Jatorrizko forma

harri, har-.

Jatorrizko forma

monumentu, oroitarri; zimendu, zimentarri.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: harri bizi, harri(-)erauntsi, harri eta belarri: harri eta belarri eginik, eta lur jorik gelditu nintzen, harri eta zur, harri(-)koskor, harri(-)meta, harri(-)min, harri preziatu, harri(-)ukaldi, harri xehe, harri zabal.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: harria bota, harria egin, Harri Aro, harri baliotsu, harri egin, harri-iraitzi, harri-jasotzaile, harri-jasotze, harri pikatu, harri-pikatzaile, harri-ukaldika .

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

harri bizi, harri-erauntsi, harri eta belarri ("harri eta belarri eginik, eta lur jorik gelditu nintzen"), harri eta zur, harri-meta, harri-min, harri preziatu, harri-ukaldi, harri xehe, harri zabal.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Forma erregularra edo paradigmaren araberakoa da hobestekoa

tradizioan erabiliagoa zen h. balios(o) forma; baina baliotsu denez markatu gabea eta hobestekoa, eta bakarra aski delakoan, hau eskainiko da.

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-baliotsu.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

harri sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma baten adiera(k)

harribitxia.

Euskaltzaindiaren Arauak

harri bitxi* e. harribitxi.

Grafia hobestekoa

harribitxi.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: harri eta belarri eginik, eta lur jorik gelditu nintzen.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Kendu oharra eta adibide gehiago gehitu (oharreko gelditu falta da). Definitzailea aldatzea proposatu da: ‘guztiz harriturik’. (2021-11-23)

OEHko datuak [laburduren azalpena]

arkosko 7 ager.: Mg PAb (2 ager.); RIEV; Or Mi ; Or Eus; TAg Uzt; Zait Plat; arkoskor (+ ar koskor) 4 ager.:Ur Dial; JMB ELG; TAg Uzt; Ag G; arkozko: Or Mi; arkozkor: Or Mi; arri kosko (+ harri-kosko) 2 ager.: Hb Egia; VMg; arri kozko Or Mi; arri-koxko LE-Ir; arri koxkor (+ arri koixkor) 5 ager.: Or QA; Zub; Laux BBa; Ibiñ Virgil; Erkiag Arran; arri-koskor (+ arri koskor, arri kaskar) 7 ager.: Ugalde;Etxba Eib; Mb IArg I; Kk Ab I; Iraola; NEtx Antz; Bv AsL.; (h)arri kozkor (+ arri-kozkor) 3 ager.: Ardoy SFran; Altuna; Berron Kijote.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

(h)arkosko 5 ager.: G 1,EB 4; arkozkor 2 ager.: G 1, EgAs 1; (h)arrikoskor (+ arri-koskor, harri koskortto) 14 ager.: B 1, G 7, IE 1, EB 5; (h)arrikoxkor (+ arrikoxkor, (h)arri koxkor, harri-koxkor) 10 ager.: G 4, EB 6; arrikozkor (+ harri kozkor) 3 ager.: G 1, IE 1, EgAs 1.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

AB38: harri kozkor 1; harri-koskor 1; harrikoxkor 1; Euskalterm: harri-kosko 1; LurE: harkoskor; harkosko; HiztEn: harkosko; harkozkor

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Oinarria erabaki behar da lehenik

kosko/koskor/kozkor-eta erabakitzean argitzekoa

Lexemen erregulartasuna

-s-/-z-.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB: 0; EPG: 5 “Milioika harri-kristal dago munduan; baina hauek Urim eta Tumim dira, ongi dakite hori adituek.” (Xabier Aranaburu), “Harri-kristalezko sagar gorri borobil handi eta distiratsu bat zirudien” (Fernando Rey), Felipe Juaristi (“Eta zetarekin batera lapislazulia, harri-kristal gorria”); ETC: 15 “Gure ipuinaren udako arratsaldean mahi ttiki biribil bat ageri zen gelaren erdian, ebanoa bezain beltza, forma zoragarriko eta bikain landutako harri-kristalezko ontzi bati eusten ziola” (Elkar), “Gainera, harri-kristala Brasilekoa omen da, eta piezak Alemanian landu omen zituzten, XIX. mendeko bigarren erdian.” (Nagore Irazustabarrena)

kristal 1 iz. Geometria forma jakina duen mea zatia. Kuartzozko kristalak. Harri kristala: kuartzo kristaldu koloregabea eta gardena

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Terminoa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa harri eta kristal sarreretan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

arri-lantze (eta ar-lantze) 5: A. Arrinda ("langilleak utzitako arri-pusketak, arri-lantzean sobratutakoak, erreusak..."), B. Otaegi 4 (adib.: "Halako ar-lantzea lortu zuan kultura miresgarri hau, ezerren arrastorik utzi gabe galtzen da", "garai hontako arri-lantzearen eta ezur-lantzearen ezaugarriak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

harri-lantze : AB38 1 // Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Casve EF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Eratorri-konposatu zuzena da, baina zalantzak daude hiztegian jasotzeaz

librea dirudi; aipatu egin nahi da, hala ere, definitzaile gisa ageri denez s.u. harlantza, eta harlanduketa baztertzekoaren ordain gisa proposatu denez.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-lantze.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-pikatu.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

harri sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

harlandua.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

harri sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

HARRI PREZIATU Piedra preciosa. Cf. Lcc: "Jacinto piedra, aarri [sic] preziadua jazintoa". v. harribitxi. * Marxandiza urrhezkorik, eta zilharrezkorik, eta harri preziatuzkorik. Lç Apoc 18, 12 (Dv harri baliosezko). Eta haren argia zen harri guzizko preziatua irudi. Ib. 21,11. India Orientaleko / Arri preziatua, / Mundu guztia largatu deu / Zerua[k] aberastua. (Pamplona, 1610). TAV 3.1.21. Baita burura altxatzen preziatu khoroa / Milla harri preziatuz argiturikakoa. EZ Man I 133. Eskritura Sainduan konparatzen ditu giristino onak, harri preziatuekin. Ax 142 (V 93). Hura da harri preziatua hainitzentzat estalia. SP Imit III 32, 3 (Ch perla preziatua). Harri preziatu suerte guziak, eztian barrena emanik, hartarik atheratzen direnean, distiatzenago dute. SP Phil 13. Hura da orotra ere, harri preziatü hanitxi gorderik daguena. Mst III 32, 3. Harri preziatu martxant baten gana. Gy 134. Gaxo Andre Madalen, senar eta harri preziatu gabe. Arti Ipuin 60. Dena delako literatura hori [...] ustekabeko harri preziatuz josia irudi zekiokeen. MEIG IV 124.

LB:0 ; EPG: 4 “Eta nola apuntatzen nituen nik gisa hartako sententziak eta erranak, ene spirituak harri preziatu haien ederretik hats hartuko balu bezala...!” (Joan Mari Irigoien); ETC: 25 “Arrokesko harrobi sonatua, gaur egun aintzira bilakatua, hurbil-hurbil dago, eta, jakin dugunez, Biduzeko ertz honetaraino garraiatzen zuten harri preziatua.” (Berria).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: harri preziatu piedra preciosa aurten harri preziatu bat eman didate oparitzat: este año me han regalado una piedra preciosa; Adorez: harri preziatua/baliotsua: piedra preciosa; Labayru: 0;

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

preziatu adj. Balio handikoa. Zure semearen odol preziatua. Tresorik preziatuena. Harri preziatuak: harribitxiak. Hargatik nik ditut prezatzen gehiago, urrea eta topazio preziatua baino. [harri] harri preziatu iz. Harribitxia. Esmeralda harri preziatu ederra da.

Teknizismo hiztegi honen mailari ez dagokiona

Adibidea eta azalpena erabat ezabatu, lehendik azpisarrera gisa jasoa baitago harri sarreran.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

arri zabal: Bv AsL; Enb; Anab Poli; harri zabal: Elzb PAd; Jnn SBi; Zerb IxtS; artzabal: Lek EEs; artxabal: JMB ELG (2); arzabal: JMB ELG; arri txabal: TAg Uzt (2).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

AB38: harri zabal (1); Euskalterm: harrizabal (2); hartxabal (2).

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB: “Jendea ezin sinetsirik zebilen: Euskal Herriko gizonik indartsuenak, eta inork ezin harria bizkarrean berdindu?” (Erlea); EPG: “Errezilgo Irureaundiko indartsuak, artean oso gaxtea edo kasik umezarra zela, hamabi arroako harria bizkarrean berdindu zuelarik, kazetari jakinminoxo batek harrapatu eta, beste batzuen artean, honako galdera hau egin zion: "ze jateko duzu gustukoena? ", eta hark bixi-bixi: "edozer gauza"” (Iñaki Segurola); ETC: “Errezilgo Irureaundiko indartsuak, artean oso gaxtea edo kasik umezarra zela, hamabi arroako harria bizkarrean berdindu zuelarik, kazetari jakinminoxo batek harrapatu eta, beste batzuen artean, honako galdera hau egin zion: "ze jateko duzu gustukoena? ", eta hark bixi-bixi: "edozer gauza"” (Iñaki Segurola), “Hamahiru segundo nahiko izan zuen harria bizkarrean berdintzeko, altxaldi garbi baten ostean” (Joseba Zubiaur), “Baina harria bizkarrean berdintzeko garaian ihes egin zion, eta ez zen balekoa izan”, “Bi aldiz saiatu zen harria bizkarrean berdintzen, baina bietan bularrera ekarri, eta handik gora ezin izan zuen eraman” (EHU).

Elhuyar: harri-jasotzaileek harria lepoan, bizkarrean berdintzen dute: los levantadores de piedra nivelan la piedra a la altura del hombro, del cuello; Adorez: 0; Labayru: 0.

bizkar 2 iz. (Esapideetan). Egilearen bizkarrera erruak egotzi. Harria bizkarrean berdindu (harri-jasotzaileak). Bizkarra jaso, altxatu: norbaitek zerbaitez ezer ez dakiela edo jakin nahi ez duela adierazi.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa. bizkar 2 adiera ezabatzekoa da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa bizkar, harri eta berdindu sarreretan.

Ahoz erabilia, nahiz testuetako lekukotasunik ez duen

ahozkoan ezagun-erabilia, K. Navarrok eta A. Sagarnak diotenez.

Esapideei dagokien sistematika

bota: -a.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

harri sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

harria egin esapidearen 2 ager.jaso dira corpusean (Bv AsL: "Egin zuten penitentzia, eta etzan geiago an otsorik ikusi; eta, beste inguru guzietan arria egiten bazuan ere, an etzan erorten ale bat ere"; Or QA: "Ia beti odeia Altzo mendik naiz Gaztelu mendik erakarri oi yunate berengana, ta gu lasaiago gelditzen gatxin, batez ere arri-erauntsia baldin bada. Aspaldi ez omen yuk Orixen arririk egin"); eta beste bi OEH argitaratuan (Eusk 1956: "euria baiño lenago arrixa egiten doste"; Etxba Eib: "Buruan dot [...] zela arrixa eiñ eban").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

ez dugu aurkitu AB38, AB50, HiztEn, Euskalterm iturrietan.

Hiztegietako informazioa

Beste hiztegietakoak: harri egin : Casve EF ("grêler: tzitzer egin, harri egin"); harria egin : Lur EF/FE (s.u. grêler); LurE-EskolaHE-EuskHizt (adibide gisa emana s.u. harri: "Harriabarra. Harria egin du"); PMuj DVC (s.u. arri: "arria egin (ari): granizar, caer granizo"; DRA (s.u. arri: "arrixa egin: granizar piedra" (eta Etxba-ren adib.). Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt; HiruMila, Lur EG/CE.

Esapideei dagokien sistematika

egin: -a. Cf. euria egin, izotza egin; elurra egin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

harri sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

harriarazi, harriaraz, harriarazten. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

harriarazi, harriaraz, harriarazten

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-i(tu)+a-.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

errekarria.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

harbitxi : Mde HaurB; harri bitxi :Mde Pr; arri bitxi : NEtx LBB; arri-bitxi :Otx.; Gand Elorri; arribitxi : Munita; Otx; Sabiaga; Eguzk GizAuz; arripitxi : Manzi GPatroi; EgutAr; harri bizi : EZ Man II; EZ Eliç; Hb Egia; Zub.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

harri bitxi : 4 (EB); (h)arribitxi : 7 (G 2, EB 5); harbitxi : 1 (EB); arripitxi eta pitxi-arri formek agerraldi bana dute, biak G; harri preziatu behin azaldu da, hegoaldeko EgAs; harri bizi : 2 (EB); arribizi : 2 (G). B eta IEn ez da agertu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: harri bitxi (1); AB38: harri bitxi, harri preziatu, harri-bitxi eta harri pitxi formek agerraldi bana dute; AB50: harri bitxi (1); HiztEn: harribitxi; LurE: harri bitxi.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Mineralak.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: harridura(-)marka.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

forma hau ez da jaso.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

harridura ikur bitan agertu da (EB); harridura-marka behin aurkitu da (EB).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

AB38: harridura marka (1); Euskalterm: heiagora-zeinu; HiztEn: harridura-ikur; LurE: harridura marka.

Euskaltzaindiaren Arauak

harridura-ikur* e. harridura(-)marka.

Eratorri-konposatu baztertuaren ordaina

harridura-marka (eta galdera-marka) egokiagotzat jo da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan: A EY IV ("Arriena zelan kentzen dan? Ardao zuritan kipula bat eta rabanu bat txikituta, sei artagarau urunduta [...] ardao onetatik noizik noizera edanda onelantxe kentzen da arriena"), Etxba Eib ("Arrixana agertu jako, eta medikora ostera dabill").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

harrien : HiztEn (Bizk. Harri-mina; giltzurrunetan, maskurian, etab.etan harriak izatearen ondoriozko mina), LurE (harri mina. ik. harri, harriko 2) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

harrien : EuskHizt (Bizk. harri-mina. Ik. harri 7, harriko 2), ElhHizt (B mal de orina, cálculo), HiruMila (1 mal de orina; 2 endurecimiento de las mamas o de la ubre; 3 cálculo), EskolaHE (harri mina. ik. harri, harriko 2), Casve EF (1 lithiase; 2 mammite; 3 calcul rhénal), PMuj DVC (arrien: 1 litiasis, mal de piedra, cálculo de vejiga, nefrolito; 2 endurecimiento del pecho o ubre); arrien-aurkako : PMuj DVC (antilítico) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

'harri-mina'.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: harrigarrizko .

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-ki.

Kategoria

adlag.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: AS / HiztEn: + / LurE: AS / ElhHizt: + / EskolaHE: AS

Atzizkien araberako erabakiak

-zko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

harrigarri sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag.

Forma baten adiera(k)

harrigarria.

Euskaltzaindiaren Arauak

adlag.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: harrika bota / jaurti, harrika egin, harrika eman .

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

harrika sarrerako 2. adiera erabat ezabatzekoa da, harrika bota eta harrika jaurti konbinazio erabilienak azpisarrera egitea proposatu da eta. (2021-11-23)

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ka.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: AS / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: adib.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera egitea proposatu da. Harrika bota nion liburua hemen jaso.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

harrika sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma baten adiera(k)

harriak bezala bota, jaurti.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

harrika bota nion liburua.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa harrika eta bota sarreretan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: AS / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

egin: -ka.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

harrika sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma baten adiera(k)

(pertsonei, abereei) harria(k) jaurti.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

inon katurik ikusten badute, harrika egiten diote.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: AS / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

eman: -ka.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

harrika sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma baten adiera(k)

harrika egin.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: AS / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: adib.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera egitea proposatu da. Hau esan zuen saskigile haserreak, eta bere lastaira harrika jaurti zuen adibidea hemen jaso.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

harrika sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma baten adiera(k)

harriak bezala bota, jaurti.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

harrika bota nion liburua.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa harrika eta jaurti sarreretan.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-kada.

Euskaltzaindiaren Arauak

harrikarazi, harrikaraz, harrikarazten. du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ari/-tzaile.

Kategoria

iz. eta izond.

Forma baten adiera(k)

harrikatzen duena.

Euskaltzaindiaren Arauak

harrikatu, harrika(tu), harrikatzen. du ad.

Sistematika batean bil daitezkeen aditzoinak

harrikatu, harrika(tu), harrikatzen

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ka-tu.

Euskaltzaindiaren Arauak

iz. / AS: harrikoa egin.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

harrikoa egin.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-pe.

Kategoria

iz.

Erabilera-oharrak

batez ere leku-denborazko kasuetan erabilia.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

harrimena.

Atzizkien araberako erabakiak

-tsu.

Euskaltzaindiaren Arauak

harritu, harri(tu), harritu. da/du ad.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

harritzeko

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Eratorri hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

-txo osaerako librea.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tza/-tze.

Atzizkien araberako erabakiak

-tzar.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

harrimena.

Euskaltzaindiaren Arauak

harritzekoa da hori berandu ibiltzea.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

harritu sarreran azpisarrera gisa ematekoa

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

harritzekoa da hori berandu ibiltzea.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: HARRITZEKO MODUAN Maravillosamente, asombrosamente. Bildu dezu, Inazio, / munduan, / arritzeko moduan, / jendea / fede biziz betea. It Fab 202 (tbn., con alguna ligera variación, en Aran SIgn 216). Ango etxe aundienetako baten goiari Begiratokia esaten zioten eta, benetan, arritzeko moduan ikusten ziran erria ta inguruak. Anab Aprika 53. Onela bada, begira zeudenak eta zulo-egiten ari ziranak eta gaiñerako guztiak ixil-ixilik zeuden arritzeko moduan. Berron Kijote 149

harritzeko moduan 9: Consumer 5 (“Egokitu egiten gara, harritzeko moduan egokitu ere, eskuko telefonoak eskaintzen duen tresnara”), Berria (“Giro horretan bildu eta hitz egin digu, mingainean herdoilik gabe, harritzeko moduan bizi, Sebastian Lizasok”), Jakin (“Harritzeko moduan erantzun izan dio beti Jakin aldizkariak kaleratzeko hitzorduari, kalitateari eta interesari muzin egin gabe”), Argia 2 (“Bigarren gai garrantzitsua ere, gerra nuklearra, egunero dago egunkarien azaletan, baina Lurreko jarduera arraroei begira legokeen martetar bat harritzeko moduan dago”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

harritzeko moduan 15: Anton Garikano 8 (“Urnako geranioa harritzeko moduan nabarmendu zen, eta hosto artean agerian ikus zezakeen, nahi izan gabe, bi gizon klaseen arteko bereizketa argi, antzinako hori; alde batean gizagaindizko indarra daukaten ekintzaile tinkoak, ttirriki-ttarraka eta saiatuz alfabeto osoa ordenean errepikatzen dutenak, hogeita sei hizki denera, hasieratik bukaeraino”), Oskar Arana 3 (“Emakumeak barkaberak izan daitezke, harritzeko moduan”), Xabier Olarra (“Halakoak marrazten zituenean, edo telebista nahiz aldizkarietan ikusten zituenean, harritzeko moduan aztoratu, eta bere onetik aterata bezala ibiltzen zen: beste ezerk ez zuen hala aztoratzen”), Txillardegi (“Urte haietako hanka-trabak eta azpi-jokoak ezagutu ahala, harritzeko moduan piztu zela nigan haratagoko jakin-mina”), Josu Zabaleta (“Hurbileko kanpai hotsen arteko tarteetan, beste kanpai urrutiagoko batzuen hotsa entzuten baitzen, izan ere, besteen berdinak, baina harritzeko moduan ahulak, ulertezinak, magiazkoak ia, beren totel hots urrun hura joandako mendeen bihotzetik baletor bezala edo”), Eneko Bidegain (“Gérard-ek arrazakeriaren seinale diren alukeriak noizbehinka eta alegia deus ez botatzen ditu, parekoa ez gehiegi harritzeko moduan”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta adibide gisa jaso liteke.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa jasotzekoa harritu sarreran.