Harremana

    OEH - Bilaketa

    284 emaitza honen bilaketarentzat

    Sarrera buruan (2)


    Sarrera osoan (282)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    honenbeste.
    tradizioa
    Tr. Bien documentado en la tradición meridional desde mediados del s. XVIII. Al Norte se encuentra ya en CartEsp, y lo emplean Axular, Pouvreau, Gasteluçar, Belapeyre, CatLan, Duhalde, Goyhetche, Hiriart-Urruty, J. Etchepare y Larre. Entre los meridionales domina onenbeste, y en los septentrionales hunenbertze (hay hunenbeste en Larre). Hallamos un ej. de onemeste en Mendaro Txirristaka (82). En DFrec hay 19 ejs. de (h)onenbeste y 1 de hunenbeste, todos ellos meridionales.
    sense-1
    1. (V, G); hunenbertze (AN, L, BN); hunenbeste; onenbertze (A Morf 440); onemeste Ref.: A (onenbeste, hunenbertze); Elexp Berg.
     Tanto(s). v. hainbeste, horrenbeste.
    Nik zertako tut hunenbertze / egiteko erabiltzen? Gç 204. Bada hemen muthilko bat, zeiñek baiditu bortz ogi garagarrezko eta bi arrain; ordean horiek zer dire hunenbertze mundurentzat? "Inter tantos". He Io 6, 9. Nundi edo zelan niri onenbeste ditxa? Cb CatV 93. Zuk onenbeste alegria eman didazu! Cb Eg II 138. Ez dut egiazki hunen bertze fede aurkhitu Israel guzian. Lg II 151. Zertako da egina arrosariua hunenberze Paterrez eta Abe Mariez? CatLan 77. Lotsatuten nozu onenbeste aparigaz. Mg PAb 112. Zeinbat, Jauna zor deutsut onenbeste mesede gaitik. Añ EL1 6. Zer egin aldezaket bada onenbeste beldurren artean. AA I 455. Ainbeste kañoi eta / onenbeste karro. FrantzesB I 141. Bada guri onenbeste konsuelo ematen dizkiguten gauz oek guziok ere onetxek egiñak dira. Arr GB 56. Gure Jaungoikuari biar dizkagu eskerrak eman, onenbeste mesede egin digulako. Bv AsL 168. Mundua etzan gaur arkituko / onenbeste atsekabez. AB AmaE 15. Zer! Pestara juan biar da, onenbeste kezkarekin? Moc Damu 16. Nok uste ixango eban Bilbaon onenbeste kojo eguanik. Kk Ab I 120. Zertarako dan mundu onetan / onenbeste banidadia. MendaroTx 69. Andrak, zetarako galdu onenbeste asti barriketa utsian? Otx 50. Onenbeste berriketekin, ez dizuet esan Ximon nor da ere. NEtx LBB 124. Obe uan orduan bala txar arek il baiñu! [...]. Onenbeste neke gabe biziko intzan betiko zorionean. Ataño TxanKan 34. Mende luzeen lasaikeriak honenbeste eginkizun bizkarreratu digun garaian. MIH 284.
    v. tbn. Gco I 458. Echag 91. Izt C 75. Lard 160. Goñi 100. Iraola 125. A Ardi 46. Inza Azalp 7. Tx B I 220. Yanzi 202. Ir YKBIz 210. TAg Uzt 12. EA OlBe 92. Akes Ipiñ 17. Zait Plat 103.
    azpiadiera-1.1
    (Pospuesto al sintagma al que acompaña).
    Etziteiela deebrien lagün izan [...] zonbait belharrez edo khandera honenbeste piztüz. Bp I 87.
    azpiadiera-1.2
    Lotsa gaitezen, nere Kristauak, onenbeste gure utsegite. AA III 339. Eta nondik dator onenbeste zerurako bear diran gauzen ez jakitea? Ib. 590. Ta dinozu zekena dala [...]. Ta onanbeste milla juzgu gaisto lagunaren egite onak txarrera botata. fB Ic II 219.
    azpiadiera-1.3
    (Ref. a una cantidad indefinida).
    Konsidera ezazu eztuela hunein bertze urthe baizen etzinela munduan. SP Phil 32 (He 31 hunen berze). Sinhesteko deia, honen beste Pater eta Ave Maria erraitiak berthute berhezi bat diala? Bp I 123. Esan zien: onenbeste egur bakoitzak ekarzute. Cb Just 111. Onenbeste diru atera nituban okelatako, ainbeste ardaua ekarteko. Mg CO 34. Jauna, bekatu onetan erori naiz onenbeste bider. AA III 498. Ez naiz ohoina, ez eta arnegaria, hulakoa ta halkaoa bezala; hunenbertze othoitz, hunenbertze meditazione, hunenbertze komunione egiten dut. Dh 66. Edo diñuee: gurian sartuko danak biarko dau onenbeste dote. JJMg BasEsc 248. Partida egiten da hunenbertze jokotara; maizenik hamahiruetara. Zby RIEV 1908, 88. Hiriburuko elizaren imitorioa egin behar zela, ukan dut manua, joaiteko hunenbertze soldadorekin. HU Zez 135. Ixiltzake, beti gauza bati eragiñez; onenbeste koltsoi, orrenbeste maindira, orko beia, ango moxala, goiko zelaia, beko iñaurkiña. Ag G 41. Hunenbertze kilo dea behi hunen hazta? Ederki: egungo saltzapenaren neurrian, aberea hauta delarik, heldu da hunenbertze urre. JE Bur 172. Subentziñorik edo urtian onenbeste diru emoten ba-dautse errijak. ForuAB 99. Egun geienetako berriak unelakoak zituzten: alako errian omen dagozi unenbertze gudulari. FIr 137. Españiko gobernuari urtean onenbeste miloi ematen dizkagu. Ldi IL 155. Onenbeste joan-etorrietarako gai diran txartelak. "Para determinados viajes". EAEg 30-10-1936, 173. Gero, bakotxak onenbeste metro kubiko arri ekarri. Gerrika 39. Hunenbeste egun sartu behar zuen etxe bakotxak. Larre ArtzainE 14. Honenbeste hiztunetatik behera erabiltzen den hizkuntza txikia da. MEIG IV 54.
    v. tbn. Añ GGero 172. Erkiag Arran 116. Akes Ipiñ 25.
    sense-2
    2. Tanto como ello, otro tanto, lo mismo. v. BESTE HONENBESTE.
    Nik neronek ere egin nuen noizbait hunein bertze. "Haec et ipsi comissi". Ax 316 (V 210). Onenbeste ta geiago eroaten eztozuez algara andiaz beste eun gauzeetan? Añ LoraS 24. Farra egiten dezu [...] baña atozea, etzatzu zuri onenbeste gertatu? AA III 377. Zeinbateri onenbeste / esan leikion egiaz. Zav Fab, RIEV 1907, 535.
    azpiadiera-2.1
    Onenbesterik artua nauzu / [...] ni zure basoan. "No he recibido menos". Or Eus 83.
    sense-3
    3. Tanto, en tal medida.
    Zeri darasat hunenbertze? Gç 183. Jaungoiko fingabe edo infinitoak onenbeste zu amatzea baño, zer gauza andiagorik? Cb Eg II 43. Neronek ezkondu biar banuke, enitzake onenbeste larrituko. Alz Bern 57. Nok susmatuko luken hunenbeste gareztituko zala bizitzea? Osk Kurl 160.
    sense-4
    4. (Uso pron.). Tanto.
    Onenbeste egingo ez badabee bere. fB Ic III 339. Aurten iñaute festak / eder eta luze. [...] Iñoiz ez det ikusi / iñon onenbeste. Echag 186. Zugatik eta bakarrik zugatik daramat onenbeste. Arr GB 29. Ez deritzat arrazoi dala, ontzi-gidariari onenbesterentzat lekua eskatzia. Bv AsL 211. Izan dira mutilak / iru urte baino len / amar mila ogerleko / bakoitzak eukiten: / onenbeste daukanak, / bere bada abila, / laster egiten dituz / irurogei mila. Azc PB 313.
    azpiadiera-4.1
    (Ref. a una cantidad indefinida). "(En) tanto más, en tanto menos se vendió, onenbeste geiagoan, onenbeste gitxiagoan saldu zan" Lar. "Redituar, [...] eman onenbeste" Añ.
    Aginduko deutsat onenbeste señalatu ta izentaturik pobreai emon dagioentzat. Añ GGero 172. Ez da asko esatia: etorri jataz onenbeste eskintzera. JJMg BasEsc 199. Eztogu salduko onenbeste baño merkiago. Astar II 173. --Zenbat balio zun bei orrek? --galdegin zion apaizak. --Onenbeste. Or SCruz 53. Laneko alki guziak, jateko mahain marbrezko ederra; lau dotzena kollir furxeta eder; baso, azietak, orotarik hunenbertze. HU Zez 165. Mahain baten gainean ezar bakotxa bere untzian katxet mota guziak, eta erostuner emaitea aski sosean hunenbertze. JE Bur 60. Ta zuek, loteri-zaleok, onenbeste [ematen Gobernuari] . Ldi IL 156. Burdiñak gora, txatarrak atzera-aurrera; onenbeste ekarri, orrenbeste eroan. Erkiag BatB 149. Film honen berriak aspaldidanik etortzen hasiak ziren. Honenbeste kostako zela, horrenbeste lagun agertuko zirela, honelako edo halako lekutan filmatzekoa zela. MEIG I 165.
    azpiadiera-4.1.1
    Hunenbertze berek ezen, utzten diotenean, / Haiñbertze haiek diote, hartzen bere xaindean. Gç 86.
    azpiadiera-4.2
    (Uso sust.).
    Zuk orain eztuzu desiratzen onenbeste baizik. Bapo. Baiño "onenbeste" ori lortu dezazun egunean [...]. Vill Jaink 142.
    azpisarrera-1
    BESTE HONENBESTE.
    Otro tanto, lo mismo. "Beste onenbeste, otro tanto. beste onenbeste geiago pagatu nuen, otro tanto más me costó" VP 11v.
    --Eutsi au gure izenian [...] --Eskerrik asko; urte askotan egin daizubela beste onenbeste. Mg PAb 132. Auxe berau ta beste onen beste jazoten dala gugaz. Añ EL1 87. Zer esango zeunke zeuk beste bat gaitik beste onenbeste egingo baleu? Astar II 121. Iñurrijen artian [...]. Beste onenbeste jazoten da erliakaz. Ur Dial 30 (It, Dv, Ip orobat). Eztot eguno entzun ez ikusi beste onenbeste! Echta Jos 225.
    v. tbn. VMg 2. Ag AL 46. A Ardi 71. Enb 147. Tx B I 51. Zait Plat 96.
    azpisarrerakoSense-1.1
    (Con -ko, adnom.).
    Gure ezagueran beste onenbestekorik ez degu ezagutu, ez. NEtx Antz 44.
    azpisarrera-2
    HONENBESTEAN.
    azpisarrerakoSense-2.1
    a) (Lar, Añ).
    En tanto (ref. a un precio o suma de dinero). "¿En quánto? en tanto, zenbatean? anbatean, onenbestean" Lar. "Destajar, dar o tomar la obra por un tanto, onenbestean alogeratu" Ib. "(A) destajo, onenbestean" Ib. v. HONENBESTETAN.
    Ona nere idi edo beiak: artu nai badituzu onenbestean, arritzazu feriako eran. AA II 185. Egiten dabe pekatu [...] obraren bat [...] destaju edo onenbestian arzen dabeenak [...] ajustadu ziriana legez egiten ezpadabe. Astar II 161s (v. tbn. 162). Emakumea, esan zadazu, soroa onenbestean saldu dezute? Lard 486.
    azpisarrerakoSense-2.2
    b) Con esto, en esto. v. HONENBESTEZ.
    Ez da onenbestean bukatzen komunio gaistoarekin kristauak egiten dion ofensa [Jesu-Kristori] . Mg CC 244. Zer geiago asma zitekean gure alde? Jakizu bada Kristaua, etzala onenbestean geratu Jesusen guganako [...] amorioa. AA I 16. Joaben lotsa galdua etzan onenbestean gelditu. Are geiago esan zion:. Lard 201. Berdunen etzan kanpotar asko, / prantzesak giñan guziyak; / onenbestian kontentu gera / Jaungoikuari graziyak. Tx B III 18. Iltzeko konforme naz / ni onenbestean. Ayesta 44.
    azpisarrerakoSense-2.3
    c) Tanto como esto, así; de esta manera.
    Onenbestean gizona aultzeko / badu neguak indarrik? Ag Ezale 1897, 186. Geiago ez naiz bertsotarako gauza izan. [...] Bañan ala ere kontentu naiz onenbestean naizenean ere. Uzt Sas 21. Entzun dezute gure Uztapiden, / xelebrekeri goxua, / onenbestian kantatutzeko / zeñek ez dauka lausua? Lopategi (in Uzt Noiz 53). Gure Uztapidek nola dituan / esakera aintzagarriyak, / onenbestian saiatu nairik, / momentu oso larriyak. Ib. 51. Guztiak onenbestian geratziak aldrebeseko susmo asko sortu eban errian da inguruetan. Gerrika 178.
    azpisarrera-3
    HONENBESTEAN ERE.
    "Ainbestian be, pasablemente, no mal del todo [...], onenbestian be" Elexp Berg.
    azpisarrerakoSense-3.1
    --Onen alperrak ete dozuz semeak? --Onenbestean be! Onenbestean be! Baiña badakizu ba, Pelix... --Bai, Klaudi! Badakit nik, zu bestean ez arren, naiko biargiñak dozuzana semeak. Bilbao IpuiB 173.
    azpisarrera-4
    HONENBESTE BAT.
    Tanto. "(Un) tanto, onenbeste bat" Lar.
    Zuei esateko, / da nere ustea / onenbeste bat jende / galtzen ez uztea. It Fab 49. Zer esker onenbeste bat grazia eta doairen alderako eman negizkitzuke? Arr GB 108 (v. tbn. 110). Ez da goibeldu bear orazioan asi-berri dan kristaua [...] liburu onetan ipiñi ditugun oarpide eta erreglak onenbestebat diralako. Arr Orac 54.
    azpisarrera-5
    HONENBESTE EDO HAINBESTE.
    Tanto o tanto (ref. a una cantidad indefinida).
    [Eman bearko diola urtean]onenbeste edo ainbeste anega-gari. AA II 191. [Baseritar-maizter] bakotxak urteoro estaduari onenbeste edo ainbeste anega emon bearko leuskioz. Eguzk GizAuz 123. Onenbeste edo arenbeste ordutan lan-egin ondoren. Erkiag Arran 116.
    azpisarrerakoSense-5.1
    (Como pron.).
    Elkar arturik erabakitzen badue onenbeste edo ainbeste baizik ez eskeintzea. AA II 182. Eskribauak onenbeste edo ainbeste erantzun zionean. Etxeg (in Muj PAm 19). Artzen dauanetik onenbeste edo ainbeste estaduari emotekotan. Eguzk GizAuz 133.
    azpisarrerakoSense-5.2
    [Akzioak] artu nai orok len-agiri bat izendu bezate, onenbeste-ainbeste eman-agindua sendotzen dutelarik. Ldi IL 73s.
    azpisarrera-6
    HONENBESTEGAZ (V-gip ap. Etxba Eib ).
    Con esto. "Onenbestegaz amaitzen dot nere gaurko jarduna" Etxba Eib. v. HONENBESTEZ.
    --Ez dira onenbestegaz amaituten lanak? --Ez, Maisu Juan. Mg PAb 139. Ta esan eutsan: [...] Lazaro, urten egizu kanpora. Onenbestegaz biztu zan Lazaro. Mg CO 97. Bada ondo danari [...] eutsi ta eutsi bear deutsagu. Agur onenbestegaz. Añ EL2 8 (al final del pról.; v. tbn. en contexto similar Mg PAb 219 asko da onenbestegaz). Onenbestegaz aitu daike nai dabenak. JJMg BasEsc 195. Ta onenbestegaz, irakurlia, aintzat artuten banozu [...]. Ta egiten deutsut: Agur. fB Ic I X. Adalbaldo poztu zan onenbestegaz, da urrengo goizean [...]. Ag AL 162. Onenbestegaz aldendu zirean neska mutillak bata besteagandik. Ag Kr 113. Ta onenbestegaz, goazen etenda itxi dogun neure zeregiñaren aria orapildutera. Ib. 30. Eta onenbestegaz eta euzkerearen zabalkundiari on egin dautsadalakuan, agur dagitsut, ene irakule. Otx 7. Ez eustan esan ezetzik be, eta onenbestegaz banandu giñan "biar arte" esanaz. Gerrika 133.
    v. tbn. Zav Fab RIEV 1907, 91. Ur MarIl 102 (BulaAl 307 oneinbestegaz). AB AmaE 265. A BGuzur 120. Itz Azald 6.
    azpisarrerakoSense-6.1
    Emon deigun, urthian ehun [hitz barri] zabaldu leikezala [...] Honenbestegaz be, Matematiketan, Fisikan, Kimikan [...] bihar diran hitzak zabaltzeko, ehun urthe bihar litzakez. Osk Kurl 119.
    azpisarrera-7
    HONENBESTE IZAN.
    Ser suficiente, ser capaz , valer tanto como para ello. "Hunenbertze gira, nous sommes tant" H (Interpr?).
    Ikasi nai badezu jar zaite begira, / Xardiaren indarrak onenbeste dira. Tx B I 195. Ezpaitzera gaizki aterako, egin dezaigukezun onaren aldera, gu onenbeste izaki. Zait Plat 137. Aurten ezin dedana / urrengo urtian, / jarraitu onenbeste / geran bitartian. Uzt Sas 51.
    azpisarrera-8
    HONENBESTEKO.
    azpisarrerakoSense-8.1
    a) (V-gip ap. Elexp Berg ; hunenbertzeko Dv).
    (Adnom.). De esta magnitud. "Hunenbertzeko gaixtakeria, une telle ou une si grande méchanceté" Dv. "Tan grande como esto. Sekula eztot ikusi onenbesteko txalik" Elexp Berg.
    Onenbesteko alogerian ez zinian nigaz ajustau? Zuzaeta 131. Nik betiko etsia ifernuan merezi nuen, eta zuk zeruaren hunenbertzeko peskiza eman darotazu. Dv LEd 245. Emen onenbesteko elurra danean [...]. Ag G 202. Ebaki bakotxaren azta unenbertzekoa, mando batek jasan añakoa. FIr 135. Muñoetan dagon elurrak ez du onenbesteko dirdairik. Or Mi 148. Jaungoiko ona! Zeruak onenbesteko zoriona ote dakarkigu? NEtx Antz 41. Onenbesteko pastelak izaten al itukan zuen etxean? Anab Poli 96. Onenbesteko trasturik ezta / Sortu neronen auzotan. Auspoa 39, 56. Paper saldu bakotxeko, onenbestekoa izan bearko da niretzat bere. Erkiag BatB 33. Ez dago inor ere gure errian onenbesteko liburua osatzeko gaia utzi duenik. Zab (in MEIG III 98).
    v. tbn. Zait Sof 95. Ker Mt 15, 33.
    azpiadiera-1.1
    [Erramulariak] au zirala ta ori zirala; onenbeste edo arenbesteko bitartean errez egingo zituela uretan egin bear ziran bideak. Ag Kr 169.
    azpiadiera-1.2
    Lengo zati oietan, gutxienez onenbesteko kalte ordaintzak jaso al izango dirala esan degu. EAEg 1-11-1936, 188.
    azpisarrerakoSense-8.2
    b) (V-gip, G-azp; hunenbertzeko Dv) Ref.: Etxba Eib; ZestErret .
     (Seguido de bat). Un tanto, tanto, cierta cantidad. "Emozu hunenbertzeko bat edo hainbertzeko bat, donnez-lui un tant ou un tant" Dv. "Dirua aurreratu zetsan onenbesteko bat, sari letz, beste onenbesteko bat aurrez kenduta, le prestó un tanto de dinero" Etxba Eib. "Dirua, bakoitzai honenbesteko bat partitu zitzaion" ZestErret.
    Urepeleko behi batzu [...], jabeek hunenbertzeko batean zonbait ilhabetherendako harat asetzera igorriak. JE Ber 16. Onenbesteko bat emon ezkero, egoki ordainduta dago. Erkiag BatB 155 (v. tbn. en contexto similar Kk Ab I 93 onenbesteko bat). Baietz esan deutsa mutillari, alogera izentauko deutsala. Onenbesteko bat. Ib. 132. [Automobilla erabiltzeko] bi gauz eskatzen dituzte: onenbesteko-bat urte ta ondo erabiltzen jakitea. MAtx Gazt 65 (v. tbn. 66). Metro kubikoa onenbesteko batean omen zuten tratua egiña. Uzt Sas 339. Pelotak, pareterua esaten jakonak lagaten zituan, jokoko onenbesteko baten truke. Etxabu Kontu 180. Kamiñuetarako arri jotie artute eukiten eban, metroko onenbesteko baten. Gerrika 35.
    azpiadiera-2.1
    Urtean onenbestekoa emoten euskun; ta, lagun geiago edo gitxiago egon, bardin jakon udalari. Etxabu Kontu 27.
    azpiadiera-2.2
    (Como sust. pleno). Cantidad, número.
    Onenbesteko ontara eldu gabe gertazen diran kondarrak, beste zenbait kidekoekin batu litezke beste Aldun bat autu al izateko. EAEg 13-10-1936, 36.
    azpisarrerakoSense-8.3
    c) Número (signo gráfico).
    Han hemenka baditugu hitz batzu, hunenbertzeko batekin (bateko, biko, hiruko edo laukoa) sahetsaren gaineko aldetik. JE Bur 5 (ref. a las notas de edición).
    azpisarrera-9
    HONENBESTENAREKIN.
    "Hunenbertzenarekin, [...] sur ce, au même instant" Dv. v. HONENBESTEREKIN.
    azpisarrera-10
    HONENBESTERAINO (V-gip ap. Elexp Berg ).
    Hasta tanto.
    Etzan aren argia onenbesteraño luzatu. Lar SAgust 15. Emen ez da onenbesteraño estutu gauza. AA II 85. Miretsitzen gera onenbesteraño gizona itsutzeaz. Ib. 4. Onenbesteraño al dezake gizon justuetan lagunurkoaganako onginai protxugarriak. 'Tanto como esto'. Aran SIgn 50. Banekian mamin gitxikoa ta erkiña izango zala [...] baña ez onenbesteraño erkiña ta mamiñ bagea. Ag Kr 11. Barriak gara fubolean, eta onenbesteraiño eldu barik gengozan. Etxabu Kontu 226.
    v. tbn. Arr CDoc 51 (ap. DRA).
    azpisarrerakoSense-10.1
    (V-gip ap. Elexp Berg ).
    Ta Zuk niri didazun amorioa onenbesterañokoa izan dedilla! Cb Eg II 43 (Dv LEd 87 hunenbertzerainokoa). Pekatari bat itzultzen danean, aingeruan poza andia izan bear, gure poza onenbesteraginokoa danean. A Ardi 126s.
    azpisarrera-11
    HONENBESTERAKO (V-gip ap. Elexp Berg ).
    Para tanto.
    azpisarrera-12
    HONENBESTEREKIN (V-gip ap. Etxba Eib ).
    Con esto. v. HONENBESTEZ.
    Eta onenberzerekin gelditze naiz, beti bezala, serbitzari hunblea. CartEsp 458. Onenbesterekin agur; bada kanpaeak badarauntsa ya, gabon egiteko. GavS 8. -- [Jentilak] kentzen zizten haziendak ta ill erazten zituen. --Eta aspertzen ziran onenbesterekin? --Ez baldin bere. Ub 116s. Horduko Jainkoak eman zion Pedrori egiteko onen berria; ta onenbesterekin Kornelioren etxera joan ta [...]. Ib. 101s. Ala, zaudete pakean, ta onenbesterekin bukatu bidi auzi au. VMg 36. Baña ezta onenbesterekin ere kontentatzen eta dio gañera [...]. AA I 423. Karlos laugarrena etzan onenbesterekin kontentatu eta agindu zuan [...]. Ib. 603. Onenbesterekin eta gutxiagorekin ere edozeñek igerri dezake [...]. AA II 133. Bekatu oen sustraia da [...] sentiduen atsegin-kontentuetara biotza itsatsia egotea. Etzaitezela onenbesterekin geratu, Kristaua, munduari begiratzean. AA III 606. Agur onenbesterekin, / urte askoan bizi beitea / Jaunaren graziarekin. Echag 244. Ganbelu anaiak jo zituzten adarrak [...], eta onenbesterekin usten izan zuten Trakulu lurperatu zutela. Urruz Urz 15. Onenbesterekin erabaki zuten Erromari agur egitia. Bv AsL 76. Amaitutera nua onenbesterekin. Enb 164. Onenbestekin Naimen asi da / Iaunaren bila negarrez. "Por eso". Or BM 56. Onenbestekin buka nai luke / Basarri bertsolariak. Basarri 65.
    v. tbn. It Fab 38. Ag Serm 167.
    azpisarrera-13
    HONENBESTERENA.
    "Izanen duzue hunenbertzerena, vous en aurez chacun tant" Dv ( A).
    azpisarrera-14
    HONENBESTETAN.
    azpisarrerakoSense-14.1
    a) (onenbertzetan B; hunenbertzetan H (que cita a He)).
    En tanto (ref. a una cantidad). "Honenbertzetan saldu du (B)" Gte Erd 205.
    Erran zioen bada Pierrisek: "Erran diezadazu, emastea, hea hunenbertzetan saldu izan duzuen zuen lurra". Eta hark ihardetsi zioen: "Baiki, horrenbertzetan saldu dugu". He Act 5, 8 (Dv hunenbertzetan, Ker onenbestetan, IBk honenbestetan; Lard 486 onenbestean; Lç hanbatetan, TB hainberzeren).
    azpisarrerakoSense-14.2
    b) Tantas veces. "Hunenbertzetan erran zerautaten! me lo había dicho tantas veces" H (ap. DRA ).
    azpisarrera-15
    HONENBESTETARAINO (hunenbertze AN, L, BN ap. A ; Dv).
    "A tel point que, à tel nombre que. [...] Etsaiak hunenbertzetaraino bildu ziren non ihesari eman baikinen guziak, les ennemis se réunirent en tel nombre que [...]. Hunenbertzetaraino samurrarazten nauzu non azkenekoz joko baitzaitut, vous me faites fâcher à tel point qu'à la fin je vous frapperai" Dv. "Hunenbertzetaraino bilhatzen nau non ez baitiot oraikoan barkhatuko, il me poursuit à tel point que [...]" Ib. (s.v. hunenbatetaraino). "A tal punto que, en tal número que" A.
    azpisarrerakoSense-15.1
    (Con -ko, adnom.). "Hunenbertzetarainoko, qui est si intense que, porte à un si haut degré que" Dv.
    azpiadiera-1.1
    "Hunenbertzetarainokoan bilhatzen nauzu non azkeneko samurtzera baikoazi, vous me poursuivez tellement qu'à la fin nous allons nous fâcher" Dv.
    azpisarrera-16
    HONENBESTEXE.
    (Forma con suf. -xe, de valor intens.).
    Bertso berriak bigarren aldin / jartzen dizkizut, Uzkudun, / onenbestexe egin biar det / nola baigeran ezagun. EusJok II 149. Onenbestexe merezi degu / gaur emen bildu geranak. Basarri (in Uzt Noiz 49).
    azpisarrera-17
    HONENBESTEZ.
    azpisarrerakoSense-17.1
    a) (G-azp, AN-gip ap. Gte Erd 132 ; huneinbertzez SP (sin trad.)).
    Con esto.
    Hunen berzez erran tugu dolore jeneralak, / orain aldiz erratera goaz partikularak. EZ Man I 106 (v. tbn. 126). Eta hunein bertzez, zeren fida bainaiz eginen duzula, oraidanik mendekatutzat dadukat neure burua. Ax 334 (V 221). [Esan zien] espa guziak juduen lege eta gauzaen gañean ziran ezkero [...] aien lanetan sartzera etzijoala; eta onenbestez, bere aurretik kendu zituen. Lard 516. Nik ondo dakit ez dirala ez onenbestez mututuko guri gaizki-esaka jardungo diran mingañak. ' Con esto'. Aran SIgn 102. Onenbestez agur, Medel. Izan zaitez urrutietan emen zinan bezelako kristau ona. A Ardi 15. Baña, aski degu onenbestez. Bazterrak naasteari utzi dezaiogun. Ldi IL 60. Onenbestez auzija amattuta legoke, beraz. Otx 177. Onenbestez badute gosea nola isil. "Con todo esto". Or Eus 145. Eta agur onen bestez, euskaldun maitea. Ibiñ Virgil 26. Beraz, onenbestez bukatzen det nere ezjakintasunean Segura gure erri maiteari egin diodan azalpena. Insausti 43. Honenbestez esana dago, noski, ez naizela aurrerazaleegia. MIH 340. Erabilli dudan eta darabilan hizkuntza, honenbestez, ez da grauzkio-motza, grauzkio-gabea baino. Ib. 388.
    v. tbn. JMB ELG 87. Zait Plat 49.
    azpisarrerakoSense-17.2
    b) "Pasadero, mediano, (c.) [...] ainbestean, onenbestez" Añ.
    azpisarrerakoSense-17.3
    c) Por esto.
    Bere burua [...] txoria ta alakoak izana zala ongi gogoratzen omen zan. Onenbestez, barazkiak soilik iaten omen zituen. Zait Plat 78. Pitagora ta Apol bat egin zituzten erritarrek. Onenbestez, Apol izan zan Pitagora-zaleen bitarteko ta zaindari. Ib. 59. Ori iakiteko eztago naierarik, an zer dan, dakienak daki. Onenbestez, auzi orren isatsa larrutzeko dago oraindik. Ib. 82. Batzarre honetara ez nuen joaterik izan [...], udaren udan eta honenbestez ezin utzizko eginkizunak egunoro nituenean gertatu zelako. MEIG III 69.

    honenbeste

    honenbeste
    << honeinen 0 / 0 hutsegite >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper