(AN-ulz-erro, L, BN, S, R; Aq (AN), Dv, Mdg 149, ZMoso 69; -kh- O-SP 224, VocBN , H (L, BN)),
arkera (V, G, AN; H(G); -eaG-azp),
erkara (V-ger),
erkera (V-oroz-ple-ger)
Ref.:
A (arkara, arkhara, arkera, erkara, erkera); Bon-Ond 142 (arkera); Lrq /arkháa/; Iz ArOñ (arkera), Als (arke(r)a), Ulz; Izeta BHizt2; Elexp Berg (arkera); ZestErret (arkea)
. En celo (ref. a la oveja o a la cabra)."Estar la perra alta, o andar tras el macho, ozal egon (G), ogara ibilli (AN) [...]. De la oveja y cabra, arkara, aunzkara dabil (AN)"Aq 272.
"Qui est en chaleur, en parlant des brebis et des chèvres"Dv.
"(R), celo de la cabra"A.
"
Arkara dago, está en celo (la oveja)"IzUlz(ArOñ arkera dao, Als arke(r)a doo, con la misma trad.).
"Como se les dice a las hembras de cada clase cuando se ponen altas: [...]. A la oveja, [...] arkara
"Mdg 149.
"
Arkera egon. Estar en celo la oveja"ElexpBerg.
"
Lelengo bat bakarrik botatzen dot ardixetara, ezta? Baiña geo ardixak mordua dabizela arkera ikusittakuan ba bi botatzeittut
"Ib.SP trae "Arzara <arçara>, brebis chaude", pero es corregido en O-SP 224: "Page 27 faut lire arkhara pour dire une brebis chaude, et non arzara qui signifie 'derechef'". DRA trae "Arkhana [sic], celo de la oveja (Archu ms. )". Arkera dago, entzutea beste bage daki edozein Euskaldunek, ardia dala umea artu nairik dagoena [...]. Arkera, Susara, Yel, Irausi, lau izen bakar oetatik dakite Euskaldunak, ardia, beia, beorra, edo zerria dan ume eske dagoena. Izt C 168.
azpiadiera-1.1
(Adj.). Iges, elkarren billa doaz [aariak] utzi-âla, / ardi-arkera (ardi beroa) alboan baleuke bezala. OrEus 30.
azpiadiera-1.2
(Sust.)."Celo de la oveja. Agostuan amarrian, olaxe lagatzeotsat aarixai ardixetara da orduantxe asten die arkerak
"ElexpBerg.
"
Oaintxe arkerak hasten zian San Migel inguru horretan eo, hartu ariya berriz ta hasiko giñan ardita juten
"ZestErret.
azpiadiera-1.3
"
Txarri arkerea irostu, ponerse en celo la cerda (V-ple)"A EY III 260.
azpisarrera-1
ARKARA-ALDI.
Época de celo del ganado ovino. Erkera-aldian, ardi ta auntzak estaltzen ebezan adari ta aker guztiak nabar [...] zirala ikusi neban amesetan. KerGen 31, 10 (Urt ardiak beroan sartzen ziren denboran, Dv ernaltzeko aroa, Ol ernalaroan, Bibl azkal aroan).
azpisarrera-2
ARKAL-DENBORA.
Epoca de celo del ganado ovino. Frantzia barneko ahariak ibiltzen dituztener galdegiten dut pausatzerat uztea egunean zonbait oren, arkal denboran memento hortaz balia ditake zaldarearen janarazteko: 60 ardiendako ezar ditake ahari on bat. Herr 6-7-1961 (ap. DRA
).
Ardien arkal denbora hartan. LarreArtzainE 85.