Euskararen Gramatika

39.2.5. Aditzaren elipsia

39.2.5a Kontzesio perpausetan, ohikoa izaten da mendeko perpauseko aditza isiltzea. Isildutako aditz hori berreskuratzen erraza denean gertatzen da normalean: perpaus nagusiko aditz berbera delako, edo, bestela, izan aditza edo, testuinguruak lagunduta, hori bezain berreskuraerraza den aditz bat delako.

39.2.5b Aditzaren elisioa gertatzen da nahitaez aditza euskarritzat behar ez duen kontzesio gailuren bat daramaten moldeetan: adibidez, baina enklitikoa, nahiz marka eta arren postposizioa; halakoetan, aditzaren elipsiak menderagailuarena dakar berekin, baina geratzen da artean perpausaren kontzesio balioaren berri emango duen elementu bat, marka (nahiz), nolabaiteko menderagailua ere baden juntagailua (baina) edo postposizioa (arren).

Hona mendeko aditzaren isiltzearen adibide batzuk literatura tradiziotik bilduak: Abiatzean, anbulantzetako karrosa dirudi gure beribilak, [nahiz puska batez ttipiago] (J. Etxepare); [Nahiz girixtino hiria], hiri galdu bat zen Goa (Laphitz); [Nahiz ta gorputzez osasuntsu], ez zan luzaro bizi izan, berrogeta bederatzi urtedun hil baitzitzaigun (Gaztelu); [Egun gitxi arren], nekatu naz oro (Lauaxeta); Badakit nik, [zu bestean ez arren], nahiko biharginak dozuzana semeak (F. Bilbao); Neure gogoz eta ahal ixan baneu, geure-geure esakunak baino ez nittuzan nik ezarriko erderazkuen ordiakotzat; [baina neure aleginak arren], batzuren batzuk baino ezin ixan dodaz imiñi (Otxolua); Gizajoak, [berandutxo baiña], […], leziño polit bat hartu eban egun hatan (F. Bilbao).