1.
(
AN, L ap. A
; H;
ph- Dv,
H),
pizkarri (
S ap. Lh
; H,
A DBols),
pitzgarri (
Urt I 71;
ph- H),
biztugarri (
A),
piztugarri (
Izt 85r),
bizgarri (
H),
pistugarri
Estímulo, fomento. "Elhe txar bat da maiz makhur gaixtoen phizgarri" Dv. "Estímulo, cosa que sirve para encender, para reanimar" A. "Biztugarri, fomento" Ib. (que cita a Añ). "Aliciente" A Morf 132.
Hanbat kalteren eta damuren haste eta pitzgarri den alfertasuna.
Ax 24 (V 13).
[Hitz itsusiak bihotza] bethetzen baitu milla haragizko gogoramenduz eta pitzgarriz.
SP Phil 337 (He 339 tentazione lohikarakoz).
Morroinek eta emakumeek [...] elkharrekin egiten duten tratuetan ezta deus ere akuillu eta pitzgarri handirik gabe.
Ib. 289.
Su hura bazka dezakeien elkharganatze eta pitzkarri guzia.
Ib. 307.
Kendu zedin ainbeste kalteren ta damuren asiera, azia ta biztugarri dan alperkeria.
Añ
GGero
13.
Naasteko dantzia luxurijaren biztugarrija ta berogarrija dala.
fB Olg 91.
Griñeen biztugarri guztijak.
JJMg BasEsc (ed. 1845) 139.
Illentzat biztugarria, / larrien nasai aldia.
AB AmaE 373.
Zer da esetsiya edo tentazinoa? Da pekaturako zirkingarria edo biztugarria.
Itz Azald 185.
[Gaxoari] eman bear zaio ardo aundi pixka bat edo salda edo beste pistugarri bat.
Aran-Bago ManMed 222.
Badituzu agian aiek ainbat giarreko olerki-gai naroak ere, baña yaulkiaren piztugarri dituzu, ez esanaiaren gerri.
Markiegi (
in
Ldi IL 8
).
Ardau apurra [...], gorputzari zerbait piztugarri emon nairik.
Erkiag BatB 59.
Ezkontideari [...] gordetzen zaion leialtasuna [...] ez ote da sustagarri eta pizgarri berri bat?
Vill Jaink 162.
[Etekiña] bera da pizgarririk asko, gu eragiteko.
Ib. 82 (80 pitzgarri edo akuillu eragille).
Estimulante (químico).
Pantaniren belentria xoragarriez bezenbat edo gehiago pizgarri ixtorio ilun eta nahasi horietaz [mintzo da jendea]. Herr 6-8-1998, 8.
(Como segundo miembro de compuestos).
"Anacampseros, amudio pizgarri belhárra
"
Urt II 73.
v. infra SU-PIZGARRI.
[Jaunaren amorea] da kordial bat, biotz pizkarria, pizkortzen duena eriotzaren erdian.
LE Urt 337s (ms. 120v kordialebát
).
Ez da orai munduan Lurdes bezalako lekhu fede-pitzgarririk.
Zby Pel 70.
Idatzi bihotz pizgarriak.
Etcheb GH
1976, 170.
(Tema nudo, tras gen., con el sdo. de 'como estímulo').
Zerbait eur' ontarzuneti, / bihotz hunen pitzgarri, / emadan sarri.
O Po 25.
[Arbolak] bazian halere fruiturik aski, nere gutiziaren pitzgarri eta nere abileziaren frogagarri.
Elzb PAd 39.
Zato herriz-herri, / Gainez eta mendiz, / ororen pizgarri.
Iratz 191.