1.
(Ht VocGr (-nz-), Hb, Dv, H, A (que cita a He)),
izaitza (Lar→A). Naturaleza, esencia, carácter; estado, condición."Situation"HtVocGr 425.
"Ser, el ser de una cosa"Lar.
Cf. Dv: "Le traducteur de Liguori dit izantzia dibinoa (p. 16); ce n'est pas un exemple à suivre". Gauzaren izanza da ta ez gauzaren hitza ta otsa [...] billatzen duguna. MbIArg I 104.
Ni naiz besteri deus bat zor ez diodana ta nere izanz eta izaer guzia nerez dudana. Ib. 149.
Bere izantzaz edo kondizionez bizitze arrunter [...] bat [...] eramatera obligatuak direnei. HePhil VII (v. tbn. 161).
Egiazko debozionearen izantza edo naturaleza. He(ap. Dv).
Bat bederak behar du beztitu bere izantzaren arabera. He(ap. Dv).
[Semea] iraulgia dela etez egina Aitaganik; izantza ber batekoa dela. DvLEd 8.
Ona zelakotz denek maite zutela, eta azkenean haren arimako izantza miresten zuten jende batzuek [...]. MdePr 85.
sense-2
2.izaintza. Imagen, figura, aspecto. Aphalesgunearen izaintza <hi-> haren azpian [...] maiz gordetzen baita, hantustearen phozoina. Dh 68.
azpiadiera-2.1
Retrato. Hotel onen izantz (irudi) bat bidali nai dizut, or erakusteko ere. AArdi 5.
Mutiko ederra ago, bidali didakan izantzean (erretratuan) beintzat. Ib. 17 (tbn. 14, 21 y 43).
sense-3
3.
(Hb),
izaitza (L-sar ap. JMBAt). Bien, posesión."Capital en dinero"JMBAt.
v. izan (III, 2). Horra non, derrate, gure ontasunekiñ / yuye horrek duen yauregi bat egiñ. / Erregek nahi izan zuen / izantzak ikhusi zoiñ handiak ziren. Gy 319.
[Gizon batek] etzuen pentsatzen / karraka eta otxiñez baizen. / Izantza horiek alfer daudenean / deus eztire nere oldean. Ib. 215.
Israelen izantzen eta Ejiptoaren izantzen artean. DvEx 9, 4 (Urt azienda).
Bere izantzak azken arditeraino suntsitzen ikhusi. Prop 1907, 189.
sense-4
4.Cosecha, recolección. Nun nolakoak izan diran urtheko izantzak edo errekoltak. GAlm 1932, 69.
(ap. DRA)
sense-5
5.izantze (S ap. Lh), isantze (S ap. Lh). "Présence" Lh.