1.
(S; Lcc, Hb),
erden (R)
Ref.:
A(eden, erden);
Lrq(éden);
EI 355;
GteErd 189
. (Aux. intrans.) caber; (aux. trans.) contener."Cabal, lo que cabe, kabal, edeten deuena
"Lcc.
"
Nula edeiten zideie hainbeste apez hiri txiki hontan? [...] Xahako hunek haboro eden lirok (S)"A.
"
Ekun duka lotsarik eztiola erdenen? ¿has tenido miedo de que no cabría?"Ib."
Botilla horrek zonbat edeten du (S), [...], mila bat ehorztaliaren heiña, elizan ezin edena (S), harat hunat dabiltza, ihunere ezin edenez (S), sabelak eden ahal txürga txürga hasi zen (S), [...], sabelak eden ahal baiño haboro jaten du (S)"GteErd 189.
v. kabitu. Bere lürretan barnen / Ezin beita edeiten. 'Il ne peut [pas] rester tranquille dans ses terres'
.Xarlem 1204.
Bazen jentez Sentak eden ahala. Const 34.
Gitxienez badira an [tupiñean] eden milla katillukada salda. "Debe tenere piú di cento menestre"
.Otx 170.
[Zagiak] ardorik ezin eden (eduki, kabitu), pikez itsatsia, / sorgin igartuaren iduri bizia. "No puede ya contener licor"
.OrEus 286 (v. tbn. BM 66).
Delako liburuak zenbait glosa edeiten ditu. MdePr 232.
Burdin-bidearen ondoko soro orok behi edo zezen edeiten zuen. Ib. 84.
sense-2
2.
(S)
Ref.:
A;
Lrq;
EI 355
. Tranquilizarse."
Eden adi, tranquilízate"A.
Besalki baterat heldu ahal izan zen. Hartan erori, beso-zangoak hedatuz, azkenean eden. MdePr 159.
sense-3
3."(Vb. intrans.) être contenu (pour le prétentieux, on dit: hati! bortxa edeiten dük, oh! qu'il est malaisément contenu (par ses habits) ['no cabe (en sus ropas)']) (Sc)"Lrq.
Cf. edenehi.
azpisarrera-1
EZIN-EDEN (S ap. A).
a) Inquietud, desasosiego. "Ezin-edena du, no puede contenerse, está fuera de sí" A. b) (S ap. Lh). Inquieto, turbulento. Gertatzen bazen ezin eden bat, nausa eta gaxtokeriak gaintika zütiana, [...], emaiten zeron ilasaldi bat. Const 26.