1.
(
Vc ap. A; Lar Sup , Mg Nom , PAbVoc , Añ (V), VocCB 360 Dv, H),
aizartu (
Añ (V)),
asartu.
Atreverse.
"Atreverse"
Lar Sup y Añ.
"Osar"
Añ.
"Oser, s'aventurer à"
H.
"1.º atreverse. 2.º resolverse a"
A s.v.
azartau. v. ausartu; cf. 1 azarri.
Tr. Documentado en Lazarraga, en el s. XVII en
BBizk, y desde principios del s. XIX en autores vizcaínos; tbn. lo hallamos en algún guipuzcoano moderno como Anabitarte.
Nola azartu zara zaozen lekura etorten.
Lazarraga A, 1154v.
Flakezeonen bildur nax, baia / oi ta gura dot azartu.
Ib. A6, 1169r.
Ezin azartu nax ezer esaten.
Ib. A17, 1186v.
Azartu zan [Luzbel] esatera / "izango naz goiti".
BBizk 2.
Kontu onetan pensazen nago / dala kulpante Marruko / cabe de pala etorri jat / bersoan azartuteko.
Ib. 4.
Aizartu edo atrebituteko esatera.
Mg CC 166.
Eze ez nas azartu edo atrebidu konfesetara.
Mg CO 266.
Ezta azartuten / Arnasa artuten.
Mg PAb 101.
Baso-lapur edo azerijak eztira azartuten auntzetara, ardijetara legez.
Ib. 110.
Nor aizartu nere arpegira begiratzera?
VMg 18.
Asartuten ta aurretuten dira bekatu egitera.
Añ
GGero
106.
Au gaiti pensau dot, azartu biar dodala, naasteko dantzeen bereno madadikatuba azaldeetara.
fB Olg 10.
Leleengua esaten ez da kristinaurik azartuten.
Ib. 122.
Bakarrik azartuten da urreratutera Gobernadoriaren seme lotsabagia.
JJMg BasEsc 230.
Zer! Azartuten dira gizonak pekatu mortalian komulgeetan?
Ib. 67.
Ez gaitezan azartu edo atrebidu bestiak juzgetan.
Astar II 186.
Elexako Dotore argituak aurreratu ta azartu zirean esatera.
Añ
MisE
124.
Zelan azartuko nas ni, zu ene biotz atsituan artuten?
Añ
EL2
169.
Eta alako lotsia emoten eutsan konfesetako eze, ezin ezelan bere onetara azartu zan.
Ur MarIl 69.
Zelan azartuko naz berari begiratu bere egiten.
Ib. 37.
Azartuko balira urratuten Bergarako alkartasun agiri ta ospetsua.
(1854).
BBatzarN
173.
Umill umill jarririk / Azartu natxako, / Berbaz al dan ondoen / Egiñaz berari.
AB AmaE 357.
Lotsa bagako erdera, / Azartuko da, o! Aramaio, / Zure izketau illtera?
Ib. 424.
Seme galdu au, sarturik aserre guztiz andian, azartuten da bere aita zarrari eskuak ezartera.
Itz Azald 97.
Eta ez eizan iñor azartuten euren kontra ill edo bizi iokatutera.
Ag AL 64.
(s. XX)
Maite dogun gauza bati miñ emon ezkero, gizonik epelenak asartu oi dira.
Ag Kr 186.
Eladitxo, bere arpegi itzalaz, etzan azartu Josetxori berba egitten.
Echta Jos 92.
Iñok deitu eztaustan lekura nator, eta azartu naz orrenbesteraño, ustia dodalako parkatuko daustazubela.
Kk Ab I 19.
Egin gura ebana egiten azartuko ezpalitz lez.
Ib. 42.
Garbitasun gurenan tokia dan biotza, / txarra dala esaten; nor asartuko da?
GMant Goi 24.
Euskerearen antxiñatasuna ukatzen azartu zan.
GMant LEItz
73.
Nor ixan ete da zeuri miñik egitten azartu dana?
Altuna 50.
Enintzan geiago eskatzen azartu.
Or Tormes 85.
Alan bada, mugitzea enitzan azartzen.
Ib. 43.
Eta ainbeste ondasunen yaube neure burua ikusita, gosea nigaz etzala azartzen iduri yatan.
Ib. 45.
Nor asartu agiriyan gaiztakeriya egiten?
Kk Ab II 136.
Zelan azartu zara nire aurrian orretara agertuten?
Otx 41.
Orrenbesteko nabarbenez itz egiten azartu al zera?
Zait Sof 67.
Neri eskeinka ere azartzen al aiz?
Ib. 182.
Ta asartuten bazara, laster dozu atzamarren bat euren anka-adarren artean.
Bilbao IpuiB 239.
(Mg PAbVoc, Añ).
(Part. en función de adj.).Atrevido, audaz.
"
Azartu, azartuba, azartasuna, atreverse, atrevido, atrevimiento"
Mg PAbVoc.
"Resuelto"
, "atrevido", "temerario" Añ.
v. 1 azarri, ausart.
Bake zuzen ta iraunkorra billatu biar ez da, arerijuai arpegi azartuba agertu baga.
Mg PAb 206.
Ez egoala munduan, bekatu mortalean egonik, bildur-ikara baga bizi zan gizona baño azartuagorik.
Añ
LoraS
118s.
Ez zirurijen ija gizonak, ez bada ezeren bildur bagako zerutar azartu batzuk.
fB Ic III 95.
Nobleza ta zirkunstanzijetako zaldun gazte, azartu, ta eder bati.
JJMg BasEsc 224.
Bertan egoan gizon azartuak / dirautso.
Zav Fab,
RIEV 1907, 534.
Gaiztakeria azartu onek.
AB AmaE 128.
Parkatu egidazu / Biotz larregia / Eukirik izan banaz / Azartuegia.
Ib. 179.
Mutiltxu bat bizi zan, azkarra, bizkorra, zolia, eragiña ta azartua edo urtena.
A Ezale
1898, 10a.
Gizon urten azartuak.
Ag Ezale
1899, 397a.
Azeri azartubak ollua darua.
Kk Ab I 13.
Auen artean azartuenak, oraindik igarian jakin gabian, tokitara juaten dira nola-ala!
Anab EEs
1919, 154.
Basatxonoko giltzak eukite'ebezan basetxian mutil gaztetxo eta azartue eta gaizto-zamarra bizi zan.
Kk Ab II 43s.
Azeri azartubak ollua darua.
EZBB I 54.
Azartuba, azartuba ixan biar dau gixonak.
Otx 68.
Itsasgizon azartu ta gaituak zeramazkian berekin, bale-arrantza arrisko aundikoa baizan.
Anab Eusk
1933, 120.