Harremana

    OEH - Bilaketa

    285 emaitza honen bilaketarentzat

    Sarrera buruan (2)


    Sarrera osoan (283)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    sekretu.
    tradizioa
    Tr. Las formas en seg- se encuentran generalmente en textos suletinos y bajo-navarros. Los autores septentrionales usan por lo general formas en -tu, aunque hay segret en Maister (junto a segretü ), CatLan y AR. Hay además sekreta en Ros, Tartas (en una sola ocasión, tal vez errata), FamInst y una canción alto-navarra; en estos dos últimos casos no es descartable que se trate de una forma con marca de género femenino. Al Sur, la forma más usual es sekreto, aunque tbn. se encuentra sekretu. En DFrec hay 13 ejs. de sekretu y 11 de sekreto, todos meridionales, y 2 de segeretu.
    sense-1
    I. (Sust.).
    azpiadiera-1.1
    (V-gip, L, BN, S; H), sekreto (V-gip; Lar, Añ), sekeretu (AN, L; SP), segretu (Ht VocGr 422, Dv, H), segeretu (Arch VocGr , Dv, H), segret (Dv), segeret (Dv), sekreta. Ref.: A (sekeretu); Lh (sekretu , sekeretu); Elexp Berg.
     Secreto.
    Ezen eztut nahi ignora dezazuen, anaieák, sekretu haur. Lç Rom 11, 25 (He, TB, Dv misterio, Ker ezkutapen, Bibl mixterio). Sekretoak neuri manifestatu. Miserere 333. Nai ez neuke [...] / Zuregaz ene sekretoa / deskubri lidin bapere. Lazarraga 1144v. Zerren diozu sekretorik / oi andraetan ez dala? Ib. 1175r. Delfesko sekretuari sobera etzarraion. EZ Man I 33. Zeure zuhurziaren sekeretuak. Harb 333. Eztiozu halakoari sekereturik fidatzen. Ax 538 (V 346). Uste izanik egoala sekretoren bat. Cap 111. Hark agertuko du ilhunbetako sekeretua. SP Phil 341. Kontenplatuz naturaren sekretiak. Tt Onsa 17. An sekreto andiren bat datorrelako ustean. OA 168. Presuna batek gomendatzen darot sekretu bat. Ch III 45, 4. Sekretoa jakinarazten duenak. El 58. Zük segretien enthelegia idekitzen. Mst III 2, 2 (Ol zador). Zure Biotzeko sekreto onetan gu sartzea. Cb Eg II 46. Hain ohoragarriak ziren sekretuak denbora zenean kanporatzeko. Mih 36. Segretü hanitz ziradiala mündian. Egiat 178. Sekreto andija da ta / marabillosua / Causinoren liburuan / agerturikua. DurPl 92. Ez da sekretorik batere ordikeria dan lekuan. AA III 378. Segretua agertzen, eta gezurra erraiten. CatLuz 19. Ene pentsamendu eta afekzionetan diren sekreturik minenak. MarIl 61. Algarri segretien khuntatzen ardüra. Etch 404. Auzoko batek jasan du, / hori ez da segeretu. Bordel 96. Batzuek eta bertzek segeretua agindu zioten Iñaziori. Laph 39. Mariak ez baitaut ordean atxikiko sekretua. HU Zez 55. Sekreto oien berririk iñork / dakienik eztu uste. Urruz Zer 76. Jakiten ez den sekreturik ez omen da lur huntan. Barb Sup 57. Gogora hadi enetzat ez dunala segereturik izan behar. Mde HaurB 69. Askatu zanetik [...] lotutzen eban sekretutik. Etxba Ibilt 483. Ikaragarriko segretuak ere salatzen baitziozgaten elgarri. Lf ELit 98. Sekretu-gordetzeak iguin ematen didalako. Berron Kijote 184. Mendi horren barneko segeretuak. Larre ArtzainE 38. Nere sekreto au ixilka ibili be arra izaten nuan, apustua lotu edo zerratu bitartean. Albeniz 52.
    v. tbn. O Pr 321. Arg DevB 53. Gç 77. SermAN 3v. CatLan 150. Brtc 270. CatB 47. JesBih 463. Jaur 108. Gy 89. CatAe 46. Lap 223 (V 100). CatUlz 33. Yanzi 56. Zerb IxtS 48. SM Zirik 25. Larz Senper 84. Balad 229. Inza NaEsZarr 1673 (AN-5vill). Sekreto: Iraz 32. LE Prog 120. Gco II 33. CatLlo 47. CatSal 47. CatR 47. ZMoso 50. TxGarm BordaB 90. Sekeretu: ES 91. CatLav 290 (V 145). Segretu: Etcham 70 (139 segeretu). PierKat 57. EZBB I 23. Segeretu: LuzKant 64.
    azpiadiera-1.1.1
    Secreto, método, medio o poder secreto.
    Resoluzione saindu horren hartzeko gure hiltiaz behar dugu orhitu, nik ez dakit remedio ez sekreta ez bide hoberik. Tt Onsa 127. Jainkoaren ganik grazia handien ardietsteko sekretu bat nahi darozut irakatsi. Mih 29. Magnetismoan du bere segeretua [medikuak] . JE Ber 86. Ontasun egiteko / huna sekretua. Etcham 127. Eritasun hortarik sendatzeko Iñigok zer segeretu zuken? Ardoy SFran 104.
    v. tbn. Othoizlari 1958 (n.º 16), 173.
    sense-2
    II. (Adj.).
    azpiadiera-2.1
    1. (Urt I 60, H), segretu (Urt I 19, H), segeretu (H), segret (Dv), segeret (Dv), sekreta. Secreto, oculto.
    Bere Spirituaren berthute sekretuz eta konprehendi ezin daitenez [...] bibifikatzen gaituela. Lç Ins G, 7v. Aldi bat leku sekretu baten / neuroni zidan agindu. Lazarraga (B), 1179vb. Lekhu sekeretu batean. Harb 154s. Haren bekhatu sekeretuak. Ax 538 (V 346). Pekatu sekreto guzien berri dakiela. Cb Eg II 54. Intenzionea izan dadien ixila eta sekreta. FamInst 901. Jinkoak nahi du guziak sekretu izan daitezen haren, eta fagoratzen duen arima baten artean. Mih 36. Gure pensamendü segretenak. CatLan 24. Juiamendu segret edo gorde batez. AR 308. Gure gogoetarik sekretuenak. CatJauf 50. Toki sekretu oitara igual / egingo dio bisita [kukusuak] . Noe 125. Tolosan partitzen asi ziran / siglo sekreto batian. EusJok 109. Leku sekretu batian. (V-m). Balad 56. Neskatxa honen deklarazioa sekretua izanen da. Arti Tobera 287.
    v. tbn. Tt Onsa 63.
    azpiadiera-2.1.1
    (Como predicativo). (Estar, tener, etc.)en secreto.
    Bati galdegin diot zer den jaun oriokin etorrara pausu unetara. Esan dit sekretu eduki dezadala eta esanen didala. CartEsp 463. Aor biz al den sekretena. "Esto sea con todo el secreto posible". MRos 12a.1r. Hala ere ezta iakiñen noiz behar den iuiatu, / ezen Iainkoak du bethi idukiren sekretu. EZ Man I 78. Bekhatuak ixil eta sekeretu eduki bazinitza. Ax 538 (V 346). Nik gauza hura sekretu datxekat. Ch III 45, 4. Ni ixilik naguen thenporan segret uste düdalarik. Mst III 45, 4.
    azpiadiera-2.2
    2. sekreta, segretu. Discreto, que guarda los secretos.
    Zuhaur nahi bazirade, ni segretu nukezu, / gure arteko amoria ehork etziakikezu. E 217s. Ederra zera baina etzera sekreta, / maizago yoko nuke leioko krisketa. (AN-larr). A CPV 340 (tbn., con algunas variaciones, en Or Eus 37; parece que la -a es marca de género).
    azpisarrera-1
    SEKRETUAGOKO (Lo) que está más en secreto, más oculto.
    Zure Aitak, ikusten baitu sekretuagokoa, premiatuko zaitu publikoan. EvAN Mt 6, 6 (Lç sekretuan; Samper altxatuena).
    azpisarrera-2
    SEKRETUAN (segretuan Urt I 19; segeretuan Lh). (Hacer algo) en secreto; (estar, etc.) en secreto. "Segeretuan erran zautan, il me l'avait dit en secret" Lh.
    Hire elemosiná sekretuan denzat: eta eure Aita sekretuan dakusanak, rendaturen drauk agerrian. Lç Mt 6, 4 (He sekretuan). Ezen nehork eztik deus sekretuan egiten. Lç Io 7, 4 (LE estálian, He, TB, Dv gordeka, Ker ezkutuan). Sazerdoteak erraten baititu orazio batzuk sekretuan guzien gatik. Ber Trat 60r. Aditzatzu iauna ene / othoitzok sekretuan. EZ Eliç 48. Halako bati erran zioen egun batez sekeretuan beharrira. Ax 416 (V 270). Sekretoan egoan gauza. Cap 111. Absolbitzeko autoritate duen aphezari sekretuan bere bekhatu gustiez akusatzea. Gç 101. Ixilik edo sekretoan egitea. Cb CatV 77. Sekretuan jakin duten gauza salhatzen dutenek. Brtc 66. Ez dezaket sekretuan / iduk ene gozoa. Monho 150. Komunikatzen dá fieléi, naiz ez ain agérri, bai erreálki sekretoan. LE Doc 201. Eman bear da banidade bage, eta albada sekretoan. Gco II 37. Berzeren falta edo flakeza sekretuan daudenak. CatB 47. Deitus sekretuan edo bakarrik magoak. EvAN Mt 2, 7. Orazione egin zazu sekretuan zore Aitari. Hual Mt 6, 6 (Samper ixilkian). Juan zen bera ere bestala, ez agertzez, bena segretian bezala. EvS Io 7, 10. Ahapetik eta segretian mintzo zirelarik. Elsb Fram 174. Sekretuan broma bat / diteke pasa. AzpPr 88. Gauza bat nai nizuke esan sekretuan. Iraola 32. Azken orenian segeretuan / Nere maite pollitari [atia ideki] . (L-sar). ADonostia CancV 989. Gure ganat heldu bi jauziz eta ez segeretuan bere oihuekin. Larre ArtzainE 30.
    v. tbn. Arrantz 132. Segeretuan: LuzKant 36.
    azpisarrerakoSense-2.1
    Othe da gizon bat [...] bere kontzientziaren eta pentsuen sekretuan galde horiek bere buruari egin ez diozkanik? Lap 4 (V 4).Bederatzi ilhabete iragan ziren Inkarnazioneko mixterioa [...] obratuz geroz, Nazaretheko etxe gordearen sekretuan. Ib. 177 (V 78).
    azpisarrera-3
    SEKRETUKO. Secreto.
    Zegaiti gauza eginik ezta / munduan sekretokorik. Lazarraga 1195r. Sekretoko gauzaak. Zuzaeta 88. Sekretoko misteriyo. Ib. 88. Ez dizkiyo estaltzen / soñeko atorrak, / iya erakutsiyan / sekretuko obrak. Yanzi 160.
    azpisarrerakoSense-3.1
    "Gizon segeretukoa, un homme secret" H.
    azpisarrera-4
    SEKRETUPE (En casos locales de decl. sing.). (De, etc.) bajo secreto.
    Eta denak ixilean zauden Lafitten barnean, egunazko lanek, obrek eta ixiltasunek estaliz gauazko edo segeretupeko ardurak. Larre ArtzainE 121.
    azpisarrera-5
    SEKRETUZ. En secreto. "Sekeretuz erran dio" SP.
    azpisarrera-6
    SEKRETUZKO. Secreto. "Segretuzko gauza" H.
    Gure sararazitzea bere sekeretuzko gelan. SP Phil 187 (He 189 bere kabinetera). Segeretuzko lekuak ba... Larz GH 1955, 36. Gerlaren segeretuzko berriak hartzen zituen irrati berezi batean. Larre ArtzainE 141.

    sekretu

    sekretu
    << seinalatu 0 / 0 sermoizale >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper