(V-gip, G-azp),
bigote (V-gip; Lcc, Lar)
Ref.:
EtxbaEib;
GketxLoiola;
ElexpBerg
. Bigote."Bigot o mostazo"Lcc.
Au txit aurra zan aitaren etxetik gaztea juan zanean, ezagutzeko oraiñ onen aurpegia, ez eman arren beste itxura bizarrak eta bigote gerratiak. OtagEE 1882c, 511.
Bibotiari tiriaz pesetako erraztun dublezkua erakustiatik. Iraola 50.
--Zer ekarri dek or, ezpañ gañean? --Orixen da galdera. Bibotea. AgG 117s.
Ez dakizutela, bere jazkera orrekin eta bibote oiekin noren antza ematen diodan. AlzRam 72.
Esango yatzu zelan dan; ara: / Lotsage, dollor, gangarra, / Iru bibote ta iru kalbogaz... / Egizko arro bakarra. Enb 199.
Katu Moñoña azkar sartu zan / bere bigote ta guzi. TxB II 94.
Arpegi estua, bibote erre erkintxua ta bedar artian taketa lez zigarro mutxikin amataua bertan. KkAb II 14.
Sartzen da berriz gizon prantzesa ikaragarrizko bibote luzearekin bi aldeetara. AnabAprika 23.
Bibote orregaz, olako bisera motza buruan, eta kolore ori-baltz orregaz...ErkiagBatB 176.
Bibote biurrituak ezpañetan. AtañoTxanKan 108.
Baña bibote utsa be apenas ekarri eban. Diru usaintxue be artzen eutsen. Gerrika 25.
Ezpain gainean zeraman bigote zarpail haren beharrik ez du orain. MEIG I 124.
En DFrec hay un ej. de bibote. v. tbn.
EusJok II 159. Osk Kurl 102. Alkain 113. Ataño Espetx 121. Bigote: DicM (ed. 1877), 69. MendaroTx 222. Yanzi 131. Insausti 141.
azpiadiera-1.1
(Uso pl.). Ala diyo esku gañekin bibotiak garbituaz. Iraola 44.
Paper bat eskuetan zuala agertzen zitzaien egunoro, biboteak igortziaz. AgG 224.
Bai eta ere bigote ederrak / ezpañ guztiyan betian. Yanzi 136.
Neska mardula zan, betizua, mari-gizon xamarra, bibote batzuk ere bai bait-zituan. BerronKijote 221.
Porrusalda andikan artzen zuan, bibote aundiak bustiaz. BasoM 145.
Bibote motz batzuk ere utzi zituan.TxGarmBordaB 147.
Txikia zan oso, bigote txiki batzuekin. JAzpirozAuspoa 203, 74.
Osaba Gregorio etorri zan, amabost urte eginda, Arjentinatik, belarrietarañoko bibotiekin. Gerrika 25.
v. tbn.
Bigote: MendaroTx 249. Insausti 75.
azpiadiera-1.2
(Fig.).Fuerza, valor, resolución."
Bibotiak euki, agindu, aginpidea izan. Etxe orretan andriak jauzkak bibotiak
"Elexp Berg. "Bibotiak ipiñi, jarri, jarrera gogorra hartu, errespetoa jarri. Umiak eztoskue kasoik eitten da bibotiak ipiñi biakoittut" Ib. Berririk ez dakitela / ez geiegi poztu, / gizon onek beizkitela nei eguak moztu / Errekaldek olako biboterik eztu. Auspoa 95-96, 26.
Zerekiñ eiñak ditu Atanok / besuak eta belaunak, / tamaña orretan menderatzeko / pelotaririk onenak? / bibote beltzak biarko zitik / ori autsiko duenak! Auspoa 94, 31.
azpisarrera-1
BIBOTE-HANDI.
De bigotes grandes. Onen atzean, gure babesle egin zuen kapitan xar, aul, bibote aundi ura. AtañoEspetx 175.
azpisarrera-2
BIBOTE-LUZE.
Que tiene bigotes largos. Baña nola iñor mugitzen ez dan, jo du aldameneko bibote luze bat. Iraola 20.
Gizon sasoikoa da, bibote luzea, ankak luzeago. ErkiagBatB 112.
azpisarrera-3
BIBOTE-XORRO(bigote-txorro Lar). Bigotera, funda para los bigotes.