Bárbara (gaztelania), Barbara (frantsesa), Barbara (ingelesa)
Sexua:
emakumezkoa
Hipokoristikoa:
Ez
Arautzea:
Euskaltzaindiaren araua
Erromako Barbarus familia izenetik. Hitz grekoa da, 'atzerritarra' edo 'arrotza' esan nahi duena. Santa Barbara bi leihoko dorre batean giltzatu zuen aitak, baina Kristoren fedea hartzean hirugarrena ireki zuen, Hirutasunaren irudi. Alaba kristaua zela jakin zuenean zigorraz jotzeko agindu zuen aitak eta azkenean burua moztu zion. Une horretan tximista batek jo eta kiskalia hil zen aita. Horregatik, tximistetatik babesa lortu nahi denean santa Barbarari deitzen zaio, eta irudietan esku batean luma eta bestean hiru leihoko dorrea duela azaltzen da. Santuaren eguna abenduaren 4an ospatzen da.
(...)
Ba zu ere orhoit zaite nitzaz santa *Barbara, gaitzetarik zuk nazazu othoitz onez aldara, eta ardiats diezadazu ontasunen frankia, bañan beregainki orain galde dudan grazia
(...)
(...)
S, *Barbarari zion anitz debozio ta arteko arturik zedukan oriek artu bage ez ilzeko, zeren aditu zuen ez dela Elizako gauzak artu bage illen Santa onekiko debozio duenik
(...)
(...)
*Barbara dute bigarren bitartekoa, ta *Estanislaok urteko Santa zuen: ta onen egunean debozio guztiaz konfesatu, ta komulgatu zan eskatzen ziola sakramentuak arturik, bere anima Jaunari emateko faborea
(...)
(...)
Orazio au egiten zegoela ikusi zuen, nola santa *Barbara birjiña ederra aingeruakin batean zetorrien, ta aingeru batek *Estanislao komulgatzeko santisimoa bere eskuan zekarren
(...)
(...)
Guraso ardura baakuetatik urten lei seme on batek, ez eskerrik gurasuari, ta orregaitik kastigauba izango da eureen ardurarik eza, Santa *Barbara ta beste asko dagoz Zeruban, ta eureen gurasuak Infernuban
(...)
(...)
Irugarrengo: uste dabeenak eztiriala ilgo konfesadu baga Ama Birjina, Santa *Barbara, edo beste Santuben bati deutsen debozinoia gaitik, egnian egunian Aita gure, eta Abe Marijen batzuk errezetan deutsezalako; uste zoro onegaz nai daben moduban, eta pekatubetan saturik bizi diriala
(...)
(...)
Goxian goxian Pater-noster bat, eta Abe-Marija, bat errezetan deutsanak Santa *Barbarari, segurutzat eukirik eztala egun atan ilgo Sakramentu baga au egiten dabena
(...)
(...)
Ondo da Mezak ateratia, Santa *Barbarari errezetia, Santuben erlikijak, Ama Birjiniaren irudi, eta eskapularijua aldian erabiltia, baita euren bitartez Jaungoikuak mesediak egingo deuskuzala ustia eukitia
(...)
(...)
Erromako Barbarus familia izenetik. Hitz grekoa da, 'atzerritarra' edo 'arrotza' esan nahi duena. Santa Barbara bi leihoko dorre batean giltzatu zuen aitak, baina Kristoren fedea hartzean hirugarrena ireki zuen, Hirutasunaren irudi. Alaba kristaua zela jakin zuenean zigorraz jotzeko agindu zuen aitak eta azkenean burua moztu zion. Une horretan tximista batek jo eta kiskalia hil zen aita. Horregatik, tximistetatik babesa lortu nahi denean santa Barbarari deitzen zaio, eta irudietan esku batean luma eta bestean hiru leihoko dorrea duela azaltzen da. Santuaren eguna abenduaren 4an ospatzen da. // Del nombre de familia romano Barbarus. En origen es una palabra griega que significa 'extranjero'. Santa Bárbara fue encerrada en una torre de dos ventanas por su padre, pero al bautizarse hizo una tercera ventana en representación de la Trinidad. Al saber que su hija era cristiana el padre mandó azotarla y finalmente le cortó la cabeza, momento en el que cayó fulminado por un rayo. Por lo anterior se invoca a esta santa como protección de los rayos y sus imágenes tienen una pluma y una torre con tres ventanas. Su onomástica es el 4 de diciembre.
(...)
Erromako Barbarus familia izenetik. Hitz grekoa da, 'atzerritarra' edo 'arrotza' esan nahi duena. Santa Barbara bi leihoko dorre batean giltzatu zuen aitak, baina Kristoren fedea hartzean hirugarrena ireki zuen, Hirutasunaren irudi. Alaba kristaua zela jakin zuenean zigorraz jotzeko agindu zuen aitak eta azkenean burua moztu zion. Une horretan tximista batek jo eta kiskalia hil zen aita. Horregatik, tximistetatik babesa lortu nahi denean santa Barbarari deitzen zaio, eta irudietan esku batean luma eta bestean hiru leihoko dorrea duela azaltzen da. Santuaren eguna abenduaren 4an ospatzen da.
Oharrak: Thomas Linschmann eta Hugo Schuchardt-en edizioa, Estrasburgo, 1900. Argitaraldi faksimilea, Donostia, 1979.
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
OEH.ONOM - Orotariko Euskal Hiztegiko testu corpusa, Onomastika
Laburdura: OEH.ONOM
Egilea: Euskaltzaindia
Titulua: Orotariko Euskal Hiztegiko testu corpusa, Onomastika
Lan oharra: 2 liburuki
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea: Barne-erabilerarako dokumentua
Tokia: Bilbo
Data:
Erreferentzia:
Oharrak:
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
EZ.Man2 - Manual devotionezcoa II
Laburdura: EZ.Man2
Egilea: ETCHEBERRI, Joannes "Ziburukoa"
Titulua: Manual devotionezcoa II
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia: Bordele
Data: 1627
Erreferentzia:
Oharrak: Aipatzen den edizioa Bordeleko bigarrena da, 1669koa.
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
Harb - Devocio escuarra, mirailla eta oracinoteguia
Laburdura: Harb
Egilea: HARAMBURU, Jean de
Titulua: Devocio escuarra, mirailla eta oracinoteguia
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia: Bordele
Data: 1635
Erreferentzia:
Oharrak: 1690ekoa Harizmendik zeharo aldaturiko edizioa da.
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
EZ.Eliç - Eliçara erabiltceco liburua
Laburdura: EZ.Eliç
Egilea: ETCHEBERRI, Joannes "Ziburukoa"
Titulua: Eliçara erabiltceco liburua
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia: Bordele
Data: 1636
Erreferentzia:
Oharrak: Oro har bigarren ediziotik egiten dira aipuak, Bordele, 1665.
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
DRPLV - De re philologica linguae vasconicae
Laburdura: DRPLV
Egilea: IRIGOIEN ETXEBARRIA, Alfontso (zuz.)
Titulua: De re philologica linguae vasconicae
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea: Deustuko Unibertsitatea
Tokia: Bilbo
Data: 1986-1995
Erreferentzia:
Oharrak: Alfonso Irigoien Etxebarria irakasleak zuzendurik, bost liburuki plazaratu ziren (I-1986, II-1987, III-1990, IV-1992 eta V-1995). Artikuluetako asko beste nonbaitetik hartuak dira. Halakoetan saiatu gara jatorrizko erreferentziak ematen, hala nola "Euskera" aldizkarikoak, Euskalarien nazioarteko jardunaldiak (Bilbao, 1981), eta abar.
Mota: aldizkariak
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: hizkuntza azterketa
Mb.IArg1 - Mendibururen idazlan argiragabeak I
Laburdura: Mb.IArg1
Egilea: MENDIBURU, Sebastian
Titulua: Mendibururen idazlan argiragabeak I
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia: Bilbo
Data: 1982 [1760?]
Erreferentzia:
Oharrak: Patxi Altunaren edizioa. 47-394 orrialdeak erauzi dira.
Mota: bibliografia
Erauzketa: partziala
Alorra: dokumentazioa
Cb.Eg3 - Aita S. Ignacio Loyolacoaren egercicioac III
Laburdura: Cb.Eg3
Egilea: KARDABERAZ, Agustin
Titulua: Aita S. Ignacio Loyolacoaren egercicioac III
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia: Iruñea
Data: 1761
Erreferentzia:
Oharrak:
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
Cb.Just - Justuen Ispillu arguia
Laburdura: Cb.Just
Egilea: KARDABERAZ, Agustin
Titulua: Justuen Ispillu arguia
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia: Iruñea
Data: 1764
Erreferentzia:
Oharrak:
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
JJMg.BasEsc - Baserritaar nequezaleentzaco escolia edo icasbidiac, guraso justu, ta jaquitun familija ondo azi ebeeneen exemplu ta eracutsijetan
Laburdura: JJMg.BasEsc
Egilea: MOGEL ELGEZABAL, Juan Jose
Titulua: Baserritaar nequezaleentzaco escolia edo icasbidiac, guraso justu, ta jaquitun familija ondo azi ebeeneen exemplu ta eracutsijetan
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia: Bilbo
Data: 1816
Erreferentzia:
Oharrak: Bigarren edizioa, Baserritar jaquitunaren echeco escolia, Gasteiz, 1845, zeharo erreformatuta dago, izenburutik beretik hasita.
Oharrak: Obras Completas, Sabindiar Batza & Amorrortu, Buenos Aires, 1965; Sendoa, Donostia, 1980.
Erreferentzietan orrialde zenbakia ematen da aditzera. 52. orrialdetik aurrerako zerrendako informazioa jaso da, erdara-euskara hurrenkera ematen duena, alegia.
Transkripzioa, Euskaltzaindiko Onomastika zerbitzuko langile Begoña Amondarainek egin du, ECO zerbitzuak eskaturik.
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
KINT.PI - Ponte-izenak
Laburdura: KINT.PI
Egilea: EGUZKITZA BILBAO, Andolin & KINTANA URTIAGA, Xabier
Titulua: Ponte-izenak
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria: 620
Argitaletxea:
Tokia:
Data: 1994
Erreferentzia: XXXIX (1994, 3), 1377-1385
Oharrak: Euskaltzaindiaren XIII. Biltzarrean aurkeztutako txostena. Exonomastika lantaldeak, Miarritzen, 1994-7-1/2an antolatu V. Onomastika Jardunaldietan aurkeztutako txostena.
Oharrak: Bilbon, 1996ko ekainaren 28an eta 1997ko urtarrilaren 31n onarturik, Euskera agerkarian ez ezik, 66. arau gisan ere argitaratu zen. Erreferentzietan agerkariko alea, orrialdea eta arau zenbakia ematen dira aditzera.
ECO zerbitzuko Patxi Galék egindako erauzketa eta migrazioa.
Mota: artikuluak
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: arautzea
GOR.SAL.EIZ - Euskal izendegia. Ponte izendegia
Laburdura: GOR.SAL.EIZ
Egilea: GORROTXATEGI NIETO, Mikel & SALABERRI ZARATIEGI, Patxi
Titulua: Euskal izendegia. Ponte izendegia
Lan oharra: Pertsona izenak
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea: Euskaltzaindia & Justizia, Lan eta Gizarte gaietako Saila, Eusko Jaurlaritza
Tokia: Gasteiz
Data: 2001
Erreferentzia:
Oharrak: Euskaltzaindiko Onomastika Batzordearen zuzendaritzapean eginiko izen zerrenda da, helburu arauemalea duena. Testua Bilbon, Euskaltzaindiaren egoitzan, 2001eko irailaren 14an eta Iruñean, 2001eko urriaren 5ean onartua izan zen eta Euskera agerkarian ere izan zen argitaratua (XLVI (2001-2), 113-1137). Erreferentzietan aipaturiko era bakoitza ageri den liburuko orrialdea ematen da, hala azalpena daramaten izenen zerrenda nagusiari dagozkionak, nola Euskara-erdara hurrenkerako amaierako aurkibideetakoak.
Zerrenda hau EODA zerbitzutik jaso eta ECO egitasmoko Patxi Galék egin zuen migrazioa.
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: arautzea
ARAUA.066 - Santutegiko izen ohikoenak
Laburdura: ARAUA.066
Egilea: Euskaltzaindiko Exonomastika Batzordea
Titulua: Santutegiko izen ohikoenak
Lan oharra: 66. arau emendatua, zuzendua eta osatua
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea: Euskaltzaindia
Tokia: Iruñea
Data: 2019
Erreferentzia:
Oharrak:
Mota: artikuluak
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: arautzea
Lege-oharra
Corpus onomastiko honetan, hirugarrenen lanen edukiak sartu dira, arloan ospea eta gaitasuna dutelako. Ondorio horretarako, behar diren baimenak eta lizentziak eskatu ditu Euskaltzaindiak, eta, horrenbestez, behar diren jabetza intelektualeko eskubideak eskuratu, oker edo hutsik ezean. Edukiren batek hirugarrenen eskubideak hausten dituela uste baduzu, eman iezaiozu berehala horren berri Euskaltzaindiari (honako helbide elektroniko honetara idatziz: info@euskaltzaindia.eus), beharrezko neurriak berehala har daitezen.