(
L; SP (-ll-),
Urt I 226,
Lar,
Hb,
Dv),
belaingorri (
R-uzt),
belainzgorri (
S, R),
bilainzgorri (
Sal),
bilaizgorri (
Foix ap.
Lh.),
bileizi gorri (
Arch UFH),
biliskorri (
G-nav),
biloizgorri,
bilozgorri,
bilhuts-gorri,
biluzkorri,
builuzgorri (
-uill- Urt II 168),
buluzgorri (
BN)
Ref.:
A (biluzgorri, buluzgorri, bilainzgorri, belainzgorri, belaingorri);
EAEL
336;
Gte Erd 209
.
Desnudo.
"Tout fin nud"
SP.
"Daca el gallo, toma el gallo, quedan las plumas en la mano, to txoria, indak txoria, egin duk biluzgorria
"
Lar.
"
Belaingorri (R-uzt), en cueros"
A (podría tratarse de un cruce con belain 'rodilla'; cf.
BELAUN GORRI).
Tr. Documentado desde Dechepare, es casi exclusivamente septentrional (al Sur sólo lo hallamos en
CatBurg y algún autor moderno como Ibiñagabeitia; cf. además
buluxkorritu en Lizarraga); su uso disminuye en el s. XX. Las formas en
-gorri son casi generales. En
DFrec hay un ej., septentrional, de
buluzgorri .
Nola zagoen kurutzian oro zauriz bethia, / Huin eskuiak itzaturik eta buluzkorria.
E 29.
Ikusirik anhitzetan beharrian pobria, / Eri, gose, egarria eta buluzkorria.
Ib. 67.
Zeren billuzgorria baitzén.
Lç Io 21, 7.
Dohakabe eta gaixo eta paubre eta itsu eta billuzgorri aizela.
Lç Apoc 3, 17 (He bulhuzgorri; Ip bilaizi).
Halaber bezti dezagun probe billuz gorria.
EZ Man I 15.
Eta ezazula agin noan billuz gorria.
EZ Man II 110.
Billuzgorriak halaber / ditutzue beztitu.
EZ Noel 128.
Aberatsa hain biluz-gorri sorthu zen, nola probea.
Ax 224 (V 149).
Dela bero, dela hotz zen, / Bethi billuzgorria.
Arg DevB 55.
Buluz gorri diraner estalki emaitia.
Tt Arima 91.
Eta ezagutu zuten builluzgorri zirela.
Urt Gen 3, 7.
Bostgarrena, bilusgorria janzitzea.
CatBurg 32.
Estekatu zuen bere tunikoa, zeren eta buluz gorria baitzen.
TB Io 21, 7 (LE biluxirik, EvS pikarrai, Leon larruhas, Arriand billutsik, Ker billoizik
).
Edo hobeki, doazi / Nola baita erraten ohi, / Hau athorra arras, hura billhuz-gorri.
Gy 19.
Odola zarioten, biluz gorriak zabiltzan yendei harrika.
Hb Egia 120.
Oharturik buluz-gorriak zirela.
Dv Gen 3, 7.
Igortzen haut etxe tzar baterat biluz gorria.
Jnn SBi 137.
Beldurrez gordea, bilhuzgorri bainintzen.
Zerb IxtS 10.
Lizun, bilhuts-gorri, / bilhoak haizean, / neska bat dantzari.
Mde Po 17.
Ipar izoztuak basoak billoiz-gorri ipiñi orduko.
Ibiñ
Virgil
90.
Eta buluz-gorri ziren biak.
Bibl Gen 2, 25.
Gai biluzkorriek dute hor axola, ez horien apaindurak edo apaindurarik ezak.
MEIG III 55.
(Con reduplicación intensiva).
Badakit billuz gorri gorria neure amaren sabeltik ialki nizala [...] eta billuz gorri gorria lurrerat itzuliko nizala.
Tt Onsa 53s.
Herioak gizona buluz gorri gorria ezarten du hilzian.
Ib. 144.
bilainzgolli (R) .
(Forma con palatalización expresiva).
"
Bilainz-golli golli (R), completamente desnudo"
A s.v.
golli.
BILUZGORRIAN
(Lar, Añ (G); bilosgorrian Lar; biliskorrian G-nav; bilixkorrien AN-araq; biluxgorrien B; pilixkorrien G-nav; bizkorrian G-nav). Ref.: A (bizkorrean); Iz Als (biliskorrian); Ond Bac (biliskorrien); EAEL 336; Izeta BHizt2 (biluxgorrien). "En cueros" Lar. "Desnudo, en carnes (c.) soñeko baga, (V) billosik, (G) larru, biluz gorrian" Añ (v. tbn. Lar). "Bizkorrean [sic, sin duda falsa restitución por -ian] (G-nav), desnudo, en pelos" A. "Biliskorrian doo, está en cueros" Iz Als. "Biliskorrien (yon), desnudo" Ond Bac. "Biluxgorrien utzi zuten" Izeta BHizt2.
Goiek zaureak tuzularik / bulux gorrian zu, / tori nere mantua / estal egin zazu.
(Ae).
A CPV 831.
BILUZGORRIRIK
(buluzkorririk A).
Munduian ezta gauzarik hain eder ez plazentik / Nola emaztia gizonaren petik buluzkorririk.
E 127.
Oranokoak igorri tu oro buluzkorririk / Eta eztute gerokoek hantik eskapatzerik.
Ib. 25.
Biluzgorririk eta zaurthurik.
Lç Act 19, 16.
Billuzgorririk ebil eztadinzát.
Lç Apoc 16, 15.
Buluzgorririk jin ninzan neure amaren sabeletik mundura, eta buluz gorririk noa lurrerat.
Tt Onsa 145.
Eta Adam eta bere emaztea buluz-gorririk ziren biak.
Dv Gen 2, 25.