1.
(V, G, AN-larr, L, B; SP, Lar, Añ(G), Izt 35v, VocB),
zauartu (H(V))
Ref.:
A;
AspLeiz2;
IzetaBHizt2
. Hacer(se) negligente; demorarse."Arrellanarse, [...] zabartu
"Lar.
"Apoltronarse", "repantigarse" Lar y Añ."Descuidarse"Izt 35v.
"Descuidarse, entorpecerse para el trabajo"A.
"1.º rezagarse, hacerse el remolón, descuidarse, entorpecerse para el trabajo [...]. Ilundu ta gure gizona ezta ageri: ostatuan zabartu da (B)"A.
"Despreocuparse, abandonarse"Asp Leiz2. .
Neure buruari ahanzirik ansikabetasunean sobera zabarzeko eta zurrundurik higatzeko periletan nengoen. Harb 247.
Neure konzienziak tormentatzen nau [...]; ansikabetasunak zabarzen. Ib. 237.
Azken fineraiño eztirela giristino onak eta finak baratzen, zabartzen eta ez gelditzen. Ax 463 (V 301).
Beinta berriz garaituagatik etsaia, ez degula zabartu bear. AA III 567.
Etxeari dagozkan gauzetan zabartzea. Ib. 375.
Kuidatu zaite zabartu gabe erremediotan. CartAnd 397.
Zeña zabartu bagetanik asi zan egun oetan [...] bear ziran zuzenbideak artzen. IztC 392.
Erregeren gelan, atezaia zabartu zalako, iñor oartu gabe sarturik. Lard 185.
Bere umeak, ondo bearrean, zabartu ditezkealako beldurrak arturik. AJauregiEE 1885b, 253.
Iñork uste bear eztu, zita onegatik bere eginkizunetan izpirik zabartzen zala. ArrBearg 367.
Ai zenbat euskaldun zabartu diran Somorrostroko lur gorrietan!AgG 218.
Jolas gogoraziotan zabartzea, otoitz artean Errege aundiari itz egitten diogunean. InzaAzalp 126.
Nere gisa zu ere / tabernan sartuta / ikusi izan zaituzte / txit zabartuta. ImazAuspoa 24, 146.
Eta ura zaintzen iñor zabartzen ba zan, alkar zirika bizkortzen giñan. ZaitSof 172.
Kantu griñak lanerako zabartuta zeukala. EtxdeJJ 268.
Emen ikasten zabartu naizena, non ikasi?OrAitork 145.
Gizon nekazaria / laister oi da zaartu [...] / oituraz zabartu, / laguntza beartu. AndAUzta 135s.
Txepeldu, zabartu ta pardeldu egin dala. Vill( inAuspoa 52-53, 13
).
Ez nuen uste, Zepai maitia, / nitzala ola zabartu. UztNoiz 133.
Banuke gai huntaz erraiteko gehiago, bainan ez dut astirik huntan zabartzeko. XaOdol 34.
Au ere egun artako lasaikeri geiegiaz zabartu xamarra zebillen. BerronKijote 171.
Bolara batean bertso-mordoa jarri banuan ere, gero utzi egin nion, zabartu egin nintzan. MMant 141.
v. tbn. Olea 24. Insausti 312.
sense-2
2.Descarriarse. Beiratzenzuéla yá nola árdi zabártua saldotík ta artzaiagánik apárt. LEJMSB 360.
Zoeielarik zabarturík infernuráko burusbéra bárna ardi gáldua. Ib. 222.
sense-3
3.
(Dv→A). "Se dépraver"Dv.
Etxeko bizigiroa zenbat eta mingotsago, oituretan zabartzenago zijoan gure Piarres. EtxdeJJ 33.
azpisarrera-1
XABARTU.
a) "(B), hacerse nimio y aficionado a pequeñeces. Dim. de zabartu" A. b) "Hacerse el remolón; descuidarse. Gure osaba nola xabartu den ta denak ere nola ai garen xabartzen" Izeta BHizt2. Torizute intxaur bana. Eta joan xabartu gabe, xintxo, xintxo. LekEunD 30.
azpisarrera-2
ZABARTUXE(Forma con suf. -xe, de valor aprox.). Urtian beingo konpesiyuan / zabartuxia neguan. TxB II 122.