saldua, itz tx...
-
" Azpijana, saldua, itz txuri, falso, tr...
-
AZPIJANEAN (V-gip). "Azpiajanian ibilli,...
-
AZPIJANETAN. Intrigando. Arro aundia eza...
-
AZPIJAN JOAN. "Azpi-jan doa (V-m), en el...
<< azpi 0 / 0 aztal >>
Nabarmenduak
