(V-gip, G, AN, BN-arb),
maitarasun (L; SP→vEys, H, Urt I 336),
maitarazun (H),
maitarzun (-rtz- H(+ -th-)),
maitetasun (gral.; Añ, Izt 11r, Dv, Zam Voc),
maitetarzun (Dv, que cita a Bp),
maitatasun (AN; Dv, H(+ -th-))
Ref.:
A(maitetasun, maitarasun, maitatasun);
AMorf 64;
ElexpBerg(maittasun);
GteErd 25
. Amor; caridad."Amitié"SP.
"
Maitatasun ederraren ama (Mb)"Dv(→)A.
"
Maitasun andia dio (G-azp-goi)"GteErd 25.
v. amodio, maitagune, maitakuntza, maitantza, maitatze, maitazarre, oniritzi; karitate. Tr. Poco documentado en la tradición septentrional: se encuentra en Pouvreau y en los suletinos Belapeyre, Maister y Archu, y, ya en el s. XX, en Iratzeder (155), Mirande, Xalbador, Mattin (56, en la forma maitetasun ) y Larre (ArtzainE 184). Al Sur, antes del s. XIX, sólo lo emplean Mendiburu (en la forma maitatasun ) y Larramendi (Gram 392, como glosa). En la primera mitad del s. XIX aparece en autores vizcaínos, y durante la segunda mitad se extiende a los guipuzcoanos; a partir de principios del XX es de uso gral. entre los meridionales. La forma maitasun no se documenta hasta mediados del s. XIX; a partir de principios del XX su uso crece, y en la segunda mitad de éste parece ser más frecuente que maitetasun . Pouvreau usa maitarasun, Archu (Fab 197) y Mirande mait(h)arzun, y Belapeyre, Maister y Mendigacha (147) maitetarzun . En DFrec hay 191 ejs. de maitasun y 3, meridionales, de maitetasun .
Usteldurik bere urdezko maitarasunetan. SPPhil 67.
Aitak eta semiak algarren bethidanik dien maitetarzünetik. Bp I 31.
Maitatasun ederraren Ama hau. MbJBDev(ed. 1751) 375.
Gizonen maitetarzün berheziaz. Mst III 24, 2.
Maitetasun geijago erakutsi eustan ordu atan. MgPAb 209.
Adiskidetasun zikiña, maitetasun aragikorra. AñLoraS 26.
Senar emazten batasuna, maitetasuna. fBIc III 344.
Jesusi ez deutsazu erantzungo maitetasunagaz?UrMarIl 115.
Jakobek Liari ezbezalako maitetasuna Rakeli beti izan zion. Lard 37.
Jaioterriarenganako onginai eta maitetasun txit biotzekoa. AranSIgn 13.
Nere maitasun onek / falta du ordaña. Bil 63 (66 maitetasun).
Euskaldunoi beste alde orretakoak dauskuen maitetasuna. ABeinB 36.
Norbere buruarentzat daukagun maitetasun itsu, arro eta okerretik. AgAL 121 (31 maitasun).
Maitetasunagaz edo karidadeagaz beti alkarturik. ItzAzald 197.
( s. XX)Ekin zion Moxolok maitetasuna esaten. AgG 266.
Zer nolako maitetasuna zion Markiñako ibarrari. EtxegItzald II 86.
Bata bestientzako maitxetasun geidxau dauela. OrtOroig 61.
Jazoera onek adirazoten dau zelako maitetasuna eben euzkeldunak aldi atan [Portugalen]. KkAb II 183s.
Nor-gere maitetasuna beti: eztakigu euskaldunok maitetasun ederragoen berri!LdiIL 105.
Jaungoiko maitasunetik datorren alkargazko maitasun zindoa. EguzkGizAuz 189.
Otz-otzean artutako erabakia da nerea. Ez du nere maitasunik izango iñork. TAgUzt 297.
Arrantzaleentzat maitasun berezia agertu du. Munita 127.
Pederasten maitarzun minkorrak. MdePo 91.
Maider-enganako maitasuna. EtxdeJJ 265.
Aita-amaen dedua ageri dedin urkoaren maitasunarekin. OrAitork 398.
Maitetasuna, zine ta teatroetan otsbaten ta zerugoitik agertzen don. ErkiagArran 111.
Aztuna zait guztiz bere maitetasuna. TxillLet 103.
Bata besteen maitasunean / jarraitu daigun bakoitzak. BEnbNereA 106.
Espos hauetan beira sendo maitasuna. XaOdol 325.
Eta gaiztakeria gehitzearekin, askoren maitasuna hoztu egingo da. IBkMt 24, 12 (Or, Ker, IBe maitasun; Lç, He, TB, Ip, SalaBN, Hual, Samper karitate, Echn, Ur, Ur (V) karidade, Dv, Leon amodio, Ol maitakuntza
).
Orduan gendun maitetasuna / sarritan jatort burura. Ayesta 27.
Mendiko ibilietan agertzen dira askotan maitasunak. BBarand 94.
Maitasun lurtarra, ez aingeruzkoa. MIH 335.
Jaioterri-maitasuna. Ib. 66.
v. tbn. (Para textos anteriores al s. XX): Sor AKaik 115. Bv AsL 131. Azc PB 115 (59 maitetasun). Maitetasun: CrIc 50. VMg 61. Astar II VIII. CatBus 49. Legaz 20. Apaol 116.
azpiadiera-1.1
(Como primer miembro de comp.). Txori politen maitasun-abesak. GMantGoi 41.
Maitasun-indarra. JaukolBiozk 19.
Maitasun-sutan diraki. Enb 110.
Maitasun gaietan goiztarra izatea. LabEEguna 68.
Ezin-agortuzko maitasun-iturri bizi!LdiBB 2.
Maitasun-kondaira bat. MdePr 192.
Maitetasun-griña estaltzea. ErkiagArran 149.
Bere biotza gurekin dago / maitasun-garrez beterik. BEnbNereA 91.
Kaltegarri litzaizuke garaiz aurretik maitasun-jolasetan sartzea. MAtxGazt 32.
Galen maitasun-oñazeak. IbiñVirgil 62.
Gure alkarrekiko maitasun-agerpenak. NEtxLBB 71.
Maitasun-itzak mingaiñean.MMant 120.
Mutil gaztearen maitasun-kantuak.LarreArtzainE 84.
azpiadiera-1.2
"
Maitetasuna, halago"VP 59v.
Cf. MAITE EGIN.
azpisarrera-1
ELKAR-MAITASUN.
Amor mutuo. Gazte giñala lotu ginduan / alkar-maitasunak. JaukolBiozk 72.
Alkar-maitasuna beti ere etxe baten zorion oñarri da. EtxdeJJ 71.
Alkar-maitasun barik be ez dau / munduan iñoiz bakerik. BEnbNereA 38.
Etzuten egiaren, ederraren eta elkar-maitasunaren egarririk. ZaitPlat 15.
Txerriak daukaten alkar maitasuna!AndAUzta 107.
Ezagunak ditugu zuen elkar-maitasuna eta aren eriotz-bidea. BerronKijote 150.
Alkar-maitasunak lotzen zin gure batasuna. AtañoTxanKan 88.
Mundutarrak alkar maitasunean bizi daitezan. OnaindSTeresa 77.
azpisarrera-2
GOI-MAITASUN (BeraLzM).
a) Caridad. Bere biotz aundiaren goi-maitasuna ikusiaz. Garit Usand 52. Goi-maitasun edo karidade ta egite on barik. KIkV 14. Jaungoikoaren goimaitasunik sutsuenaz beroturik dagoken biotzak. Inza Azalp 130. Sinismen, itxaropen eta goi-maitasun galdak. NEtx Nola 39. Betiko goimaitasunez bat nadilla zurekin. "In charitate perpetua". (Imit I 3, 2). Zait Plat 45 (SP, Mst karitate, Ch amudio, Ol maitasarre). Mundu legor au gozatuko du / goi-maitasunezko intzak. Olea 92. v. tbn. KIkG 68. EEs 1929, 126. Sorarrain Lili 43. BEnb NereA 146.
Amor supremo (?). Goi-maitasunez / berau [euzkera] indartzen / alegindurik. Enb 141. Maite daiguzan, goi-maitasunez, / uri, baserri, baso, mendijak. Ib. 144. b) Amor por lo alto. Ez naz nekatzen gora begira / neure goi-maitasunean. Gand Elorri 186.
azpisarrera-3
MAITASUNAREN MAITASUNARREN. Por el amor (de).
Gure Jaunaren maitasunaren maitasunarren eskatzen dautset nik gorde daitezala olako ereti ta jausbideetatik. OnaindSTeresa 28s.
azpisarrera-4
MAITASUN-DAMU.
Contrición. Parkapena jadesteko, benetako maitasun-damua artu bear da. KIkV 99.
Maitasun-damuz damutu bedi. Ib. 76.
azpisarrera-5
MAITASUNEZ.
Amorosamente, cariñosamente. v. maitaro, 1 maiteki. Baserritarrak Inkomedes esaten dabe, baita Txinko bakarrik be; ta gero, maitasunez, Zinko. KkAb I 62n.
Ama Birjiñak maitasunez begiratzen dizu. ArgiDL 39.
Etxean maitasunez itz egiten zion notin bakarraren itz xamurrok. EtxdeJJ 60.
Esker onez ta maitetasunez, eskuak igurtzi ta miazkatu guraz jardunik [txakurrak]. ErkiagBatB 58.
Eskeintza bat egin nai / nuke maitasunez. MMant 147.
v. tbn. Enb 104. MAtx Gazt 105. Zait Sof 5. Ibiñ Virgil 48. FEtxeb 196. Maitetasunez: Or Eus 225. Uzt Noiz 20.
MAITASUNEZKO DAMU.
Contrición. Bildur-damua naikoa da, ala maitasunezkoa bear ete-da?KIkV 97.
v. tbn.
ArgiDL 131.
azpisarrera-8
MAITASUN-GORROTO(Pl.). Amores y odios. Eta egoskogorra zan bere maitasun-gorrotoetan. MIH 268.
azpisarrera-9
MAITASUN-LEGE.
a) Ley, precepto de caridad. Zuzenbide zeatza be orretarako naiko dala-ta, maitasun-legea ezetsi ta arbuiatzen dabenok. Eguzk GizAuz 190. Maitasun-lege bi auengantik. "Praecepta caritatis". Or Aitork 367s. b) Relación amorosa. Apaizaren itzik gabe, maitasun-legeak onartzea? NEtx LBB 30. Ama zorigaiztokoak bere biotz-legeak ausi ta aur aren gain zituan eskubide ta maitasun-legea ito egin bear zituan. NEtx LBB 30.
azpisarrera-10
MAITASUNPEAN.
Bajo el amor. Aren maitasun-pean, / neure betiko asmoz / diardut. GandElorri 107.