(BN, S; SP, Lecl, ArchVocGr 195, VocBN, Gèze(zeñü), Dv(BN, S?), H(L, BN; zeñu S)),
seinu (SP),
zainuRef.:
A(zeiñu);
Lrq(zeñü)
. Campana."
Entzun duzu zeinua? avez-vous entendu la cloche? les heures qui sonnent?"H.
"Esquila, campana"A.
v. ezkila, kanpai. Tr. Documentado en textos septentrionales (sobre todo suletinos) y en Azkue.
Zeinuak deraunzano, zinzarrotsa ioralterano. OPr 433.
Sinhesten dut eliza saindiak Iesu-Ordenatu diala, egunian hiruretan elizako zeñiak populu fidelen arian ioerazi litian. TtOnsa 48.
Atharratzeko zeñiak berak arrapikatzen. ChantP 286.
(v. tbn. Balad 73)Enzüten dütüzie bazterretan / zeñiak orotan arizen / harmoniak zelütik / beteizie arrapostü emaiten. Xarlem 1179.
Badire ordean gizon batzu diotenak ezkila edo zainu [sic] bat baizik aditzen ez duenak, ez duela aditzen soinu bat baizik. ElsbLehE 58.
Zeinuak (ezkilak) ere egokiak ditu ta uri askotan baino geiago. AArdi 44.
Eta berehala, bere baitarik jo eta jo hasten da Salbatoreko zeinua. BarbLeg 126.
Azkenian, haatik, senhargei bat ediren zian, bai eta hirugarren ikhusalditik landa hirugarren egünian, zeiñia joitian, elizan bathüko zirela, aphezak ezkunt litzan. MdePr 122.
Holako berriak hedatzen dira neskato gazteen artean, elizako zeinuez barreituak bailire baino fiteago. LarzIru 20.
v. tbn. Ip Hil 5.
azpiadiera-1.1
(BN-baig ap. Satr VocP; SP). Campanada."Son de cloche"SP.
"
Zeinu, tañido de campana"Satr VocP..
Zeinua enzun nahi eztuianak ez korda tira. Saug 108 (tbn., con algunas variaciones, en O Pr 432).
Eskoláen hásteko phüntín, ametsetáik nündüzün Ameikétaat abiún, eta zeñía éntzün düdanín, úste ükhen dit untzíen abiatzéko zéñü dángà zéla. LrqLarrajaRIEV 1935, 137.
Halako zapartetan zabilan ezkilak... zeinurik ez zuen!BarbSup 138.
Ilhuntzetan etxeraino aditzen nuen noiz edo noiz Belokeko zeinua. Othoizlari 1954, 13.
Auzotegi hartan guzian entzuten ziren etxe hortako [semenarioko] orenak eta zeinuak. LarreArtzainE 157.
(Como segundo miembro de compuestos). Egunerditan egunerdi zeiñiak. Tt Onsa 48. Ilhunzeinuak ari ziren Donianen. Barb Sup 172. Herra laguntzaile da buruzko lanetan / Dorrez-dorre dabila ilhun-zeinuetan. Herr 16-6-1966, 4. Ez baitzen San-Choanen ezkilarik, etzuen Frantsesek ukan hil zeinurik. Ardoy SFran 266s. Hil-zeinua [...] joa dago. MEIG VIII 44. v. tbn. Mercy 35. Prop 1911, 140 (ap. DRA). Iratz 189. Xa Odol 109.
azpiadiera-1.1.1
Ohoinek, bidiala deithurik / diruaren zeiniaz / eta haren mengoaz / mando diruduna dute baratzen.Arch Fab 79.
azpiadiera-1.2
"
Ziñia jo zuen (S), tinbrea zanpatu (AN-gip)"GteErd 269.
azpiadiera-1.3
"(S), au pl., l'angélus"Lh.
azpisarrera-1
ZEINU-DANGA.
Campanada. v. ZEINU-KOLPE. Tortxo argi, hurtzen direnek; Inxensü khetan doenak; zeñü danga airian eranzünik galzen direnek, mündüko bizitzia labür, ezdeus, eta ürüpen bat dela erakusten die. Bp I 145.
v. tbn.
supra un ej. de Larrasquet.
azpisarrera-2
ZEINU-ITZULI. "
Zeñü-ützüli (S; Foix), sonnerie à toute volée"Lh.
ZEINU-KORDA.
Cuerda que se usa para hacer sonar la campana. Harat orduko tiratzen du zeinu-korda. LfMurtuts 35.
azpisarrera-5
ZEINU-LILI (S).
Ref.: Alth Bot 3; A. "Ancolie, zeñü lilia" Alth Bot 3. "Ancolie vulgaire, A. Birjinaren-eskularrua. [...] kasik nahiago ginioke landare huni Xuberon aditu dugun izena eman: zeñu-lilia" Zerb GH 1931, 227.
azpisarrera-6
ZEINU-HOTS.
Repique de campanas. v. KANPAI-HOTS. An Medelek andreari jaxten lagunduta gero, zeinu-otsez erritarren ongietorri ta txerazko itzak entzun ezinarren, poz aundiz eskua guztiai eman zien. AArdi 64.
azpisarrera-7
ZEINU-UKALDI,
ZEÑU-KALDI.
Campanada. v. ZEINU-KOLPE. Zergatik aldikal hirur zeñu khaldi emaiten dira?Bp I 131.
Lehen zeñu khaldian zer erran behar die? Ib. 132.