Azpisarrerak (sarrerak) (2)
haxe.
(BN, S ap. A
; SP, Arch VocGr, VocBN
, Gèze, Dv, H, Foix, Lrq; axe BN-mix, S, Sal, R ap. A
)
Carga, peso (sentidos prop. y fig.). "Faix" SP. "Charge" Gèze. "Fardeau, charge d'homme" VocBN. "Charge, faix, fardeau" Dv. "1. paquet, botte, petite charge, petit fardeau [...]. 2. charge, fardeau, en général [...]. 3. au moral: charge, peine, le dû" H. "Axe: 1.º carga, montón, fajo. Iratzaxe, montón de helechos. Belar-axe, montón de hierbas. Abar-axe, egur-axe, carga de leña. [...] 3.º Haxe, peso, castigo" A. "Aupizaka goratu xu axea (Sal)" Ib. s.v. aupiz. "Charge" Foix. "Fardeau, transporté à dos d'homme" Lrq. "Charge, poids, karga, hazta, zama; -sur le dos, haxe" T-L. Leiçarraga (Decl ã 7v) da haxia (junto a kargá) como equivalente suletino de zama.
Ordu hartan afer date hari apelatzia [...]; / Batbederak egarriko orduian bere haxia. E 35. Lehen neur' egitekoen haxe / Bakoitza baitzautan sortaxe. O Po 49. Ene haxia arhin da, eta ene uztarria dulze eta eme. Tt Onsa 170. --Artzañak bere ardier emaiten deritzen eskolak Jinkoari laketago zaitzoia, eziz atzenak? --Bai, zeren arimen haxia egari behar dianarena baitira. Bp II 11. Iondane Petiriren ondokoa, eta eliza güziaren haxia egarten dian Büria delakoz. Ib. 121. Aigu, lagunt nezak, / Dio egurkariak, / Haxe honen altxatzera, / Bizkarriala ezartera. Arch Fab 119. Asto zenaren haxea ordian / Ezarri zioten bizkarrian. Ib. 193. Ai nere Jainkoa! haxe gaitz hunen petik, nola ilkhi, nola berriz gainera igan naiteke? Dv LEd 64. Abrahamek estekatu zion beraz bere semeari, bizkarrean, egur zama edo haxe bat. Jnn SBi 6. Egür haxe bat bizkarrian. ArmUs 1899, 54. Ezkerreko sorbaldan zarta batetik dingilizka axea (maletatxoa) artuta. A Latsibi 13. Emazte bera ordian, saihetsetik bezala, hasi zen: "Gaixo haxia! ehian beste beharrik! Eskual 5-6-1908 (ap. DRA ). Ekarriren dügia heben zer ützülia Haritxabaletek jauki zian bost kontrebanda haxeren salbatzeko? Const 30. Eiheramendiko bortan ziren gardak kafe haxiak karkanuetan han igaran zirelarik. Ib. 31. Zama bizkarrerat altxatzen lasto haxea bezala. Othoizlari 1958, 154. Sarri date gure haxia / heltürik güne hunian. Casve SGrazi 114.
Ordu hartan afer date hari apelatzia [...]; / Batbederak egarriko orduian bere haxia. E 35. Lehen neur' egitekoen haxe / Bakoitza baitzautan sortaxe. O Po 49. Ene haxia arhin da, eta ene uztarria dulze eta eme. Tt Onsa 170. --Artzañak bere ardier emaiten deritzen eskolak Jinkoari laketago zaitzoia, eziz atzenak? --Bai, zeren arimen haxia egari behar dianarena baitira. Bp II 11. Iondane Petiriren ondokoa, eta eliza güziaren haxia egarten dian Büria delakoz. Ib. 121. Aigu, lagunt nezak, / Dio egurkariak, / Haxe honen altxatzera, / Bizkarriala ezartera. Arch Fab 119. Asto zenaren haxea ordian / Ezarri zioten bizkarrian. Ib. 193. Ai nere Jainkoa! haxe gaitz hunen petik, nola ilkhi, nola berriz gainera igan naiteke? Dv LEd 64. Abrahamek estekatu zion beraz bere semeari, bizkarrean, egur zama edo haxe bat. Jnn SBi 6. Egür haxe bat bizkarrian. ArmUs 1899, 54. Ezkerreko sorbaldan zarta batetik dingilizka axea (maletatxoa) artuta. A Latsibi 13. Emazte bera ordian, saihetsetik bezala, hasi zen: "Gaixo haxia! ehian beste beharrik! Eskual 5-6-1908 (ap. DRA ). Ekarriren dügia heben zer ützülia Haritxabaletek jauki zian bost kontrebanda haxeren salbatzeko? Const 30. Eiheramendiko bortan ziren gardak kafe haxiak karkanuetan han igaran zirelarik. Ib. 31. Zama bizkarrerat altxatzen lasto haxea bezala. Othoizlari 1958, 154. Sarri date gure haxia / heltürik güne hunian. Casve SGrazi 114.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
