Jatorrizko forma

luze, luza-.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: luze-labur iz., luze-zabal iz.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: luzean, luze iritzi, luzetara .

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

luze-labur, luze-zabal.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

iritzi.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

luze sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: iz.

luze-luze 16: Jabier Agirre, Onintza Irureta, Mikel Asurmendi, Ibai Maruri, Unia Zubeldia 3, Igor Susaeta 2, Joan Canela, Leire Ventas, Joseba Martin, Edorta Agirre, Berria, EiTB 2.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: luze(-)luze 190: Herria 8, Berria 15, Karlos Zabala 13, Ibon Uribarri 8, Koro Navarro 13, Eneko Bidegain 7, Iñaki Mendiguren 13, Lopez de Arana 5, Pello Lizarralde 7, Mirentxu Larrañaga 4, Josu Zabaleta 7, Sonia Gonzalez 3, Txillardegi 2, Migel Angel Mintegi 2, Fernando Rey 4, Felipe Juaristi 2, Harkaitz Cano 2, Iñaki Segurola 2, Urtzi Urrutikoetxea 2, Antton Olano 2, Xabier Mendiguren Elizegi 2, Patxi Zubizarreta 3, Juan Garzia 3, Daniel Landart 2, Patxi Ezkiaga 2, Aitor Arana 2, Xipri Arbelbide 2, Jose Morales 4, Joxan Elosegi 2, Marzel Etxehandi, Agustin Otsoa, Xabier Olarra, Ramuntxo Etxeberri, Hasier Etxeberria, Matias Mujika 2, Edorta Agirre, Alberto Ladron Arana 2, Anjel Lertxundi, Anton Garikano, Julen Gabiria, Jon Alonso, Eider Rodriguez, Aingeru Epaltza, Pako Aristi 2, Aurelia Arkotxa, Oskar Arana, Josu Landa, Xabier Olarra 2, Joseba Sarrionandia, Jean Baptiste Etxarren, Jon Arretxe, Xabier Montoia, Ander Irizar, Gotzon Garate, Fernando Morillo, Joxerra Garzia, Parres Aintziart, etab.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

EArauak 25 (II.2.a): "Marrarekin idaztekoak [dira (...)] (hitzaldi) luze-luzea, (egun) argi-argia".

Hitz konposatu hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

elkarketa librea da aztergaikoa; luze-luze etzan, erori, jausi bezalakoetan ageri dena, berriz, luze adizlagunari dagokion sailean jasotzekoa da, adibide gisa, sail hori lantzean.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

azpisarrera gisa onartzekoa da luze sarreraren barruan.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

luze-luze etzanda.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: iz.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

luze sarrerari dagokion azpisarrera.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

zabal sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-n: -an.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

luze sarrerari dagokion azpisarrera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

luzekako.

Atzizkien araberako erabakiak

-ka.

Kategoria

adlag.

Forma baten adiera(k)

luzeraren arabera.

Atzizkien araberako erabakiak

-ka-ko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

luzeka sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag.

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. 'luzaro, luzaz'.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Ipar. Ik. luzaro, luzaz.

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-e-.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

adibide gisa gehituz: luzera-jauzia.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-era (cf. garaiera, zabalera; eta altuera).

Zerrenda osagarriak

HitzIrud: "luzera-jauzia = salto de longitud / MilaHitz: "luzera-jauzia".

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-jauzi.

Zerrendako forma adibide gisa ematekoa da

adibide gisa ematekoa, luzera sarreran.

Euskaltzaindiaren Arauak

Medicago sativa. Sin. alpapa.

Sinonimoa(k)

alpapa.

Landare eta animalien taxonomi izena

(ik. Izendegia): Medicago sativa subsp. sativa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

luzetara G 1, 'luzarora' (NEtx LBB: "Irabaziak pozten zituan, baiña luzetara aspertzen asi ziran biziera arekin").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira guztiak: luzeetara 1 (J. Apalategi: "Luzeetara zabalera baino haundiagoa da"); luzetara (hazi, zabaldu, etab.) 4: M.P. Ormaetxea ("Landare batzu gorantz eta luzetara hazten dira, urkia esaterako, eta beste batzu, ordea, alboetarantz eta zabaletara, nenufareen moduan"); J.M. Txurruka ("Zati bakoitza luzetara zabaldu ondoren, RINGER delako soluzio esterilizatuzko 10 cm3-tako bolumenez betetako saio-hodi batzutan sartzen dira, zati bakoitza hodi batetan"); J.M. Urkia ("Areto askeak ziren, holtzik gabekoak, alboetan luzetara sei leiho, eta frentean hiru, eta hauen aurrez aurre, sarrera atea"); T. Arregi ("Leku horretara, txirrika baten bidez jaso daitezke ormirudiak, hauk luzetara bi listoirekin gogortu eta gero"); luzetaraka (desplazatu, ildotu) 2: I. Azkune ("Torlojo amaigabea eta pieza abiadura egokiz biratzen baldin baditugu (torlojoaren espirak eta gurpilaren hortz-kopurua kontutan izanik), gurpilaren hortzak luzetaraka desplazatuko dira, kremailerak gurpilarekin engranatuko balu bezalaxe"); I. Aizpuru ("Leka giltzatua, ebakiduran biribildua, luzetaraka ildotua edo angelutsua"); luzetarako 1: M.A. Unanua ("Heste-barrunbearen barnealderuntz luzetarako tolestura bat luzatzen da, tiflosolea alegia").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

luzetara : HiztEn, Euskalterm 5 (hauetan l. iragan, l. trenkatu, l. joan); luzetaraka : DFrec 1; luzetarako : AB38 5, HiztEn, Euskalterm 37. Ez ditugu aurkitu ap. AB50, LurE.

Sektore jakin bateko informazioa

EraikHizt: luzetarako armadura (Ik. luzekako armadura).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

luzetara : ElhHizt, HiruMila, Lur EG/CE, DRA, PMuj DVC; luzetarako : ElhHizt, HiruMila. Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EF/FB, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-ra: -tara.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

luze sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

adlag.

Eratorri-konposatu berri onartzekoa da, maileguen kaltetan

cf. oh. s.u. longitudinal.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

luze sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag.

Euskaltzaindiaren Arauak

luzetsi, luzets, luzesten. dio ad.: luzetsi dio hitzaldiari.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

luzetsi, luzets, luzesten.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-etsi.

Atzizkien araberako erabakiak

-txo.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

luze(i)xka , (eta luzaxka, luzeska) 6: Arch Fab ("Edireiten diozu buztana llaburxka, / beharriak, aldiz, luzeixka"), Ldi IL ("Luzexka sudurra, goi-beez beintzat, musuaren arabera"), Mde Pr ("Xehetasun luzeska horiek ez dira alferretan"), Etxde JJ ("Ertzekiak fiñak, okotz luzexka, sudurra onen giñoan, begi beltz ederrak"), Txill Let ("Goibel zerua, ta urdin moreak onetan nabarmentzen diran odei luzaxkak"), Ibiñ Virgil ("Oliondo guritik ere eztira ale berdiñak iaiotzen, borobillak, luzexkak eta tolare-ale garratzak baizik").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

luzexka (eta -ska) 22: L. Dorronsoro ("Itxas-suge bildurgarria ere, an aterako zaizu zalapartan, arkaitzuloren batetik, bere soiñ luzeska astinduaz"), Kirolak 1975 ("Belar luzeska artean erori zen"), Elexp ("Euskal historiaz iaz Joseba Agirreazkuenagak egindako sail luzeska agertu zen euskaraz"), NekazArkit ("Orube angeluzuzen luzeska bat"), P. Añorga ("Hosto altu luzeska batzuk"), J.A. Berriotxoa 6 (adib.: "Orubeen eraketa estu eta luzeska"), J.M. Iturralde 2 (adib.: "Bibote mehe, fin luzeska"), Zipristin/7 2 (adib.: "Hazi handi, luzeska eta txapal bat"), P. Aristi ("Nik aurpegi luzeska daukat"), J. Muñoz ("Ile bakan batzuk, kixkur eta luzexkak"), N. Etxeberria ("Sudur luzexka"), I. Galarraga ("Aintzinako sokategiaren egitura luzexka"), H. Knörr ("Donostia izenari buruzko nota luzexka"), Touring ("Oso gogoan daukat Fernando Aznarrek eta Roberto Otaegik zeukaten gorpuzkera: luzexkak ziren biak, indargabeak ziruditen"), I. Irazabalbeitia ("Ormako leiho estu luzexkak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

luzeska 2 (ZArg, Deia) eta luzexka 1 (ZArg): DFrec // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

luzaxka : EuskHizt (ik. luzexko), DRA, PMuj DVC; luzazka : DRA, PMuj DVC; luzeska : DRA, PMuj DVC; luzexka : HiruMila, Casve EF (lüzexka), HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC; luzezka : DRA, PMuj DVC // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE.

luzexka 5: Jakoba Errekondo, Mikel Garcia, Izibene Oñederra, Haizea Barcenilla, Iñigo Astiz.// luzexka 64.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: luzexka 68: Berria 5, Aingeru Epaltza 7, Pello Zabala 4, Iñaki Iñurrieta 3, Jon Arretxe 3, Iñaki Mendiguren 6, Fernando Rey 4, Alberto Ladron Arana 2, Anjel Lertxundi 5, Pello Lizarralde 2, Harkaitz Cano 2, Koro Navarro 2, Txillardegi 2, Joxan Elosegi 2, Gotzon Garate 3, Urtzi Urrutikoetxea, Jon Alonso 2, Hasier Etxeberria, Asisko Frantzizko, Joxemari Iturralde, Andres Urrutia, Pello Salaburu, Patxi Zubizarreta, Koldo Izagirre 2, Felipe Juaristi, Xanti Iruretagoiena, Joxerra Garzia, Joxemari Urteaga, Xabier Olarra.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eratorri hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

-xka osaerako librea (eta cf. luzetxo eta luzexko arautuak).

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

ez dago premiarik, oraingoz aski dira luzexko, luzetxo arautuak.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Oso erabilia da, luzexko forma arautua baino dezente gehiago, eta jasotzekoa, luzexko eta luzetxo formekin batera.

Txostenaren laburpena

luza- 4 (2 + 2 + 0) / luze- 44 (29 + 11 + 4); -ska 14 (1 + 11 + 2) / -xka 7 (5 + 1 + 1); -sko 11 (11 + 0 + 0) / -xko 16 (14 + 1 + 1).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

luzaxka 1 (Txill); luzaxko 1 (Mde); luzesko 11, L (Lç, Gy, JE); luzexko 13 (G 3: Ldi, Or, Zait; IE 4: Ch, Gy, Zub; EB 6: MEIG); luzexka 3, G (Ldi, Etxde, Ibiñ); luzeixka 1 (Arch Fab); luzeska 1 (Mde Pr).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

luzaxka 1, EB (P. Ezkiaga); luzaxko 1, IE (A. Luberriaga); luzeska 11 (G 1: L. Dorronsoro; EB-EgAs 10: Kirolak eta ikuskariak; P. Iztueta; I. A. Berriotxoa; J. Iturralde; P. Añorga eta J. M. Elexpuru).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

luzeska: DFrec (2); luzexka: DFrec (1); luzexko: LurE.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-xko.