(V, G, L-ain, AN-5vill, BN-bard-mix, S; Lar, Mg Nom 68 (V), Añ, Arch VocGr , Gèze; -iñ- V-gip; biñegre V-gip),
minagre (G, L, BN, S; Lecl, ArchVocGr, Dv, H; -iñ-G-azp, L-côte),
miagre (H)
Ref.:
EI 122;
Lrq(minagre);
EtxbaEib(biñagria);
ElexpBerg
. Vinagre.v. ozpin. Tr. Binagre es la forma empleada por los autores meridionales; se encuentra tbn. en Leiçarraga e Inchauspe, y, alternando con minagre, en Mongongo Dassança y Haraneder. Minagre (y miagre en Etcheberri de Ziburu y Argañarats) es propio de la tradición septentrional. Apenas hay ejs. del s. XX.
Eta sponjia bat harturik binagrez betherik [...] edatera eman ziezón. LçMt 27, 48 (Ur, SalabBN, Echn, Samper, Hual, Ol, Leon, Or, Ker, IBk, IBe ozpin, Ip ardu mingartüz).
Eta hartu zuenean Iesusek binagrea, erran zezan, Guzia konplitu da. LçIo 19, 30.
Miagrea presentatu / haren ezpain sainduei. EZNoel 97.
Miagre khelderstatua. ArgDevB 116.
Khelder eta miñagrea. Ib. pró.Har zazue klera guti bat eta hartaz binagrearekin egizue liga edo ahia. Mong 592.
Gero hurt laurden bat minagretan. Ib. 593.
Arnoa kridatzen dute, eta minagrea saltzen. ES 197.
Eta presentatzen zioten minagrea. HeLc 23, 36 (Oteiza ospiña).
Burrebuek edatera eman zioten biñagrea eta khelderra. HeGudu 135.
Kedarrezko binagre, ta beazunezko edaria eman zioten. CbEg III 308.
Bai uliak eztirat / Lasterrago biltzen dire ezen-ez minagrerat. Monho 48.
Ezarriko diogu saldeari ozpin edo binagre apur bat. MgCC 209.
Josi gura deustazuz aragijak, erre gero binagre ta gatzaz, ta epai barrijak egin?MgPAb 77s.
Jesus gozoak neke guztiak gozotu zituan, azukereak biñagre ozpin garratza legez. AñNekeA 231.
Binagrea emon eusten edaten. AñEL2 221.
Untzi bat minagrez betherik. TBIo 19, 29 (LE ozpiñes, EvS minagrez
).
Berhala presentatü zeizien kanabera baten phüntan esponjea zati bat minagrian trenpatürik. UskLiB 42.
Hek ere goraintziak igorten deiztade, / Phiper eta minagre oliorik gabe. Etch 276.
Biñagre txorta bat ixurten badeiozü. IpDial 19 (It ozpiñ, Ur binagre, Dv minagre).
Laxünik badianez ezagützen da zatixka bat binagrian ezariz. Ib. 51.
Jan-bidea ttipitzen abiatzen bazaio aziendari, ematen diote bazka ferde puxka bat, gatzarekin eta minagre xorta batekin. DvLab 261.
Trenpatzen duzu olioarekin edo minagrearekin. ECocin 20.
Salmueran jarri ziran / gatz binagriakin. JanEd II 98.
Olixua ta binagria, botilla batian sartuarren ezin alkartu. SMZirik 120.
azpisarrera-1
BINAGRE EGIN (Urt).
Avinagrarse. "Acere, garráztea [...], minagretzea [...], minágre egitea" Urt I 92s.