Euskaltzaindiaren Arauak

AS: meza atera, meza eman, meza entzun, meza lagundu, meza nagusi.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: meza berri, meza-diru, meza-emaile, meza erran, meza esan, meza kantatu, meza-laguntzaile, meza-liburu, mezan, meza-sari, mezatan, mezetan .

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

meza eman, meza entzun, meza lagundu, meza nagusi, meza atera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

MEZA ATERA (H), MEZA BAT ATERA (SP). etc. Encargar una misa. "Meza baten atheratzea, faire dire une messe" SP s.v. athera. "Meza atheratzea, faire dire (sortir) une messe" H. * Zure izenean dugu meza atheraturen / eta darotzugu esker ordaña bihurturen. EZ Man II 148. Ateraten deutsa meza bat San Antoniori. Astar II 51s. Mezaak atera ta entzunaz. Ur MarIl 94. Purgatorioko animaren alde meza bat ateratzea. Arr May 11. Aterako zizkan al zituan mezak. Urruz Zer 13. Ori barkatzeko duro erdi-banako bi meza atera bearrean zera. Muj PAm 71. Fabrikan bertan dirua bildu / an ateratzeko meza. Tx B I 35. Nik meza bat aterako det eta barkatuko zaizu pekatu ori. BAyerbe 140. v. tbn. Mg CO 258. AA I 506. JJMg BasEsc 19. Azc PB 146. KIkV 93. Kk Ab II 76. Munita 125. And AUzta 82. Uzt Auspoa 22, 114. BBarand 97.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

atera 7 du ad. (Esapideetan). Ez dute hitzik atera: ez dute ezer esan. Mesedez, ez zaratarik atera. Iritsi orduko argazkiak ateratzen hasi zen. Gero okerrik gerta ez dadin, orain kontuak atera. Sei tantoren aldea atera zion. Bere burua onez atera nahi duenak. Dirua bildu zuten meza bat ateratzeko. Gure bekatuen zorrak atera behar ditugu. Den guztia ezerezetik atera zuelako deritzo "egilea" Jainkoari. [meza] meza atera Norbaiten aldeko meza emateko eskaria egin. Mezak ateratzeko dirua.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabat ezabatzekoa da adibidea, lehendik jasoa baitago azpisarrera gisa meza sarreran. Ezabatu atera 7 adiera.

Esapideei dagokien sistematika

atera.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

meza sarrerari dagokion azpisarrera.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa da atera sarreran ere.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-berri.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

meza sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Esapideei dagokien sistematika

eman.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

meza sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Esapideei dagokien sistematika

entzun.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

meza sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

meza sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: adib. / ElhHizt: AS / EskolaHE: adib.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

meza sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: MEZA ISIL (meza ixil SP, H, VocB). Misa que se celebra sin canto. "[Misa] rezada" VocB. v. MEZA ARIN, M. APAL, M. LABUR, M. LASTER. Igandearen santifikatzeko ez othe da aski meza ixil bat entzutea? Arb Igand 162 (v. tbn. HU Zez 31 meza ixil). Goizeko sei, zazpi ta bederatzietan egongo dira Meza isillak. Ezale 1898, 270a. Uitzin ez dun Meza Nagusirik ez lapur-mezarik, ez Meza ixilik eren ondoren errespontsu gaberik. Or QA 111. Ikustean arrotzak elizan daudela, / [...] meza ixilarekin geldi ditezela / edo gure hizkuntza ikas dezatela. Xa Odol 242

adib: meza 1 iz. Zenbait eliza kristautan, ogiaren eta ardoaren bidez Kristoren heriotza ospatzeko egiten den elizkizuna. Meza santua. Mezako oparia. Goiz meza. Meza isila: kantatzen ez dena. Urte guztiko meza-bezperak. Meza denborako otoitzak. Mezaren hasieratik Sagararaino. || (Leku-denborazko atzizkiekin). Mezan eskatzen duguna. Hogeita sei urtean ez naiz mezatan izan. Mezetan daude denak. Zortzietako mezara joaten da. Mezatara datozen aldi guztietan. Mezatatik atera.

meza isil 3: Karmel (“Berandu zan eta meza isila, sermoi bakoa izango zala erabaki eben abade biak, baina giroa pil-pil eta halako jendetza aurrean, Don Klaudiori gainez egin eutsan barruak eta sermoi gartsua egin eban unean uneko sentimenduen esanera…”), Berria 2 (“Uztailaren 7a jaietako egun nagusia izango da, eta goiz-goizetik Ezpatadantzariak irtengo dira Meza Isila eginez”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

meza isil 2: Itxaro Borda (“Azaroaren 11ko omenezko meza isiletan batez ere, orduan zuelako egiazki sentitzen zinez laxoa eta herabetia izan zela”), Joan Mari Irigoien (“Eta, beraz, egun horretan, penitentzian, Probidentziak naraman lekuan, meza isil bat entzunen dut, Pisako katedralean entzun nezakeenaren orde”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide azaldua da hiztegian eta, beraz, azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa meza sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

meza sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Esapideei dagokien sistematika

lagundu.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

meza sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

nagusi.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

meza sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: MEZA SANTU, M. SAINDU. Santa misa. Tr. De uso gral. desde principios del s. XVII. Para la distribución de variantes v. santu. Non tutzue Meza Saindu, barur eta limosnak? EZ Man I 124. Meza Sainduko othoitzak. Brtc 16. Egunero entzuten izan dau Meza Santua. Alzola Atalak 103

adib: meza 1 iz. Zenbait eliza kristautan, ogiaren eta ardoaren bidez Kristoren heriotza ospatzeko egiten den elizkizuna. Meza santua. Mezako oparia. Goiz meza. Meza isila: kantatzen ez dena. Urte guztiko meza-bezperak. Meza denborako otoitzak. Mezaren hasieratik Sagararaino. || (Leku-denborazko atzizkiekin). Mezan eskatzen duguna. Hogeita sei urtean ez naiz mezatan izan. Mezetan daude denak. Zortzietako mezara joaten da. Mezatara datozen aldi guztietan. Mezatatik atera.

meza santu 95: Karmel 6, Elkar, Deia 66, Berria 7, EiTB 4, Euskaltzaindia 2, Goiena, Jakin, Argia, DiarioVasco 6.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

meza santu 2, Asisko Frantzizko (“Goiz goizetik meza santuarekin hasiko du eguna eta, luze otoitz eginez, bere burua eta artaldea Jainkoaren babespean jarriko”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: - / EskolaHE: adib.

Eraikuntza librea, lexikalizatu gabea

eraikuntza librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Maiztasun handiko kolokazioa da eta, beraz, azpisarrera gisa jasotzekoa.

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-santu.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa meza sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

izlag. eta iz.

Erabileremu dialektala

Heg.

Forma baten adiera(k)

(erlijioso) apaiza.