283 emaitza gu bilaketarentzat - [1 - 100] bistaratzen.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau74 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1992-03-24 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:01 |
AS gisa gehituz: gurean .
- [E210]: Azalpena (gurean): gure artean; gure etxean > gure etxean; gure artean (ordena aldaturik).
- Erabakia: (H2.2 / 2010-01-25): Adieren ordena aldatuz eskainiko da azpisarrera: «gurean 'gure etxean'; 'gure artean'».
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
iz.
guaiabondoaren fruitua.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ik. Izendegia: guaiabondo: Psidium guayava.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-a+o-.
-ondo.
iz.
Psidium guayava.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ik. Izendegia: guaiako: Guaiacum sp.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -
iz.
Guaiacum sp.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:HBL | 2004-11-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. 2002-09-10eko oharra, s.u. adenina: "nazioartekoa da, eta onartzekoa, beste lau base nitrogenodunen izenak bezala (guanina, timina, zitosina, urazilo)".
iz.
Biokim.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:42 | 1999-10-05 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | EHL | 2018-07-17 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
guantxe 5: Berria 2 (Era askotariko protagonistak aurki daitezke Ansok bildutako 38 kondairetan: zakur errepublikanoa, euskal odoleko erregina guantxea, Donostiako herensugea, Altubeko lepazuria, Bilananeko Varona, Pirene, Santa Kruz apaiza, Libe eta baita Juan Mari Arzak sukaldari donostiar ezaguna ere), EiTB 3 (Metodo hau guantxeek asmatu zuten, Kanarietako jatorrizko biztanleek).
guantxe 3: Berria (Oso aspaldian, Kanariar Uharteetan guantxeek izurdeekin txistuka hitz egiten bazuten, zergatik ez lortu gaur egun gailuen bidezko harremana gizakien eta izurdeen artean?), Bernardo Atxaga 2 (Jatetxeko kanariarrek, orain dela ez dakit zenbat mende desagertutako guantxeei; sinestunek, Jainkoari eta beste bizitzari).
guantxe : Elhuyar; ez dugu aurkitu ap. Labayru, Adorez.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: guantxeak
Exon: guantxe
Onomastika batzordeak argitzekoa.
Adierazle egokia eta erabilia.
- [E124]: Exonomastika alorrekoa. Kanarietako aborigenen izena, Gaztelak konkistatu arte. Krutwig euskaltzainak, Mukarovky euskalariak eta beste batzuk herri hortaz idatzi dute. Horrela arautuko nuke.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-01-25): Kendu lerroa (eta honelako besteak bezala, Onomastika batzordeak lantzean ikusiko da).
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:26 | 1999-10-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-oa-/-ua-.
izond.
Heg.
Beh.
- [E208]: Hegoaldean asko erabiltzen diren honelako erdarakadei, nahitaez hitz hobetsia erantsi beharko genieke; kasu honetan eder orokorra.
- [E210]: Azpisarrera (berria): guaporik.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-01-25): Bere horretan onartu da lantaldeak proposatua, eta ez da orain forma berririk erantsiko.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2009-06-02 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | EHL | 2018-07-17 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
guarani: HiztEn-LurE.
guarani: Estilo Liburua.
guarani 16: Berria 14 (Marco Bechisek guaranien «tragedia» erakutsi du Venezian aurkeztutako filmean, 'Birdwatchers' -en), Jakin (Harrezkero, behin baino gehiagotan izan dut egitasmo horrekin lankidetzan aritzeko aukera, eta behin baino gehiagotan izan dut, maputxe, aimara, guarani, kitxua eta abarren ordezkarien aurrean, euskara berreskuratzeari buruzko gure esperientzia azaltzeko aukera), Karmel (Bide bertsuetan barrena ibiliko ziren gero Txinan Ricci (1610) eta Indian Nobili (1656); Paraguay-ko guaranien arteko Reducciones-etako topaketak ere bere erronka kulturala ekarri zuen, 1609tik aurrera).
guarani 5: Herria 2 (Hegazkinez jauzi bat egin dute gero Iguazukour-jauzi guziz famatuetarat eta euskal dantzak eman hango guarani indianoen aintzinean), Berria 2 (Aimarak, kitxuak, txikitaoak eta guaraniak: aurreneko aldiz presidenteak izango gara), Aritz Gorrotxategi (ezpainetara hurbiltzen den txiskeroaren antzera, txingarrez txingar: espaloi zuri bezain hautseztatuak, etxebizitza txiki eta pilakatuak; ezkerretara, azukre fabrikaren tximinia mardulak barreiatzen zuen kanela zaporea; pixka bat aurrerago, etxe-orratzen auzoa hasten zen bihurgunean, Salvador parkeko lorategi zabalak, eskulanak saltzen zituzten guaraniak eta margolari bat, beti ezberdina zen margolari bat kale erpin batean eserita, zuhaiztiari so).
guaraniar : Adorez; guarani : Labayru, Elhuyar.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: guaraniak.
Laburtzapenak: Paraguai.
Exon: guarani
Onomastika batzordeak argitzekoa.
Adierazle egokia eta erabilia. Lehendik sartua dago forma Paraguaiko diru-unitatea izendatzeko.
Monetak: iz. (Paraguaiko dirua).
- Erabakia: Osoko bilkura (2015-07-17): Onartua: guarani iz. (Paraguaiko dirua).
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB |
(hizkuntza).
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau74 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:HBB | 1994-11-24 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. informazioa s.u. goarda
1 batez ere Ipar. 'mugazaina'. 2 Heg. h. -zain, zaintzaile.
-oa-/-ua-
- [E124]: "guarda/guardasol: hemen ere goa- arazoa dago. Edozein kasutan, Euskaltzaindiak bere Merkatalgo hiztegian aterki barik, euritako proposatzu zuen" (1995-06-16)
- [E301]: goarda [da nire ustez hobestekoa] (1995-04-18)
- [K201]: "guarda, guardia: komeniko da agian aingeru-ren ondoan aingeru guardako ere jartzea.(ez aingeru goardako)" (1995-03-27)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | 1994-11-24 | Bigarren mailan onartzekoa |
euritako, (guardasol, parasol)
Heg. Lgart. 'aterkia'.
Heg. Ik. aterki
-oa-/-ua-
Lgart.
- [E301]: goardasol [da nire ustez hobestekoa] (1995-04-18)
- [E210]: Azalpena: aterkia - euritakoa. Zehaztapena: Lgart. kendu.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-01-25): Bere hartan utziko da oraingoz lehen itzulian arautua.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ik. OEH
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
guarda(tu), guardatzen.
du ad.
Zah.
gorde; zaindu, begiratu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau74 |
h. 1 zaintza. 2 zaintzaile, udaltzain, etab.
AS gisa gehituz: guardia egin , guardia eman // (eta, beharbada, guardia zibil sarrera gisa arautua ere hemengo azpisarrera bihurtuz).
- [E210]: Azpisarrera moduan, guardiako epaitegi sartzea proposatzen da, nahiz eta jakin, egun, auzitegietako esamoldea gau eta eguneko epaitegi dela.
- [E126]: Guardian egon ikus AL (goardin eon).
- Erabakia: (H2.2 / 2010-01-25): Ez da orain forma berririk erantsiko; lantaldeak proposatuak jasoko dira, eta guardia honetako azpisarrera bihurtuko da sarrera gisa ageri den guardia zibil.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:011 | 2003-04-08 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
guardi(a) egin (eta guardia egiñ, goardia egin) 39: EZ 14 (adib.: "Arren bada egizue gure orde guardia, perilletarik guardatzen duzuela untzia. Itzultzean gero berriz guardia egitera, bozkiago ethor gaiten eskerren itzultzera"), Ax 2 ("ingurunera behatzen dute, eta burua goiti, guardia egiteko bezala ailtxatzen dute", "Baldin bistaren portaleari eduki behar bazaika begia, eta egin guardia, segur da etzaikala gutiago egin behar gustuarenari"), SP 4 (adib.: "Hastetik egizu guardia, berandurik heldu da erremedioa, zahartu denean zauria"), INav 10 (adib.: "guardia egizu sobera etzoazen suestera"), ES ("Jeusi guardiarik egin gabe, zeruei beha zegotelarikan, nola erori zen zulho batetara"), Añ GGero 2 ("kontu andia kolerari euki bear jako, egin bear jako guardia", "burua goratuten dabe guardia egiteko balegoz legez ta begira ea iñor agiri dan"), It Fab 2 (adib.: "aingeru bat ifiñi / zuen atondoan, / suzko ezpatarekin / guardi egiteko"), ChantP ("egin dezagun beraz guardia, / salsa eztela egin berria"), Bilbao IpuiB ("Iñoiz soldadu izan bazarie, jakingo dozue, nik bestean, zer dan gabaz guardia egitea"), Uzt Sas 2 (adib.: "Mendi-baserri batek izaten / baidu bere alderdia, / beren mendiko ganaduari / egin bear zaio guardia").
guardi(a) egin (eta goardia egin) 11: J.A. Arkotxa ("nere ate ondoan guardia egin ire erregiñari"), A. Berasategi ("Hiru iheslari goardia egiten geratu ziren eta izugarrizko beldurra pasarazi zieten"), Ataño Txori ("Amaika bider inguruko baserritarrak egiten ziteken guardi"), D. Urbistondo 3 (adib.: "Regimenduko soldadurik onenek bakarrik egiten al dute guardia?"), X. Monasterio ("goardia egiten ari den soldadua"), O. Larrañaga ("ibilgailuentzako barrera eta goardia egiteko kabina bat baino ez genuen aurkitu"), GAO 1997 ("goardia egin beharrak edo beste edozein gertakari bereziri erantzun beharrak ematen badira [...] mantenua eta ostatua enpresaren kontura izango dira"), X. Diaz ("Erregearen tronuaren ondoan soldadua goardia egiten"), A. Zuberogoitia ("Goizeko hamaikak eta erdiak aldera soldadu batek guardia egiten zegoen Aniceto gerrillaria begiztatu eta hil egin zuen").
Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.
guardia egin : EuskHizt (Ipar. Zah. 1627 zaindu, kontu izan), HiruMila (custodiar, hacer guardia), PMuj DVC (-ri goardia egin: vigilar, tener cuidado de) // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.
Erdal hacer guardia / monter la garde formen ordainak: zaintzale izan : Casve FE // Ez dugu aurkitu ap. HiztHand, ElhHizt, HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, HaizeG FB, T-L LFB, PMuj DCV.
fr (DLLF): monter la garde; en (Collins): to mount guard; it (S. Carbonell): montar la guardia; de (Langenscheidts): auf Wache stehen, Wache schieben; Wache gehen.
EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
egin.
guardia sarrerari dagokion azpisarrera.
1 Ipar. 'guardia eman, kasu eman'. 2 Heg. 'zaintzaldia egin; txandako izan'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Ik. OEH: AS
HLEH: - / EuskHizt: AS: guardia egin, eman / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
eman.
guardia sarrerari dagokion azpisarrera.
Ipar.
Zah.
kasu eman.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau74 |
- Erabakia: (H2.2 / 2010-01-25): Ez da orain forma berririk erantsiko; lantaldeak proposatuak jasoko dira, eta guardia honetako azpisarrera bihurtuko da sarrera gisa ageri den guardia zibil.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z9:OEH:AS | 2018-06-12 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
OEH: GUARDIAKO a) De guardia. Guardiako othoitzak [marinela] guardian sartzean. EZ Eliç 25. De guardia, (persona) que está de guardia. Guardiako emaztekiak azkenian [...] eztitu ziren. Elsb Fram 73 (ref. a un grupo de mujeres que monta guardia). Gauza guztiak konpon itzazu goardiako sarjentuarekin. Arti Ipuin 83 b) Puesto a cuidado. Artzainek badituzte beren 7.500 ardi eta guardiako bertze 3.800. Gatxitegi Othoizlari 1957, 134 c) (Uso sust.). Miembro del cuerpo de guardia. Guardiakuak il da / paretak apurtu. Afrika 66. Ez nuela nik nengoen egoeraren kulparik: ez nik, ez don Pedrok, ez beste edozein goardiakok. MEIG IX 93.
guardiako 83: Elhuyar (guardiako medikuen antzera egiten dute lan), Consumer 2 (guardiako sendagilea), Berria 46 (Tafallako guardiako epaileak hilotza jasotzeko agindua 19:05ean eman zuen eta, ondoren, Auzitegi Medikuntzako Nafarroako Institutura eraman zuten, autopsia egiteko, lan istripuetan derrigorrezkoa baita), EiTB 25 (guardiako epailearen esku), Argia 5 (Gaur bertan jon naiz sinatzera, normalean Bilbon egiten dut baina gaur ez nago Bilbon eta guardiako epaitegitik pasatu naiz), Laneki (guardiako epaitegia), Erlea (Zakurrak guardiako suetara inguratzen direla), DiarioVasco 2 (guardiako botikak).
guardiako : Berria 7 (Garaik azaldu zuenez, guardiako txandak aparteko ordu bezala ordaintzeko eskatzen dute medikuok), Herria (Cam de Pratseko zerbitzu pzikiatrikoan bi gertakizun izan dira momentu berean: eri batek lepoa tinkan atxiki dio emazte erizain bati, ber denboran, sartu berria zen bisitari batek guardiako pzikiatrari heriotz mehatxuak egiten zizkiolarik.), Karlos Zabala 8 (Noizetik noizera, guardiako zaindarien deiadarra errepikatzen zen postuz postu), Joan Mari Irigoien 3 (Eta gertatu zen orduan, ustekabean, ezen Bucciok baimendua eskatu ziola guardiako ofizialari), Jose Morales, etab.
Oso erabilia eta jasotzekoa azpisarrera gisa.
Azpisarrera gisa jasotzekoa guardia sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | EHL | 2017 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
guardian adb. (egon, izan eta kideko aditzekin). Adi, erne. Atsedenik gabe, beti guardian izan behar duzu. Ohoinak sentitzen direlarik, guardian egotea hobe! [s.u. guardia]
Kendu oharra eta adibide gehiago gehitu; komeni da, halaber, beste adiera bat sortzea ohiz kanpoko orduetan zerbitzua eskainiz (farmazia guardian ) adierarako. (2021-11-23)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Bbehin edo onarpen eske aurkeztua: ez du baldintza minimoa betetzen (es guata, fr ouate), baina ordezkatzen zaila dirudi: bat behar eta, gaztelaniatikoa proposatzen da.
-oa-/-ua-.
- [E208]: gure artean behintzat guate, guatea izan da honetarako erabili den erdal hitza. Kasu askotan kotoi moduan ere itzul daiteke.
- [E210]: Hiztegiak ekarri beharrekoa, idazkera hori berori duela.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-01-25): Bere soilean eskainiko da forma proposatua.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z8:LBeh | 2017-02-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
LBeh (2016-10-26): goateke 9: EiTB 8, Argia; guateke 32: Elkar 6, Berria 8, EiTB 10, Argia, DiarioVasco 7.
EPG: goateke 3: Berria, Urtzi Urrutikoetxea, Joseba Urteaga; guateke 4: Lourdes Oñederra 2, Ramon Saizarbitoria, Aritz Gorrotxategi.
BerriaEL2016: ez dugu aurkitu goateke, guateke formarik.
es guateque / fr fête, sauterie: Elhuyar: goateke / NolaErran: besta, jai; - / Zehazki: festa, guateque / Labayru: goateke / Adorez5000: festa.
Ez du gutxienekoa betetzen, baina erabili izan da Hegoaldean. Heg. markarekin jasotzekoa.
iz.
Heg.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB |
(herritarra).
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:25 | 1999-10-05 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh98 | 2020-05-19 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
guau guau G 1: Ag G ("Guau, guau! -egiten du eldu baño len-, banua, banua esanaiaz bezela").
guau EB 5: HezkSaila 1981 ("Txakurrak guau! egiten du"), A. Uranga 2 (adib.: "Guau! - zaunka egin zuen baietz esanez bezala"), Bene-benetan/1 2 (beste onomatopeia batzuekin batera: "guau!"); guau(-)guau (eta guau guau guau) 5: B 2 (B. Otazua: "Guau, guau! Nire kondaira errukigarria ori da", "Guau, guau, guau! Neguan beroa, bizitza erdi baño geiago da"); G 1 (Lek: "gauza bakoitzak ateratzen duan soñu edo zarataren onomatopeya - "kukurruku", "guau-guau""); EB 2 (L. Iriondo: "Txakurra: Irabaziko dut! Guau guau guau"; Bene-benetan/1: "Txakur txiki horrek guau, guau, guau").
guau : DFrec 6 // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.
guau : HiruMila: guau (onom.) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
guau [Oharra: Euskaltzaindiak, guau-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. au].
guau 91.
guau 2.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Debekua bere horretan uztea proposatu da, oraindik ere guau batzuk ageri direlako.
Ik. au.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau74 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | 1993-03-25 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
gubil zabal.
iz.
zizel txikia.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
HLEH-EuskHizt: AS / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS
gubil sarrerari dagokion azpisarrera.
zizela.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-ko izengilea.
iz.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau74 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:03 | 1994-11-24 | Bigarren mailan onartzekoa |
h. gerra.
Ik. gerra
- [E109]: 'Nik beste hau ezarriko nuke: "hobe gudu'.
- Erabakia: EArau (1997-06-27): ez da ontzat eman.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau74 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-11-24 | Bigarren mailan onartzekoa |
h. gerra(-)gizon, gerrari.
Ik. gerragizon
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:19 | 1999-10-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ik. OEH
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
iz.
g.er.
gudua.
- [E210]: Baztertzekoa, gudua nahikoa baita.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-01-25): Bere horretan onartu da lantaldeak proposatua.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau74 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-11-24 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
-ari/-al-
- [E208]: g.g.e. eranstea komeni da.
- Erabakia: Batzordea (JAA, MA, IS): ez da hain arrotza.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau74 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:10 | 1994-11-24 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
- [E210]: Proposamena: h. gerrate, gerraldi.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-01-25): Bere horretan utziko da oraingoz lehen itzulikoa
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
guda-leku (eta gudaleku 1) B-G 3: Itz Azald ("Gudaleku eta soldaduen esetsi eta burruka odoltsuen artian"), Bv AsL ("Ura zan San Franziskoren guda-lekua"), Or Eus ("Guda-lekuan luzaroago / il diran aien kiratsa"); gudaltegi B 1: Otx ("Katamixarren gudaltegira eldu ziranian, ango jagolak ikusi egin zittubezen gure lagun bijak"); Ik. OEH argitaratuan, gainera, Arriand Act 21,37: "Paul-ak gudaltegi-barru sartu-ala"; gudategi G 1: Alz Ram ("Nador gudategitik idatzia da").
gudaltegi B 2: I. Zubiri ("gertaturiko gora-beera guztien barri emon eutsan, gudaltegian sartu zanetik ordurarte"), Larrak ("Ingelandarren Gudaltegia"); gudategi B 3: A. Gerenabarrena 2 ("garalle etorteko zireanok gudategirantzan ondo ikusi al egizan", "gudategira eroan daben ipar-amerikar erri dontsu oni"), Larrak ("goazen gudategira").
gudaltegi : DFrec 2; gudategi : DFrec 8 // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.
BiblE-2: gudu-toki 3 (*gudutoki), gudu-zelai 8 (*guduzelai); gudari-toki 16 (*gudaltoki).
guda-leku : PMuj DVC; gudu-leku : PMuj DVC; gudaltegi : PMuj DVC; gudategi : Casve EF (güdategi), HaizeG BF, Lh DBF, DRA (Lhande aipatuz), PMuj DVC; gudutegi : Lh DBF, DRA (Lhande aipatuz) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE.
-leku.
iz.
g.er.
- [E115]: 'gudaleku, gudatoki: eta ez guda zelai kalko hutsa (ikus Lafitte)'.
- Erabakia: BAgiria (1997-06-27): 'bigarren pasaldirako utzi [da]'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau74 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | 1994-11-24 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
gudaletxe, kuartel, kaserna
'kaserna, kuartela'.
kaserna, kuartel (maila berean onartzekoak dira hirurak)
-ari/-al-
- [E124]: "kaserna eta koartel (ez kuartel)" (1995-06-16)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
HLEH-EuskHizt: † Ik. gudaroste / HiztEn: Ik. gudaroste / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +
Ik. gudaroste.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau74 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-11-24 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
- [E210]: Proposamena: h. gerra(-)gizon, gerrari.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-01-25): Bere horretan utziko da oraingoz lehen itzulikoa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau74 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | 1994-11-24 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:03 |
soldadu, gudari
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau74 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-11-24 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau74 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | 1994-11-24 | Bigarren mailan onartzekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:07 |
gudaloste: 16 ager. (Mde, Berron); gudari-oste: 1 (Zait); gudaroste: 9 (Zait, Ibiñ, NEtx); gudarozte: 7 (Enb, Zait, Gazt)
gudaloste: 11 ager. (EB); gudalozte: 4 (G 1, EB-EgAs 3); gudari-oste 1 (G); gudaroste: 30 (B 8, G 6, EB-EgAs: 16); gudarozte: 30 (B 18, G 7, EB 1, EgAs 4); gudoste (eta gudosteburu): 5 (Zaitegi, Olabide, J. Etxaide)
armada, gudaroste
h. armada.
Ik. armada
oste/ozte
-ari/-al-
- [E124]: "armada-ri lehentasuna emanik ere, beste hitz berri honen grafiak, gudarozte behar luke izan, 'soldadu-talde' adieran oste barik, ozte baita euskal hitza" (1995-06-16)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:08 | 1994-11-24 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ik. OEH
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
oraingoz behintzat baztertzekoa da, ez baitago horren premiarik
-te.
iz.
g.er.
gerratea.
- [E210]: Proposamena: h. gerrate.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-01-25): Bere horretan onartu da lantaldeak proposatua.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:34 | 1999-10-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
gudazale (eta guda-zale, guda zale) B 3: AB AmaE ("Gudan gudara gudazaleak"), Ag AL 2 (adib.: "Enaz ni guda zalea") // Ik. OEH argitaratuan, gainera, Inzag RIEV 1933: "Erregiñaren gudazaleak etzuten Urnitan ezertxore tente ta zutik utzi".
gudazale G 5: Xavier'tar Franzisko ("Anai txikia ere gudazale ikusi nai izan zuten"), Ataño 4 ("gudazaleak beste olako naspillen bat sortzen diguten arte", "oiek dituk gudazaleak", "itxaspera bota bear lituztekela gudazale guziak!", "Gure artean oraindik gudazale asko dago"); guduzale IE 2: Mde (agerraldi bat ap. Aginaga; "guduzaleen spiritu aristokratikoa", "enda guduzale batentzat egoki den araura").
gudazale : DFrec 1, AB38 1 ('belicoso'); guduzale : AB38 1 ('guerrero') // Ez dugu aurkitu ap. AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.
guduzale : HiruMila (guerrero, ra; belicoso, sa) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
izond.
g.er.
gerrazalea.
- [E210]: Proposamena: h. gerrazale.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-01-25): Bere horretan onartu da lantaldeak proposatua.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1994-11-24 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:04 |
gudu, bataila
AS: gudu-eten.
AS gisa gehituz: gudu egin .
- [E109]: "Esan bedi: a) guda ez dela zuzena; b) gudu ez dela "gerra" (1993-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS.
egin.
gudu sarrerari dagokion azpisarrera.
gudukatu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z8:LBeh | 2017-02-14 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
LBeh (2016-10-26): gudu(-)zelai 88: Elkar 24, Deia 2, Consumer, Elhuyar, Berria 26, EiTB 5, Argia 28, DiarioVasco; guda(-)zelai 29: Elkar 3, Elhuyar, Consumer, Berria 15, EiTB, Jakin, Argia 6, DiarioVasco.
EPG: gudu(-)zelai 45: Berria 2, Elizen arteko Biblia 8, Iñaki Mendiguren 5, Martin Anso 3, Fernando Morillo 3, Mirentxu Larrañaga 3, Josu Zabaleta 3, Xabier Olarra 2, Jon Muñoz 2, Anton Garikano 2, Joxan Elosegi 2, Jon Alonso, Elena Touyarou, Patxi Altuna, Iban Zaldua, Irene Aldasoro, Xabier Amuriza, Karlos Linazasoro, Jose Morales, Bego Montorio, Juan Garzia; guda(-)zelai 10: Berria 2, Edorta Jimenez 2, Karlos Zabala, Jon Maia, Josu Zabaleta, Iñaki Zabaleta, Asisko Frantzizko, Xabier Mendiguren Elizegi.
BerriaEL2016: ez dugu aurkitu gudu(-)zelai formarik.
es campo de batalla / fr champ de bataille: Elhuyar: bataila-eremu, gudu-zelai / NolaErran: gudu zelai / Zehazki: gudu-zelai / Labayru: - / Adorez5000: -.
Adierazle egokia eta jasotzekoa azpisarrera gisa.
azpisarrera gisa jasotzekoa gudu sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z9:OEH:AS | 2018-04-17 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
OEH: GUDUAN. En (el) combate, (la) guerra; en tiempo de guerra. v. GERRAN. Zeren aurkhitu zineten / haren alde guduan. EZ Noel 157. Bere etsaien kontra guduan eta konbatean sartzera. Ax 400 (V 261). Maiz othoitz zagun, guduan borthitz gaitzala. He Gudu 171. Ni ere nahiko nau garhaitu guduan. Elzb Po 201. Etsaiarekin bethi guduan / hemen gabilza munduan. Zby RIEV 1908, 285. Orain illebete beragaz guduan ibilli zan mutil bat etxeratu zan. Echta Jos 105. Guduan asi ziren / Furia aundian / Iru nazionetako / Puxantak batian. LuzKant 90. Ophni eta Phines ere hil ziren guduan. Zerb IxtS 51. Zuen soldadoak guduan irakasiak ziren, eneak batere ez. Lf Murtuts 51. Guduan eroriak ospatu egiten dituzte iainkoek eta gizakumeek. Zait Plat 34. Egun eta gau guduan. Xa EzinB 71. v. tbn. Lg I 256. Dh 179. Hb Esk 29. Arb Igand 158. Ox 77. Or Mi 9. Arti Ipuin 46. Ibiñ Virgil 86
def: walkiria iz. Europako Iparraldeko mitologiako jainkosa, guduan hil behar duten heroiak izendatzen dituena. Walkiriek gudariei edateko ezti-ura zerbitzatzen zieten.
guduan : Berria 6 (Horiez gainera, hildakoen zerrenda osatzeko instituzio askori agindu dio informazioa biltzeko Garzon epaileak: guduan ari zirela hil edo desagertu ziren lagunen zerrenda eskatu dio Espainiako Kultura Ministerioaren mendeko den Memoria Historikoaren Dokumentazio zentroari, eta Espainiako Defentsa Ministerioari eta Notaritza eta Erregistroen Zuzendaritzari ere eskatu dizkie agiriak), EiTB (Eta? Behin guduan egonik, zer egin beharko dut?), Karmel (Jose Antonio Agirre lehendakariak ez zuen haietan esku hartu, hau iparraldeko frontean guduan jarraitzearen aldekoa baitzen), Argia (Gerratik ihesean / joandako moduan / laurogeitamarreko / urteen inguruan / kaleak sutan zeuden / gazteak guduan / hodeiertza ikusten / zaila zen zeruan / ta euskaldunak arnasa / behar du munduan).
guduan : Herria (Gora zuek gazteak segitu guduan), Elizen arteko Biblia (Hor jaio ziren antzinako erraldoi ospetsuak, gizon tantaiak, guduan trebeak), Jon Muñoz (Sutsu jardun zuen Ludovicok Girolamoren alde, eta lehen lerroan jarri zen beraren maisuak Tartagliaren kontra zerabilen guduan), Felipe Juaristi (Bonapartiusekin guduan aritutakoak), Edorta Jimenez (ArmadaTxit Zorionekora deituak izan ginen eta,hantxe geunden,ingelesak begiztatu ere egin baino lehenago guduan hasita), Joxe Azurmendi (Gaztelako komuneroak - euskaldunek laguntzen zuten Karlos V.aren aurka guduan - ia gaur arte iraun duen askatasun "herritarraren" sinbolo bihurtu dira), Josu Zabaleta (Arrazoi modu hau egiten baitute, gutxi gorabehera: Ingalaterrak Holandaren eta okupatutako gainerako lurraldeen alde borroka egin, guduan jardun eta sakrifikatu behar ditu bere semeak)
Adierazle egokia da, erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.
Kendu oharra eta adibide gehiago gehitu gerlan eta gerran azpisarreretan proposatu den bezala. (2021-11-23)
Azpisarrera gisa jasotzekoa gudu sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau74 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-11-24 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
iz.
AS gisa gehituz: gudukan .
iz.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Ik. OEH: AS
HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-n: -an.
guduka sarrerari dagokion azpisarrera.
adlag.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-11-24 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
gudukarazi, gudukaraz, gudukarazten. du ad.
gudukarazi, gudukaraz, gudukarazten
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:37 | 1999-10-05 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
Ik. OEH
HLEH: - / EuskHizt: † Ik. gudulari / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Ik. gudulari (arautua aski delakoan).
-kari/-lari.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-11-24 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
gudukatu, guduka(tu), gudukatzen. da/du ad.: etsai bortitzenekin gudukatu dira (ez *gudukatu dute); beti gudukatu ditu bere etsaiak.
gudukatu, guduka(tu), gudukatzen
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-tze.
iz.
g.er.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau74 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-11-24 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
iz. eta izond.: herri gudularia.
iz. eta izond. ("Herri gudularia")
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-11-24 | Bigarren mailan onartzekoa |
guganatu : 13 ager., G (Mb, Ub, Jaukol, Inza, KIkG, ArgiDL, Ag G, Etxde, Lek); geuganatu : 3 ager., B (Añ, KIkV, Echta); gureganatu : 35 ager.: G 13 (Inza, A Ardi, Zait, ABar, Etxde, Or); IE 8 (Lç, Lg, He, JE, Izeta); EB 17 (MEIG); geureganatu : 3 ager (MEIG)
guganatu 4 (G, EB, EgAs); gureganatu 23 (G 5, EB 16, EgAs 2); geureganatu (geuregandu, geuronganatu) 13 (B 3, G 1, EB 6, EgAs 3)
DFrec: gureganatu 6, geureganatu 2; AB38: gureganatu 2; AB50: gureganatu 2
guganatu, gugana(tu), guganatzen. da/du ad.
Ik. gureganatu
-ganatu pertsona-izenordainekin sistematikoki aztertzekoa da (cf. g(e)uganatu vs. g(e)ureganatu; niganatu, neuganatu vs. nireganatu, ne(u)reganatu, etab.): ik. txosten osoa
- [E124]: "g(e)u(re)ganatu: nik ez dakusat bat ere arrazoirik forma guztiak, luzeak eta laburrak ez onartzeko: gu(re)ganatu da, gu(re)ganatu zuen, geu(re)ganatu dugu..." (1995-06-16)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:Hletra | 1992-06-25 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
gu izord.aren era indartua.
- [A106]: "Hedadura urria duela eta, ez nuke lehen 5.000 artean sartuko. Bestela honekin batera, nerau, neroni bezalakoak sartu behar dira. Gainera, zerrenda honetan ez dira izenordainak, hauen forma indartuak, erakusleak eta, azaltzen. Iparraldeko forma hauek salbuespen gertatzen dira" (1993-02-10)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB |
(hizkuntza).
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-11-24 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
sabelkoikeria formarik ez da aurkitu; asekeria 1 (Arb Igand); janedankeria 1 (KIkG); jatunkeri(a) 3 (Itz Azald); gormandiza 43: L 22 (Lç 4, Harb, Gç, SP, Monho, Dh, Hb Esk, Jnn SBi, Laph, CatJauf, JEtchep), ZuAm 21 (Bp, Tt Arima, CatLan, UskLiB, CatS, UNLilia); gula 62: B 3 (Cb CatV), G 27 (Gco 26; Xe), IE 31 (Mat 3; Ax 3; LE Prog 2; Añ CatAN 3; CatB 3; CatLuz 3; CatR 3; CatAe 3; CatSal 3; Legaz; CatUlz 3; Mde Pr), EB 1 (Arti MaldanB); guleria 18: B 15 (Añ GGero 4, 3tan -ll-; fB Ic II 2; CatLlo 3; CatBus 3; Itz Azald 3), GN 3 (Legaz); sabeldarraio (+ sabel-darraio) 4 izen (Harb; Añ GGero 2; Arti MaldanB); sabeldarraiotasun (+ sabel darraiotasun 1) 5 (Mat; Ax; Añ 3); sabelkeri(a) 3 (Or); sabelzainkeri 1 (Or); salokeri(a) 5 (AA 3; KIkV 2); salotasun 1 (CatBus); tripanz(a) 1 eta tripazanz(a) 7 (Mb IArg I); tripazainkeri(a) 1 (Or SCruz); triposkeri(a) 2 (LE Prog).
gula EB 1 (J.M. Suraso); guleria B 1 (Cristiñau dotriñea...); sabelkeri B 1 (J. Kerexeta); sabelkeria EB 1 (M. Etchehandi); tripontzikeria EB 1 (Euskal hizkuntza eta literatura).
gormandiza : HiztEn-LurE; janedankeria : HiztEn; sabeldarraiotasun : HiztEn; sabelkeria : HiztEn-LurE; sabelkoikeria : HiztEn; sabelkoitasun : HiztEn; salokeria : HiztEn; tripazainkeria : LurE; zintzurkoitasun : HiztEn.
Cf. Erm 13,13 [Ik. OEH argitaratuan gormandiza sarrera]: gormandizetan (Lç, TB); jankorretan (He); aseketetan (Dv); orrits-ordikeritan (Ol); jan-edanean (BiblE); jan-edanetan (Ker) // eta beste pasarte batzuetako formak: aseketa Dv (Erm 13,13; Ga 5,21); atseginkeria : Ol (Si 23,6); deboxkeria : He (Ga 5,21); goloskeria : Dv (Si 37,33); jan-edankeria : Ker (Si 23,6; 37,30-31); jankor : He (Erm 13,13); orrits : Olariaga (Erm 13,13; Ga 5,21); sabelkeria : Or MB 295 ("immoderantia"); BiblE 6 (Ez 16,49; Si 23,6; 37,30-31; Koh 10,17; Ga 5,21; eta erref. 1: Si 21,30): Bibl (Erm 13,13; Ga 5,21); IBk (Ga 5,21); ZugKer (Ga 5,21); salokeria : Ol (Si 37,30-31; Koh 10,17), Ker (Si 37,30-31); tripontzikeria : Ur (Si 37,30-31).
gula = sabelkoikeria = gormandiza // EBB (1997-04): hurrengorako utzi da.
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
sabelkoikeria
gormandiza
iz.
Zah.
sabelkeria, sabelkoikeria.
- [I102]: "beharrezkoa da gormandiza eta sabelkoikeria-ren ondoan? Nire ustez, ez" (1995-06-29)
- Erabakia: EBB (1997-04): hurrengorako utzi da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh63 | 2020-09-29 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu gulag formarik.
gulag 61: Aizu, Argia 5, Berria 17, Deia, DiarioVasco 2, EiTB 32, Elkar 2, Jakin.
gulag 9: Berria 2, Edorta Jimenez 2, Joseba Zulaika, Xabier Olarra, Anjel Lertxundi, Fernando Morillo, Koldo Izagirre.
Nazioartekoa eta erabilia. Sarrera gisa jasotzekoa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Ik. OEH
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Baztertua da gaur, eta aski da gula.
- [E124]: Ezin da baztertu, oraindik, gaur egun, Jose Antonio Arana Martijak eta beste euskaldun zahar askok erabiltzen baitugu. Etxean eta gure eskualdean maiz entzuten dut.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-01-25): Onartu egin da forma eta gutxieneko azalpena: «guleria iz. Bizk.»
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-11-24 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
fuin, gun eta (h)un formak begiratu ditugu. Ik. muin arautuak (1 hezurren barneko gaia; 2 musua).
fuin (eta fuñ, fuiñ, bur f. 1, buru f. 3) IE 24: EZ Man I 9, adib.: "Begietan dakusagu kontrario egia haukien fuñetan zela sarthua zuhurtzia"; SP 5, adib.: "fuineko errebelamendu guzietarik libraturik"; Dh: "hezurretan, fuinetan, muinetan su"; Gy 4, adib.: "Zer egiñ gogo duk koxko fuiñ gabea?"; Hb 3, adib.: "Aho guzia odol, kanpo buru fuinak"; Jnn SBi: "arrantze puntak sarrarazi ziozkaten buru fuinetan barna"; Iratz: "ikas doi bat Euskara, Lorearen fuña eta arima bat den hura"; eta ap. MEIG I 2 (metahizk.); gun (ezur-gun, gun-emalle...) 48: B 6 (Laux BBa 2, Erkiag 4); G 40 (Aitzol in Laux BBa 4: "Ez soroak larratz daudelako, noski, gun-muña zekendu zaiotelako baizik", "Adi-poesi eta maite-olerkiak ez-ezik beste gun ederra dituen olerkitxoak aurki lezazkike irakurleak"; Or QA 2: "Zure Iainko-izan orren meetasunez nere animaren guneraiño sartzen baitzera"; Ldi UO 4, adib.: "Zerbait geiagorako argitaratzen ditugun amar olerkitxoak, ez, ordea, poemaren guna osotzeko"; Zait Sof 2, adib.: "Nik, berriz, naiz ta aserrez agitz sumindu, gun artan nire burua nekez, baña, ezi zun"; Etxde 8, adib.: "Euskerak guna, mamia, aberats-aberatsa dauka", "Ezagutzen baitzun ezur-gunaraño bere anaia"; Gazt MusIx 8, adib.: "Elizako Gurasoengandik dator Fray Luisen senaren guna"; Vill Jaink 2, adib.: "Gizartearen atari, muiña ta guna bezala den familia"; Ibiñ Virgil 2, adib.: "Iruzkinlari zaharrak Polion eta Bergiliren arteko adiskidetasunari doakola diote unai-kanta au. Orra guna"; Txill Let 8, adib.: "Nere bizitza zearo aldatuko zuena zuputz ezagutu nuen, txiripaz topatu nere biziari guna emango ziona"), IE 2 (Hb Esk, adib.: "Sarthu zen Kantabrian, ganbiar bezala, / feniziar guna, untziz zabilala"); Ik. OEH argitaratuan, gainera, EEs 1920: "Erori bildurrez dar-dar ari dira gaxuak [zuaitzak]: guna ez dijuakie gehiago ta ori-oriak gelditu dira"; Zait RIEV 1933: "Arrautz zuringoaren barrenean gorringoa bezela, kizkin-mamiaren barrenean kizkin guna duzu"; eta aipatuak: A Ezale 1897, Belaus EEs 1926; hun (eta un, uñ) 31: B 17 (Añ LoraS: "Geratu gogarte bakotxean, eta ez igaro bigarrenera arik eta ustu artean ango deboziño ta un gozoa"; Astar II 2, adib.: "eztozu sentietan zeure barruban unetaraño erretan zaituzan suba?"; AB AmaE 6, adib.: "Osatuko ete zarian bere / sarritan nozu bildurtu, / unetaraño sartu jatzula / gatx ori neban sinistu"; Ur 4, adib.: "Sartuko jatzu sua aotik, estarritik eta elduko jatzu un eta erraijetaraño"; Vill in Bilbao IpuiB 2, adib.: "Bizkaiko euskerearen una ta mamiña erakusten deuskuela esango neuke"; Etxba Ibilt 2, adib.: "Azurretako unetaraño zurkatxa sartuta ebala"); G 6 (VMg 4, adib.: "Uña, una, muña"; A Ardi 2, adib.: "Ni jaio nintzan-uri onetako mintzoa Euskalerriko una [muña] balitz"); IE 8 (Lç 2, adib.: "Ardiesten du arimaren eta spirituaren, baieta iunkturen eta hunen dibisionerako"; O Pr 4, adib.: "Non hona, han huna"; Mdg 2, adib.: "Deseo duanareki, al banu, eskuta batez sar nazake buruko unen erdi-erdian gore uskararen mintza moldia dena gisa"); Ik. OEH argitaratuan, gainera, RS: "Azur andiak una andia".
gun (bizi-gun, ihi gun) 10: B 4 (Euzkadi 1931: "Uritarrak emongo ei dautso baserrikuari lanaren guna"; Onaind: "naiz-ta beronen guna adierazten jakin ez"; HizkLiter/UBI 2, adib.: "Lar gozartu baitot bixitzaren guna"); G 1 (Lek: "erraietatik darion guna berak bere eskuz gozatu"); EB 5 (J. Oregi: "etnografia-lanaren gun-guneko alderdiak"; GBarand Gauzaki: "Gauzakien guna baino..."; J. Zarautz: "landare barruko gunak sortu eta indartzeko"; Saioka/3: "burdin hariak, zur arinak, ihi gunak eta abar"; Txill: "saiakuntza, esperentzi eta bizi-gun"); hun (huntxo, orno-hun) EB 8: J.A. Abrisketa 2 (adib.: "zelula diploide baten [2n] hun bizia"), I. Iñurrieta 5 (adib.: "Mintz zelularraren eta nukleo edo hunaren arteko tartea"), NZ/BBB1 (zerrendatu batean: "giltzurruna / orno-huna / ureterra...").
fuin : HiztEn (ik. muin); gun : AB50 1 (erri-g. 'núcleo popular'), HiztEn (1 landarearen izerdia; 2 hezur-muina), LurE; guna : DFrec 2, AB50 1 (núcleo); hun : AB38 1 (zelula h. 'núcleo celular'), HiztEn (ik. muin), Euskalterm 26 (h. esaldi 'frase núcleo'; h.-gramatika 'gramática meollar'; erritmo-h. 'núcleo rítmico'; h.-kate 'cadena nuclear', etab.); hunbiko : Euskalterm 1 (binuclear); hundun : AB38 1 (zelula h. 'célula nucleada'); hungabe : Euskalterm 1 (sin núcleo); un : DFrec 1.
fuin : EuskHizt (ik. muin), HiruMila (ik. muin), ElhHizt (ik. muin), HaizeG BF (cervelle), Lh DBF (1 cervelle, moelle; 2 par ext., au fig. esprit, pensée; sève), DRA (1 médula, tuétano; 2 seso), PMuj DVC (1 médula, cañada, meollo, tuétano; 2 savia, zumo, jugo; 3 cerebro, encéfalo); fuinaldi : DRA (sesada, fritada de sesos); gun : EuskHizt (1897; un *1562, 1596; hun 1571), HiruMila (savia), ElhHizt (1 savia; 2 tuétano, meollo, médula, núcleo, esencia), Casve EF (sève), DRA (1 savia; 2 savia, energía, elemento vivificador; 3 tuétano), PMuj DVC (1 jugo, zumo...; 2 núcleo; 3 núcleo, parte mollar...; 4 cañada, seso...; 5 alma, esencia...; 6 entraña, lo más íntimo...; 7 rapacejo, alma del hilo...; 8 tema, idea central de un discurso...; 9 tema - Gram.); hun : EuskHizt (ik. muin), Casve EF (hün: 1 cerveau; 2 moelle), Lh DBF (1 cerveau; 2 moelle des os), DRA (1 cerebro; 2 bueno; 3 tuétano, cañada; 4 estado normal; 5 bienes, hacienda; 6 ahora, en este momento); un : EuskHizt (un(a): ik. muin), Lh DBF (moelle; 2 cervelle), DRA (1 tuétano, médula; 2 médula de las plantas; 3 seso; 4 sustancia blanquecina que está dentro del cuerno; 5 interjección de recelo), PMuj DVC (1 tuétano, médula; 2 médula de las plantas...; 3 cerebro; 4 bueno, que tiene bondad; 5 tuétano, cañada; 6 volver a su estado normal; 7 bienes...; 8 ahora, en este momento; 9 núcleo...) // Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE.
fuin, hun, muin,... banaketak ikus; formenak, hasteko. // EBB (1997-04): baztertu egin da.
HLEH: - / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
fuin, hun, muin,... banaketak ikus; formenak, hasteko
iz.
Gip.
muina.
- [I102]: "muin onhartzen bada, badirudi gun-erako tokirik ez dagoela. Gainera jendea gune-rekin nahasten hasiko litzatekeela beldur naiz" (1995-06-29)
- Erabakia: EBB (1997-04): kendu egin da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau74 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | 1994-11-24 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:02 |
sakangune
- [E115]: 'gune: erran nahi zabala "punto" bezala denboraren eta lekuaren adierazteko'.
- Erabakia: BAgiria (1997-06-27): 'bigarren pasaldirako utzi [da]'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: AS / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: -
-ka.
adlag.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ik. OEH
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: Ik. kupera / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +
cf. supra: "bupera* e. gupera".
izond.
Bizk.
g.er.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau74 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1994-11-24 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
k - hasiak (kupida, kupira, kupire, kupiradun, kupidagarri, kupitu) nagusi dira, 180 agerraldirekin; gehienak G dira, 158 (Ub, It, Bv, Lard, Arr, Ag, Azurm, Anab, Etxde, Txill, Echag, Mb, Or, EA, ABar, JAIraz, Arrantz, Moc, Tx, EusJok, JanEd, SMitx, Ill, Basarri, NEtx, Ud, AzpPr, Bil, Uzt, Aran, Jaukol, Inza, Apaol, Zab, Sor, Salav); IE 1 (Mde) eta EB 21 (Arti, MEIG); B ez da azaldu; g - hasiak (guphida, gupida, gupidagabe, gupidatu) 36 dira, horietan 34 IEkoak (Lç, EZ, SP, Dh, Gy, Hb, O, Monho, Bordel, JE); EB 2 (MEIG); B eta G ez da azaldu.
g- hasitako 7 jaso dira (B 1, IE 1, EB-EgAs 3); k- hasitako 21 (G 6, EB-EgAs 16).
DFrec: gupida (4); kupida (9); AB38: gupida (1); kupida (5); AB50: gupida (2); kupida (3); HiztEn-LurE: gupida, gupida izan, gupidagabe, gupidagarri, gupidatsu, gupidatu, gupidetsi.
AS: gupida izan.
nahiz ez den ondoko erabileretan nagusitu, Euskaltzaindiaren lehendiko proposamena berretsi da, EBaren ikurretakoa baita (ez dagokio, bestalde, 31.131 irizpidea, k- hasia G bakarrik baita, ez B + G)
gupida izan
- [E124]: "guztiz konforme, baina aplika bedi irizpide bera gartzela hitzerako ere" (1995-06-16)
- [E210]: Azpisarrera (berria): gupida(rik) gabe.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-01-25): Bere horretan utziko da oraingoz lehen itzulikoa, eta forma berririk ez da orain erantsiko.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau74 |
AS
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-11-24 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
izond.
- [E210]: E210: Kategoriak: izond. eta iz. (esaterako: erregearen gupidagabeak eraman zuen herria hondamendira).
- Erabakia: (H2.2 / 2010-01-25): Bere horretan utziko da oraingoz lehen itzulikoa, eta H1.1 lantaldeak landuko ditu gainerakoak.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau74 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-11-24 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-kor.
izond.
g.er.
errukiorra.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau74 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-11-24 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
-tsu
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-11-24 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
gupidatu, gupida(tu), gupidatzen. du ad.
da ad. gisa erabiliagoa da gaur (eta tradizioan du ad. gisa agertu bada ere, oso bakan jaso da): da/du ad. gisa azaltzea proposatzen du lantaldeak (cf. gainera gupidakor eratorria, nor argumentuari dagokiona).
kupitu bigarren mailan onartzekoa da, "B2" markarekin
gupidatu, gupida(tu), gupidatzen
- [E123]: Bat nator lantaldearekin.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-01-25): "da/du ad." dela esango da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-11-24 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
gupidetsi, gupidets, gupidesten. du ad.
gupidetsi, gupidets, gupidesten
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ik. OEH
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
gur egin sarrera gisa arautua hemen jaso liteke, AS gisa.
iz.
g.er.
gurtza.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau74 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-11-24 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
- [E210]: Kokapena: gur sarreraren barruan.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-01-25): gur sarrerako azpisarrera gisa aipatuko da
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ik. OEH
HLEH: gurgur / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: gurgur / EskolaHE: -
adlag.
(onomatopeia).
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau74 |
AS gisa eskain liteke, gur-gur sarrera berrian (cf. bor-bor egin, dir-dir egin).
- [E210]: Kokapena: gur-gur sarreraren barruan.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-01-25): gur-gur sarreraren azpisarrera bihurtuko da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1994-11-24 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:02 |
AS: gurako izlag.: bere gurako gaia ematen badiote.
gura izan, gurako
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Ik. OEH: AS
HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
adina(ko): ik. ahal adina(ko) arautua, behar adina(ko) proposatua.
gura izan sarrerari dagokion azpisarrera.
Bizk.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Ik. OEH: AS
HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: adib. / EskolaHE: -
eta.
gura izan sarrerari dagokion azpisarrera.
Bizk.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Ik. OEH: AS
HLEH: - / EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
eraikuntza librea, edo Gramatikak argitzekoa.
- [E210]: Hiztegiak ekarri beharrekoa. Idazkera: gura ez - guraez.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-01-25): Onartu egin da guraez forma, eta gutxieneko azalpenarekin aipatuko: «guraez iz. 'nahieza'».
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:21 | 1999-10-05 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Ik. OEH: AS
HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS
izan: -ago.
gura izan sarrerari dagokion azpisarrera.
du ad.
Bizk.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-11-24 |
pl. Sin. aiztur, artazi.
guraize da hobetsi-indartzekoa, hau baita erdikoa aiztur = guraize = artazi baliokideetan
ez-sing.
- [E109]: 'Ondoan ageri diren bi hitzak ez daude maila berean; euskalki eremurako geldi bitez'.
- Erabakia: EArau (1997-06-27): ez da ontzat eman.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-11-24 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
AS: izlag.: bere gurako gaia ematen badiote.
-ko
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EOh | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z9:OEH:AS | 2018-05-15 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
OEH: GURAN (Precedido de part.). Queriendo. Neketik indarrak atara guran. Ag Kr 211. Gauza baten jakin guran ibili naiz estu egun oneitan. Erkiag Arran 124. Itaundu eutsan Txominek adarra jo gurean. Bilbao IpuiB 67. Gaua zer dogun azaldu guran / bertsolari bat kantari. BEnb NereA 192 (66 gurian). Zazpi urte dira jarri nintzala aren borondate ona irabazi guran ondrau ospatziakin. Etxba Ibilt 483. Gitxienez eun gizon / borrokan zirian, / batak imini guran / bestea azpian. Ayesta 31
adib: hutsean 2 [s.u. huts] adb. Ezer gabe. Asko guran irten eta hutsean bihurtu.
guran 232: Deia 32 (Esaterako, lagun batek galdetu zidan ea behin kontatu nuen istorioa egiazkoa zen edo ez, eta beste persona batek aitortu zidan nire testuetako pertsonaia bat bilatu guran ibili zela google-n, baina kasu horretan pertsonaia asmatutakoa zen, beraz, ez zuen aurkituko"), Berria 88 (elkarrizketak sorraraziz artelanen kointzidentzia, paralelismo zein diferentziak agerrarazi guran), EiTB 54 (Neska bat desagertu da eta hura topatu guran gabiltza), Euskaltzaindia 2 (Argazkiaren ikus-eremua zabaldu guran, urte berean kaleraturiko beste ikerketa biren emaitzak aipatuko ditugu segidan), Jakin 19 (Dohako Erronda deiturikoa zarratu guran zazpi urte eman eta gero, azkenean Genevan ez da adostasunik izan, besteak beste, herrialde aberastuen eta pobretuen arteko tirabirak geroz eta nabarmenagoak direlako), Karmel 7 (Euskera batu baten aldarria bideratu guran), Argia 28 (Etengabe sua pizten jarduten duten zuzendaritza-taldeak: batzuk status quoa berretsi guran, hauts-saltzaile bilakatu direlako), Erlea 2 (gure Parnaso txikiko autoreak ikasi guran).
guran 283: Berria 115 (Industrializazioa mozorrotu guran dabil), Edorta Jimenez 51 (Egon, egon! - esan zuen beste ahots batek, lasaitu guran), Josu Landa (Ahoa bufanda azpian sartu zuen Mentxuk, berbak dosifikatu guran), Urtzi Urrutikoetxea (Luzaro egon da Jose ahalegin hutsalean autoaren matxuraren nondik norakoak asmatu guran)
Erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa nahian bezala.
Azpisarrera gisa jasotzekoa gura sarreran.
- [E210]: Azpisarrerak (berriak) gura ez dela (`konturatu gabe'), guran, gura zein gura ez, guren izan.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-01-25) Forma berririk ez da orain erantsiko.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau74 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:06 | 1994-11-24 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-11-24 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
guraritu, gurari(tu), guraritzen. du ad.
guraritu, gurari(tu), guraritzen
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau74 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2006-11-07 |
'ezkonlagunen gurasoak elkarrekiko'.
Arauak jasoa du forma, bere azalpenarekin, eta oraingoz ez dago zer erantsirik.
Familia-loturak.
- [E126]: Ez bakarrik hau; ikus SHD (guexkide).
- Erabakia: BAgiria (1997-06-27): 'Satrustegi jaunaren proposamenez, guraskide hitza sartzea onartu da, honako adiera honekin 'ezkonlagunen gurasoak elkarrekiko''.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-01-25): Bere horretan utziko da oraingoz lehen itzulikoa (eta H1.1 lantaldeak eskainiko ditu bestelako zehaztasunak).
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau74 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1994-11-24 | |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:01 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2006-11-07 |
ik. OEH: guraso (buraso, burraso, guratso, buratso, guruso, goraso, borraso) 1) padre y madre; padres; antepasados: Lç, Bet, CatBurg, fB Olg, CatB, Añ EL, Etch, Lard, LE Jn 6,49, Arr GB, Arb Bok, Jnn SBi, Zby RIEV 1908, Etxeg in Ag AL, Goñi, CatUlz, Enb, Tx B, Mde Pr, NEtx LBB, Uzt Sas, MEIG; eta aip. ("Sólo para las formas en b-") EZ Man, Harb, Hm, SP Phil, Gç, ES, CatLav, Lg, Mih, Brtc, Jaur AndreB, Hb Egia, Elzb PAd, Lap, Iratz, Zerb Azk; burhaso: Mat, Ax, Dh, JesBih, MarIl, Jaur, Gy, CatJauf, JE Bur, Barb Leg, Zerb IxtS, Ox, Ardoy SFran; burraso: Monho, TB Jn 9,2, Laph, Arb Igand, HU Aurp, Etcham, Herr 1958, Xa EzinB // MIH // Hb Esk, Or BM; 2) 'progenitor...': EZ Noel, Lg, VMg, Gco, AA, JJMg BasEsc, Astar, Lard, ETZ, AB AmaE, HU Aurp, Ag Kr, EgutTo 1918, Tx B, SM Zirik, Uzt LEG; eta aip. Mb, Mg, Añ LoraS, Zav Fab, Izt C, Ur MarIl, Zab Gabon, Xe, Azc PB, Itz Azald, Enb, Eguzk GizAuz, Akes Ipiñ, Zait Plat, Basarri, BEnb NereA, MAtx Gazt; burhaso Gy; burraso Monho.
gurasoak, burasoak
(pl. da gehienetan; zenbait testuingurutan erabil daitezke guraso bat bezalakoak).
guraso da hobestekoa, B eta G denez
Arauak jasoa du forma, bere azalpenekin, eta oraingoz ez dago zer erantsirik.
buraso. Ipar.
Familia-loturak.
ez-sing. da gehienetan; zenbait testuingurutan erabil daitezke "guraso bat" bezalakoak
- [E208]: "Formarik hedatuena hegoaldekoena da" (1993-01-18)
- [E116]: Nire ustez, eliza guraso promozionatu beharko genuke. Azkeneko erabaki guztietan a hori errespetatzearen alde egin dugu (ekonomialari eta holekoetan). Uste dut batasuna askoz ere egokiago dela bide horretatik (lehengo aldian industri teknik ingeniari elkarte edo holako zerbait irakurri nuen Donostiako kale batean, letra handitan).
- Erabakia: (H2.2 / 2010-01-25): Bere horretan onartu da lantaldeak proposatu duen azpisarrera (lehendik jasoak ditu arauak forma biak, eliza sarreran).
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EOh | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z6:LBeh | 2011-05-10 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh226 | 2020-06-16 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
LBeh (2011-03-03): guraso-ahal 2 ager., EiTB.com (Auzitegiaren 20. atalak Albaren amari egotzi dio zainketa eta laguntza lanetan utz egiteak, eta guraso-ahala eteteaz gain, kartzelan dagoen bitartean ez du haurrari buruzko inolako informaziorik jasoko, berak horrela eskatu zuen arren, derrigorrezkoa izango da 16 eta 17 urteko neskato haurdunen aitari edo amari, tutore legalei edo guraso-ahala dutenei abortatu nahi dutela jakinaraztea). // (2020): guraso(-)ahal 328 (DU 125, EHHA 10, EAO 18, Gomylex 132, Laneki 38).
EPG: Ez dugu aurkitu.
Euskalterm: guraso-ahal (TN) / Iusplaza: guraso-ahal.
es patria potestad / fr autorité paternale, garde: Adorez: guraso-ahal / Elhuyar: (Der) guraso-ahal, guraso-aginte / Labayru: guraso-ahal, guraso-aginte / Zehazki: guraso aginte / NolaErran: -.
Geroago erabakitzekoa da, Zuzenbideko beste forma batzuekin batera.
Terminoa da eta Zuz. markarekin jasotzekoa.
Azpisarrera gisa jasotzekoa, guraso sarreran.
Zuz.
- [E210]: Ezinbesteko ikusten dugu guraso-ahala gehitzea, Zuz. marka jarrita, guraso eta seme-alaben arteko harremanen barruan kokatzen den patria potestad delakoa aipatzeko. Esamolde hori latineko patria potestasetik dator, eta horren bitartez, adierazi nahi dira legeak gurasoei aintzatesten dizkien eskubide eta betebeharrak, euren seme-alaben pertsona eta ondasunen gain, horiek adingabekoak edo ezgaiak diren bitartean. Egin-eginean ere, egun ia ohiko bihurtu diren banantze- edo dibortzio-kasuetan, eztabaida eta liskar gehien sortzen duen arazoa izaten da guraso-ahala aitari edo amari dagokion zehaztea, gurasotasunarekin lotuta.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-01-25) Forma berririk ez da orain erantsiko.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh90 | 2021-01-19 | Adibide gisa onartzekoa |
Ez dugu aurkitu guraso(-)elkarte formarik.
guraso(-)elkarte 1036: Aizu 12, Argia 49, Berria 39, Deia 15, Deustuko Unibertsitatea 6, DiarioVasco 719, EiTB 34, Elhuyar 3, Elkar, Consumer 26, Goiena 32, HABE, Jakin 6, Laneki 6, UEU, Uztarria 8.
guraso(-)elkarte 31: Berria 29, Jokin Muñoz, Anjel Lertxundi.
BarnErrot: "Guraso Elkartea: Asociación de Padres" / HezkAdmin: guraso-elkarte: asociación de padres; Guraso Elkarteen Federazio (GEF): Federación de Asociaciones de Padres de Alumnos (FAPA).
elkarketa librea.
Libre samarra da, baina adibide bat jaso liteke.
Adibide gisa jasotzekoa guraso sarreran.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-01-25): Kendu lerroa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:003 | 2004-11-09 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2006-11-07 |
guraso(-)ordeko 3: fB Ic ("Gurasuak badaukaz edo guraso ordeko nausijak, kontu emon denporaz arei bere, berak artuteko ustia daukan estaduba"), Goñi ("Ez bere kulpaz, baizik guraso ordekoak kontuzkoak etziralako, animako gauzetan atzera samar zebillen"), TAg Uzt ("Bera ere, guraso-ordeko bezela, ez al-zan zabarkeri osoan jokatu?") // Ik. OEH argitaratuan gainera, guras-orde : Mb OtGai ("Erakutsi naiagatik gurasoak, edo guras-ordeak aurrak ikasi behar duena, ez du aurrak aditu nai ikas-konturik", "Ah, gurasoak, gurasoak! Ah, guras-orde, buru edo zenzu gabeak!").
guraso(-)orde 3: A Ipuiñak ("Simon, gure belarrietan guzurra ostatuz egon ezpada gazterik geratu zan guraso baga ta anaetxu beren guraso orde"), Or MB ("guraso-ordeen eta begiraleen menpean dago"), Arrazakeria ("Guraso edo guraso-ordeetarikoren baten azken auzotasuna").
gurasordeak : Euskalterm 1 (padres adoptivos) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE.
gurasorde : HiruMila (progenitores adoptivos), DRA (tutor), PMuj DVC (tutor, curado, guardador; eta gurasorde-kide, gurasorde-lagun: contutor; gurasordetasun: tutela, calidad de tutela) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.
EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Lantaldeak aipatua du forma, bere zalantza eta proposamenekin, eta horretan da orain ere.
-orde osaerakoak hitz bakarrean idazten dira, eta bokal biak gordez -a+o- eta -e+o- topaketetan (cf. aitaorde, amaorde; semeorde); bestela jokatu behar dela uste du lantaldeak -o+o- moduko honetan, osagai biak osorik idatziz eta marratxoz lotuz: guraso-orde.
Familia-loturak.
- [E123]: Google, 47 gurasorde (batik bat, Administrazioko Aldizkari Ofizialetan, 3000 Hiztegian eta Aulestiaren hiztegian; idazleen artean, Lizardik edo Zaitegik erabili dute) / 7 guraso-orde (Juan Antonio Mogel, Gerriko, Elgoibarren); EHUko Egungo Euskararen Hiztegia behin guraso-orde. Dena den, bat nator lantaldearen irizpidearekin, tradizioko guraso-orde-ren alde egitea baitakar berarekin.
- [E210]: gurasorde (Gehitzekoa) Zehaztapena: pl.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-01-25): gurasorde forma onartu da, eta bere soilean aipatuko.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:003 | 2003-04-08 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ik. OEH argitaratuan gurasotasun : Etxde 16 Seme ("Elizanburu dugu oetan eredu bikain, bere olerkien gurasotasuna galdu baitu, esate baterako, erriak maiteki ostuta").
gurasotasun 3: Etxde 16 Seme ("Urkixo'k [...] Etxepare'ren gurasotasunari obeto irizten dio [...] Lizunik gordiñenekoak izatea ere ezta arrazoi Etxepare'ri beren gurasotasuna ukatzeko"), Musika ("Jainkoari "Aita" deitu / "Ama" deitu bardin dautsu / Jainkoa ez da gizaki / gurasotasuna baizik").
gurasotasun : HiztEn (guraso izatearen nolakotasuna; bereziki aitak edo amak bere seme-alabekiko duen lotura), Euskalterm 4 (paternidad) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.
burhasotasun : DRA (paternidad, maternidad); gurasotasun : ElhHizt (paternidad, maternidad), HiruMila (paternidad y maternidad), DRA (paternidad) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, PMuj DVC.
EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
iz.
g.er.
- [E210]: Aurreko hitzari egindako oharraren ildotik, Zuzenbide zibilean behar-beharrezkoa dugu kontzeptu hori, guraso eta seme-alaben arteko harremanetan paternidad (aitatasuna eta amatasuna barne) esangura emateko. Zuzenbide zibileko lege-testu nagusiak ere, Kode Zibilak, titulu oso bat erabili du (V. titulua, hain zuzen), gai hori jorratzeko. Beraz, oro har gutxi erabiltzen den adiera horrez gain, zuzenbidearen esparruko bigarren bat gehitzea proposatzen dugu, Zuz. markarekin eta adibide bat sartuta, alegia: gurasotasun iz. 1. g. er. 2. Zuz.: auzitegietan usu agertzen dira gurasotasun eta seme-alabatasunaren inguruko arazoak, batez ere pertsonaia famatuei lotuta.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-01-25): Bere horretan onartu da lantaldeak proposatua, bestelako azalpenak geroko utziz.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | EHL | 2023-06-14 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
amatasun(-)baimen aztertzean proposatua.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
guraso(tu), gurasotzen.
da ad.
guraso bihurtu.