Tr. Documentado desde Lazarraga, lo hallamos entre los vizcaínos en las Escrituras de Andramendi, RS, Capanaga, Barrutia, Moguel, Añibarro y Arrese Beitia, en los guipuzcoanos Cardaberaz y Aguirre de Asteasu, y en en los alto-navarros Mendiburu y Lizarraga de Elcano.
sense-1
(V, AN, Sal; Lar, Añ(AN), Hb, H(V, G, AN))
Ref.:
A;
SatrVocP
. Beso."Ósculo"A.
v. apaka (2), musu, pot, pa. Apa bat baneidizu ao gozoan.Lazarraga A17, 1185r.
Debekatuko oi deustae / ari egiten apea. Ib. A24, 1195v (cf. APA EGIN).
Laztana ta apea? Leusindu ta kaltea?"¿Beso y abrazo? ¿halago y daño?"
.RS 205.
Zeinbat bider egin deusteezan andrai laztanak, apaak, edo ukieta ezaiñakaz poluziñoagaz, edo ainbaga. Cap 104.
Ak ari sarri emon oi jeutsak apa gozo dulzea. Acto 242.
Salzézan Judas Traidóreak, ta entregátu apa falsubáten medios. LEOng 42r.
Traidoréak aparéki / Jesus entregaturík, / berla kate sokaéki / daramate loturík. LEKop 163.
Adiskidea, apa bates entregatzeunzu Birjinaren semea?LE-Ir.
Jesus onak erranzio, adiskidea, zértara etorrizára?Apabatéki traiziatzen nauzu?LEUrt ms., 87v.
Eman zuelako Jesus bere Maisua etsaien eskuetan apa edo musu batekin. MgCC 245s.
Judas, esaten dio Jesusek, apa batekin saltzen dezu Gizonaren Semea?Ib. 246.
Ematen dio pakezko apa edo musua. AA I 157.
Apa luze bat seintxu txikarra, / Apa luze bat egizu, / Txatxa ederrez bete beterrik [sic] / Laster elduko natxazu. Ast(
inHumbRIEV 1935, 100
).
Mez-emolleak Altaran mun egitea da adietan emoteko Yudasek Kristori emon eutsan musu ta apa guzurrezkoa. AñEL2 103.
Hango apak eta laztanak, elkarri oratuta, nahiz eta igande eguerdian herriko plaza nagusian aurkitu!MIH 310s.
azpisarrera-1
APA EGIN(Lar, Añ). Besar. "Besar, (c.) munegin. Y en el rostro, [...]apa, pot egin" Añ. Bein ta berriz ta geiagotan aitortu zuen beraren obenez zirala bere gain zituen neke ta lazeri guziak, eta eskuan, igorri ziozkan Jangoikoari, ap eta muñ egin ta guziak artu zituen humil-humilki ta pazienzi agitz andian. MbIArg I 196.
Orra Santo Kristoa, apa ta muñ egiozu. Ib. 294.
azpisarrera-2
APA EMAN (Lar).
Besar. "Besar en el rostro, musu, apa, pot egin, eman" Lar. Prendetako jokoan beñ zebiltzala, penitenzia Luisi eman zioten, an zebillen Dama, edo aur baten gereizeari apa, edo musu ematea. CbJust 31.
Ellegaturik Jesusengána, emánzio apa, agúr, Maestru Jauna. LEUrt(ms.) 87v.
azpisarrera-3
APA LAZTAN.
"(V), abrazo estrecho" A. Ta Ubillos ta Yartuak ulertu beralan, apa lastan alkar biak artu dabe gustioen amorean.
Andram
159.
Emoidazu apa laztan bat. MgPAb 153.
Zu etorriko zera apa laztan batekin ni saltzera. MgCC 246.
Ill! apa laztan, musu, palagu, arrunga kanta / euskaldun asko zuri seaskan eindakoa. ABIbaiz 68, 1.