(V, G, AN; Añ(AN), Izt 114r, VocCB, Dv(V, G), H),
zispuru (Lar, H),
zispirio (Lar, H),
zispiro,
zizpiro (VocCB , s.v. zizpuru),
zizpirio (H),
zizpiru,
sispuru (V-gip)
Ref.:
A;
IzArOñ(sispúru)
. Suspiro; gemido; sollozo."Suspirar, zizpuruak emon
"Añ.
"Sollozo"Ib. Tr. Documentado en la tradición vizcaína desde Betolaza, y tbn. en autores guipuzcoanos desde mediados del s. XIX. En el s. XX su uso disminuye.
Zuri emaiten deutsuguz zizpuruak, negar egiten dogula erri negarrezko onetan. Bet 7.
Negar egingo dau zizpuru andiagaz. "Gemidos"
.Cap 151.
Erantzun eutsan andrakume gaixuak zizpuru ta zotin andi bat emonda. MgCO 152.
Zispuru ta sentimentu asko eginik. AñGGero 76.
Buruba makurtu ta azaleko zizpuru batsuk egitia ez da asko damu. JJMgBasEsc 58.
Emon eutsan negarrari, ta zizpuru andijakaz asi zan erregututen. UrMarIl 109.
Ala ere, Jesusek ez itzik atera zuen, ez zizpuru bat aditu zitzion. Lard 454.
Nere azkeneko zispirio eta asnasa eman ditzadanean. ArrEL 262.
Ez ta ere zispiro bat kemeatzea. OtagEE 1881b, 91.
Ainbeste gogo amodiozko, / laztan bero ta zispuru.Otag(
inFrantzesB II 130
).
Oien zispuruak dira limurkari bat aetara eraman erazitzen dituena. AntEE 1884b, 285.
Erroman oi dozu zizpiru. ABAmaE 152.
Firi firitxo dator / aixe zirimiria, / zizpuru bigunakaz / esnatzera orria. Ib. 383.
Ango tristesiak ez dauko zispuru bateko konsuelorik. ItzBerb I 285.
Zispuru luze bat emon. AgAL 87.
Zizpuru eta inkesak soiñu egin dabe sasiarte, gartxuondo ta elorri-adarretan. ErkiagArran 183.
Larri zaar baten asperen-zizpuru / aizezko bat baiño ez dalako. GandElorri 224.
Tarteka zizpuru samur batzuk entzuten dira. Or(
inGaztMusIx 40
).
Etxean ba-da --ez da arritzeko!-- negarra, zotiña ta zizpurua. OnaindSTeresa 27.
v. tbn.
CrIc 32. Astar II 205 (163 zispuru). Arzac EE 1882c, 378. Camp EE 1883b, 523. Azc PB 57. Ag AL 81. Zispiru: Ag Serm 368.
azpisarrera-1
ZIZPURU EGIN.
"Suspirar, zizpuru egin" Izt 114r. Egiteko eurak gaiti zispuru, negar da penitenzia. Arz 54.
Ez kendu inos gogorik Paradisuko zorionekoen etse zabal au, eta arako sarritan zizpuru egin. Oe 81.
Orain negar da zizpuru egin.Zuzaeta 51.
Zergatik zizpuru egiten dezu?EtxegEE 1884a, 549.
[Bera dala] bakarrik zeñek biotz estu dagona, / zizpuru egiñ arren, jarten duen lasa. ABAmaE 107.
Zizpuru egiñagaz sarri biotzetik. Ib. 263.
azpisarrera-2
ZIZPURU-GOXO.
"Suspiro, especie de dulce, zispirogoxoa" Lar.
azpisarrera-3
ZIZPURUZ.
Suspirando. Zeu gana gagoz zizpuruz, sentimentuz ta negarrez. Oe 9 (v. tbn. CatBus 5 y Ur CatArrig 69).
Zispuruz eta negarrez Jesus bazijoan. Lard 429.
Nere atsoa eta Manuela asiko dituk zizpuruz eta negarrez. ZabGabon 29.
Zizpuruz urtzen zagozan ene tortolea. ABAmaE 157.
Zizpuruz da negarrez dator. AgAL 106.