Pertsona-izenak

Valeriana (es), Valériane (fr)

Ikus Balerene.

Valentina (es), Valentine (fr)

Latineko Valentinus-etik dator eta hau valens 'ausarta'-tik. Lehenago erabiltzen ez zen kristau izena da, zuen esanahi mistikoari esker zabaldua. Santa Balentina IV. mendean martirizatu zuten, Gazan (Palestina). Izen hau du espaziora irten zen lehendabiziko emakumeak, Valentina N. Tereshkova errusiar astronautak. Jaieguna uztailaren 25ean da. Aldaera: Balendiñe (Deun-ixendegi euzkotarra).

Valence (fr)

Valeria (es), Valérie (fr)

Gens baten izena zen latineko Valeriarentzat Deun-ixendegi euzkotarra (Arana eta Eleizalde, 1910) lanean proposaturiko kidea. Honela deitzen zen I. mendeko santa bat, San Vidalen emazte eta Gervasio eta Protasio santuen ama izan zena, bai eta IV. mendeko Erromako printzesa bat ere. Santuaren eguna apirilaren 28an da.

Valeriana (es), Valériane (fr)

Deun-ixendegi euzkotarra (Arana eta Eleizalde, 1910) lanean latineko Valerianarentzat proposaturiko baliokidea. Latineko izen hori Valerius 'osasuntsu' hitzetik edo Valeria leinu izenetik dator. Honen aldaera den Balene jendeak egindako laburtzea da.

Baillargue (fr)

Torralba (Nafarroa) herriko XII. mendeko Andre Maria. Irudia Ama Birjinaren elizako sakristian zegoen gordeta.

Gaur egun galdua den Andre Mariaren ermita, Lemoizkoa (Bizkaia). Honen kokagunean amaitu ez zen zentral nuklearra eraikitzen hasi ziren. Irudia herriko elizara eraman zuten.

Bárbara (es), Barbara (fr), Barbara (en)

Erromako Barbarus familia izenetik. Hitz grekoa da, 'atzerritarra' edo 'arrotza' esan nahi duena. Santa Barbara bi leihoko dorre batean giltzatu zuen aitak, baina Kristoren fedea hartzean hirugarrena ireki zuen, Hirutasunaren irudi. Alaba kristaua zela jakin zuenean zigorraz jotzeko agindu zuen aitak eta azkenean burua moztu zion. Une horretan tximista batek jo eta kiskalia hil zen aita. Horregatik, tximistetatik babesa lortu nahi denean santa Barbarari deitzen zaio, eta irudietan esku batean luma eta bestean hiru leihoko dorrea duela azaltzen da. Santuaren eguna abenduaren 4an ospatzen da.

• 66. araua: Santutegiko izen ohikoenak (2019)

Fiteroko (Nafarroa) Andre Mariaren adbokazioa. Kondairak dioenez, jatorrizko irudia Toledotik ekarri zuten, Fiteroko San Raimundori eskerrak emateko. Honenganako debozioa handia izan da beti, hainbeste non Antso VII.a erregeak laguntza eskatu baitzion Navasko gudura joan aurretik. XIV. mendean ezkutatu omen zuten eta ez omen zen agertu barda 'adar sorta' batek haren gordelekua azaleratu zuen arte.