Leku-izenak

(...)
Son numerosas las palabras que en distintos dialectos o variedades de la lengua tienen diferente vocalismo. Entre los casos de particular interés para la onomástica, citamos: // a) Alternancia a / e: // vasc. berri, vizc. barri “nuevo”: Uarria (año 1053, San Agustín de Echevarría en Elorrio, Vizc.), Huribarri (y -varri), Essavarri (Ál., 1025); Iriberri (Nav., 1085), Iriverri (Nav., 1104). La variante con e está atertiguada en el top. Iliberri [4. oharra: R. Menéndez Pidal, [“Javier-Chabarri, dos dialectos ibéricos”], Emerita 16 (1948), 1-13; Top. prer. 235-250] y acaso también en el aquit. Ilurberrixo, Ilurberrixon[i], dat., nombre de divinidad; // vasc. beltz, vizc. baltz “negro”: Saione de Comite Nunnu Balza (CSM 12, año 984, Ál.); cf. Petro nigro saion, ib. 308, año 1139); Nunno Balza de Seroiana (CSM 89, año 1022, cerca de S. Miguel de Pedroso); don Johan belça (Estella, s. XIII, J. María Lacarra, RIEV 21, 1930, p. 250). [e oharra: “Onomástica vasca del siglo XIII”, 247-254] Cf. aquit. Belex, Belexconis (gen.), Bonbelex, ib. Umarbeles, etc.
(...)

(...)
b) Alternancia i / u: como a en los casos anteriores, u es occidental. El ejemplo más importante en toponimia es el de (h)iri, (h)uri “población”: “... a lo que los navarros y vascos aquitanos llaman Iri, lo otros vascos, que habitan en la Vardulia, denominan Uri”. (Oihenart, Noticia de ambas Vasconias, RIEV 13, 1926, p. 336). Ili- está abundantemente documentado en la antigüedad. [5. oharra: R. Menéndez Pidal, loc. cit. [Emerita 16 (1948), 1-13; Top. prer. 235-250] ]
(...)

(...)
Berdintsu gertatzen da etxe-izenetan toponymo berak hurrengo argigarriren bat daramanean -gorago etxe-izen ez direnetan ere ikusi dugu-: Goitia / Beitia, Goikoa (Goikoetxea) / Bekoa, Goieaskoa (Goieaskoetxea) / Beaskoa (Beaskoetxea), Go(i)ena (Go(i)enetxea) / Barrena (Barrenetxea), Go(i)enengoa / Barrenengoa (Barrenengoetxea), Onaindia / Araindia, Aruzkoa / Onuzkoa, Garaia / Beherea, Ga(i)nekoa eta Goitikoa / Azpikoa (Azpitikoa) (Azpikoetxea), Garaikoa (Garaikoetxea) / Beherekoa, Aurrekoa (Aurrekoetxea) /Ostekoa (Osteikoa, Ostaikoa, Ostenkoa, Ostaikoetxea) [142. oin oharra: Eta baita Osteingoechea ere, Fog. 1704, Gatikan] eta Atzekoa (Atzekoetxea), Emetikoa (Emendikoa) / Andikoa (Andikoetxea), Zaharr(a) / Berri(a) (Barria), Erdikoa, Aurtena (Aurtenetxea), Aurtenekoa, Aurtenengoa, Auzokoa (Auzokoetxea), Urrutia (Urrutikoetxea, Urritikoetxea), Bengoa (Bengoetxea / Beingoetxea) (Beingoa), Goia, Ga(i)na, Bein, Beina (Beiña) [143. oin oharra: Bada Beinacoa baserria Ipazterren, Fog. 1796, aurretik finkaturiko Beina formari artikulurik kendu gabe sorturikoa, agian pertsona bati hala deitzen zitzaiolako, gaztelaniaz '(la) casa de Beina' litzateke formazio derivatuaren itzulpen jatorrizkoa], Azpia, Bitarte, Aurre, Aldea, Aldekoa, Basterra (Basterretxea), Zearra, Etxenagusia, Urrengoa, Errota, Etxaun, Soloa, Zelaia, Buru, Arte, Ondo, Uriarte, Arteetxe, Saletxe, Abeletxe, Jauregi, Torre(a) (Torretxea), Etxabarria, Etxatxua, Ormaetxea, Nagusia (Etxenagusia), Andia (Etxeandia) / Txiki(a), Txikerra, eta baita -txu edo -txo berrekailu diminutivoa ere bestea baino tipiagoa dela adierazteko, eta horren ondorik Txikerrena, eta abar. Badira Urazurrutia eta Urazandi ere, bigarrenak kasuren baten Urazemendi ere izan dezakeela, uren nongo aldetik begiratzen den [144. oin oharra: Hori gertatzen da Deban, uraz bestaldean dagoen etxeari Urazandi deitu izan baitzaio, baina Mutrikuarrek Urazemendi. Hala erran zidan Gerardo Elortza irakasle eta ene adiskide on denak]. Batzutan dokumentazioan ikusten da Goitia bat Goikoa bihurtu dela, eta Beitia berriz Bekoa. Dokumentazioa mapetan jarririk agian zerbait argituko litzateke khronologiari dagokion arazoa. Horretarako gai asko bildu beharko litzateke aurretik
(...)