(G; HtVocGr 409, Lar, Lecl, VocCB, Dv, H),
udabarri (V; Añ(V), Izt 10r, VocCB.(V)H, ZamVoc),
udeberri (Añ(G)),
udebarriRef.:
A (udabarri); Ond Bac ; Iz Als, To (udara); Etxba Eib (uda-barrixa); Holmer ApuntV y Elexp Berg (udabarri). Primavera; (fig.) época de florecimiento (de una persona, de un país, etc.).v. bedatse, belartza (4),primadera, UDA-HASTE, udalehen. Tr. Documentado sobre todo en la tradición meridional. Los autores vizcaínos usan la forma udabarri (que tbn. hallamos en Lazarraga); hay udebarri sólo en Añibarro y Azkue (en este último reflejando un fenómeno fonético dialectal regular). En DFrec hay 31 ejs. de udaberri y 3, dialectales vizcaínos, de udabarri, todos ellos meridionales.
Udabarri guztiz alegerea, / maiatzeko lora ederraena. Lazarraga B3, 1153v.
O usain on Zerukoak! O arrosa liliak! / Nolakorikan iasaten ez baitu uda berriak. EZMan I 135.
Uda berria gaitz eta hedoitsu denean. SPPhil 490 (He 497 belharze).
Urteak baditu negu otza, udaberri epela, uda beroa ta utza edo udazar epelzen ta ozten asia. MbIArg I 169.
Negu triste euriz, ta nekez betea zuretzat igaro zan, ta udaberri gozo betikoa etorriko da. CbEg II 105.
Misiñoak dirauen denporeak dirudiela ude-barri eder gozo bat. AñLoraS 148.
Igaro da munduko nekea [...], eta etorri da zuentzat betiko doatasunaren udaberria. AA III 586.
Uda-barrian artu, / negurako saldu. ZavFabRIEV 1909, 37.
Badira tokiak beti udaberrian bizi diranak. ItDial 40 (Ur udabarrijan; Dv primadera batean, Ip bedatsian).
Txoriak edertzen dü bere habia üdaberrian. ArchGram 56.
Uda-berria zan, eta oraindik otz-egiten zuen. Lard 445.
Uda berri gozoa bethikoz da ethorri. DvLEd 190.
Udaberriak kanpoari eragiten dion aldaera zoragarriari begiraturik. ArrGB 54.
Atzo zan nire etxean agaz uda barria, / gaur bera baga au jat negu baltz illunpea. ABAmaE 135.
Udebarrie ondo eldute egoala. ABGuzur 129s.
( s. XX)Udabarri gozoak bere arpegi garbi ederra erakutsi gura eban. AgKr 36.
Udaberriz, egunak ezti direlarik. Ox 82.
Aberri oro-batasuna da / egizko udabarria. Enb 138.
Udaberria badator eta / pensatuko det zer egin. TxB 33.
Igaro-udaberriz entzun genion itzaldi eder-askoa. LdiIL 89.
Igazko udaberrian. TxillLet 81.
Noizbait ere udaberria etorri zen. IzetaDirG 103.
Udabarriak eskeintzen eutsazan bere erakarpen eta enkantu pozgarriak. ErkiagBatB 35.
Udaberrian zaude, gaztetxo. Ez alperrik galdu udaberria. MAtxGazt 38.
Udabarri batean, erri onetako gazte batzuk merienda-askari bat egitea asmau eben. AlzolaAtalak 53.
Jainko maitea, noizko daukazu [Euskal-herri] horrentzat udaberria?XaOdol 343.
Pixka-banaka aunditzen ere / asiko gera geroa, / andikan urte batzuetara / udaberriko giroa. UztSas 184.
Bai basarritar maiorazko orri udaberri ederra eman ere. TxGarmBordaB 181.
Soldadu juan nitzen aurreko negu eta udabarriaren zati bat.Gerrika 41.
Udaberriko aratsaldeetan. LarreArtzainE 35.
Noizpait, joan den udaberrian edo, bere asmoaren jakile egin ninduen. MIH 297.
v. tbn. Ub 186. VMg 10. Echag 135. Izt C 196. AB AmaE 108. JanEd I 62. Sor Bar 100. Bv AsL 112. Apaol 122. A Ardi 101. Ill Pill 4. Inza Azalp 110. Jaukol Biozk 93 (4 udabarri). Zub 121. Enb 90. Lab EEguna 68. TAg Uzt 311. Iratz 13. Lf Murtuts 46. SMitx Aranz 27. Munita 60. JAIraz Bizia 80. Mde Pr 154. Etxde JJ 106. Arti MaldanB 217. Basarri 71. Zait Plat 11. Vill in Gand Elorri 10. And AUzta 64. Osk Kurl 203. Ibiñ Virgil 76. NEtx LBB 33. Azurm HitzB 28. Lasa Poem 58. Ataño TxanKan 215. Udabarri: Zuzaeta 158. Ur Dial 7. Azc PB 62. Kk Ab I 38. GMant Goi 40. Altuna 48. Laux AB 18. SM Zirik 72. BEnb NereA 118. Gand Elorri 33. Etxabu Kontu 119. Onaind STeresa 45.
azpiadiera-1.1
"
Orrek eztik udaberriko kukua adituko, ése morirá este año (AN-5vill)"A EY III 270.
azpiadiera-1.2
(Sinécdoque de 'año'). Emezortzi udaberri zituen Luzek. OtagEE 1882c, 449.
Berrogetamazortzi udabarri igaro ebazan Lurbira onetan. EchtaJos 329.
Amasei udabarrirako mutillik askori irri ta barre, itz eta txistegin bere bai. ErkiagArran 108.
Ogei ta bat urte bakarrik daukoz, eta gudaria da. Beste bost udabarri daukoz oraindiñoko, ondo pentsetako. AlzolaAtalak 84.
Ogetabat udabarri joanak yakozan, ordua eban beraz zirt edo zart egiteko. OnaindSTeresa 35.
azpiadiera-1.2.1
Erabateko autsibearra etorri baño len beste iru udaberri loratu zitzaizkien Etxahunian.Etxde JJ 107.
azpiadiera-1.3
(Como primer miembro de comp.). Udaberri-goiz batean. JaukolBiozk 80.
Udaberri-lamiak larreon batzarre. LdiBB 154.
Geznari alai zintzo datozkit / udaberri-egunean. EAOlBe 16.
Udaberri-loreak. NEtxLBB 42.
Haize epelak badu halako udaberri-susmo goiztar bat. MIH 135.
azpisarrera-1
UDABERRI-ALDE.
Primavera, tiempo de la primavera. Egun au udaberri aldean zan. Insausti 25.
Negu guzia udaberri alderarte orrela pasatu nuan. Albeniz 73.
azpisarrerakoSense-1.1
(Con -ra).Hacia la primavera. Bañan udaberri aldera ekin zioten gureak, berriro sua piztuta. Salav 81.
Udaberri aldera bear zuan Iñaxiok soldadu joateko deia.TxGarmBordaB 27.
Neronek ez bainuen agertzerik momentu horretan [...] 1975eko udaberri aldera. MEIG IV 91.
azpisarrera-2
UDABERRI-ALDI.
Tiempo, época de primavera. Berak axian bidez lilitxu gustijak / udabarri aldijan dalkartuz emaro. LauxBBa 44.
Ba dut baratza eskuz landua, / udaberri aldian / lore ederraz apain. GaztMusIx 77.
Gogorkeria etorriko zan / gero udabarri aldian. FEtxeb 56.
azpisarrera-3
UDABERRI-HASTE.
Comienzo de la primavera. Martxoaren 25ean zela besta hori aurten, udaberri hastean. LarreArtzainE 354.
azpisarrera-4
UDABERRI BETE.
Plena primavera; (fig.) época de florecimiento. Eladeko udaberri betean buru argiz oldarka mintzo izan zan [Erakleito]. ZaitPlat 31.
azpisarrera-5
UDABERRI-GARAI.
Época de la primavera. Txoriak ere ugari dabiltz / Seguran da inguruan, / batibat udaberri garaiko / egun oskarbi puruan. Insausti 67.
azpisarrera-6
UDABERRI-ZIZA(udabarri-susa V-gip). Nombre que reciben diversas setas de primavera. "Lycphilum georgii [...], Tricholoma georgii [...], Tricholoma (Calocybe) gambosa" SM EiSet 322.