Euskaltzaindiaren Arauak

Heg. 'urratsa': pauso bat egin, eman.

Forma-adieren gurutzamenduak

urratsa. cf. pausu ('atsedena, geldialdia').

LB: 91 (Aizu 1, EiTB 16, Elkar 70, , Euskaltzaindia 4); ETC: 374

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: 0 / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0 / Euskalterm: 0

[hanka] hanka hots, hanka-hots iz. Pauso hotsa. Ik. oin hots. Zaldi taldearen hanka hotsa entzun zuten. // [oin1] oin hots, oin-hots iz. Pauso hotsa. Ik. hanka hots. Oin hotsak entzun. // pauso 1 iz. Heg. Urratsa. Zazpi pauso aurrera eta beste zazpi atzera. Pauso hotsa. Elkarrekin emanak makina bat pauso. Ez da aski Jainkoaren bidean sartu eta zenbait pauso on han ematea. Pausoak norabait zuzendu. Bi makila zahar esku banatan, pausorik ezin eginez. Ongi begiratzen du oina non jarri, lurretik altxatu baino lehen, pauso bakoitzaren ondoreak arretaz darabiltzala gogoan. || Pauso bizkorra eta zalua. Pausoa arindu, bizkortu, moteldu. // trantsitu 1 iz. Gip. Korridorea. Trantsituan pauso hotsak aditzen dira. Trantsiturako ate ondoan.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzea proposatu da.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

pausoa egin forma azpisarrera gisa jasotzekoa da.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Oso erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa pauso eta eman sarreretan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: PAUSOAN. a) "Al paso, a la velocidad del paso. Pausuan be irabaziko notsake karreria" Elexp Berg. Aberatsa ibilten da dotore pausuan. Enb 164. Bidean zear maite bi, / besoak korapilloan, / astiro doaz pausoan. NEtx LBB 260. Ezin ibilli pausuan. Uzt Sas 69. Pasuan joiala beste leku batera, gengozan lekutik urriñera. Gerrika 213. Dana ondarrez beteta zegoan, pausoan ibi1tzeko ere oso gaizki. Albeniz 74. (Precedido de gen.). Bere pausoan aitona ari da / arturik zelaigunea. "Trabaja a su paso". Or Eus 301. Andik Aresora oiñez, beien pausoan, aldean dago! JAzpiroz 120. Juan giñan osaba-izekuak euren karruagaz [...] karakolaren pausuen. Gerrika 241. b) Al ritmo de, al paso de (un baile). Sagarraren ta Tipularen ta / lan-dantza denen pausoan, / danbolin-andrêk, zaldabaia artuz, / zion betiko leloan. Or Eus 349.

adib.: dotore 3 adb. Dotoretasunez. Dotore jantzia. Oso dotore etorri zaigu, bi alkandora jantzita. Aberatsa ibiltzen da dotore pausoan. Esatekoak egoki eta dotore esaten zekien. Gorriz eta urrez margotutako burua dotore agertuz. Tratularia dotore ari da mingainez, fraide batek bezala ondo hitz eginez.

pausoan 28: Aizu (“Zelatunera 45 minutu dira, pausoan, eta handik Hernio gainera beste 20 minutuan iristen da, gutxi gorabehera”), Elkar 3 (“Zaldia askatu, pausoan jarri, eta etxera abiatu nintzen”), Berria 12 (“AEBak pausoan, Errusia eroso“), EiTB (“Ondo zagok, segi pausoan”), Euskaltzaindia (“Ezagun den moduan, asmo berri horiek egoera soziopolitikoaren aldakuntzen pausoan gertatu ziren”), Goiena (“Gizonezkoek ere badute tokia on bidean, eta pausoan lagun izateko arrazoi denak ditugula iruditzen zait”), Jakin (“Erri ori eskolatuz eta orren eskutik eta beraren pausoan abiatzen gera batasunera bidean”), Karmel 2 (“Fraide zahar-baldartu bat irten da etxetik basoan, bere pausoan, eguneroko txangoa egitera “ atzo beheko haritzeraino iritsi nintzen, ea gaur ere!”), Argia 5 (“Eskursioaren antolatzaileek erabakitako ibilbidea ez zen aski izan bertaratutako guztiak pausoan biltzeko, Etxerat-ekoak pasatzen ikusteko espaloietan tinko-tinko geundenon arnasestua genuela kantu”), DiarioVasco (“Aurrera segitzen dugu lanean, baserriko pausoan, mantxo, baina beti aurrera begira”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

pausoan 16: Herria (“Orhi mendian hegaldatu ta, urrun pausoan Baigura”), Bernardo Atxaga 2 (“Segizioaren pausoan jarraitu nuen handik aurrera”), Josu Zabaleta 4 (“Nire oroimenean bizikleta urteak dira haiek: eskolarakoan Zumarragatik Etxeberriarenera ezin konta ahalako sailetan ikusten ditut langileak, denak urdin, denak bizikletan, astiro, ia oinezko pausoan; bazkal ondoren eskolarainoko bidea luzeagoa da; baziren gorakoan bizikletan eramaten gintuztenak; beste batzuek ez: haiek gaizto”), Pablo Sastre (“Laiadun gizona bere pausoan dabil, ondo arnasa hartu, bizi da, pentsatzen du, sentitzen du bizitza”), Joan Mari Lekuona (“Urteak eta urteak ematen dituzue zuen pausoan ibiliz eta ez duzue aurrera egiten”), Iñigo Aranbarri (“Gonbidapena onartu, astean-astean hedabideek erakutsitako pausoan hasi, eta ohartu orduko, larru gorririk natza, prentsaz ez ezik munduaz eta mundutarrez dudan iritzia orriotan zabalduta”), Unai Iturriaga (“Sabeletik zetozkion orroak kanpotik ere aditzeko modukoak ziren ordurako, udal bandaren martxa jotzen zuten pausoan”), Joanes Urkixo (“Gero, etsaiak nahikoa urrun zeudela ikusirik, zaldia pausoan jarri eta zubia zeharkatzen hasi zen”), Irene Aldasoro (“Corleyk burua itzuli zuen nork hots egiten zion ikusteko, eta lehengo pausoan jarraitu zuen”), Juan Kruz Igerabide (“Neure herren eta guzti, argal eta zaildua bainengoen ordea, besteen pausoan aise ibiltzen nintzen mendian, basahuntzaren pare”), Pedro Alberdi (“Halatan, ez zuen jendearen aurpegietara begiratzen, baizik lurrera edo zerura, berandu dabilenaren hil edo biziko abia pausoan”), Ramon Saizarbitoria (“Atzerantz hasi zen ibiltzen kanpoko ate aldera; nik, bere pausoan jarraitu, eta itxoiteko, aterako nituela berriz ere behar ziren paperak, konponduko nuela arazoa esaten nion”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Inesiboan lexikalizatutako adberbio batzuk azpisarrera gisa jasota daude. Hau ere jasotzea komeni da (gaur egun dabiltzan bi adierak jasotzea komeni da: ‘Zelatunera 45 minutu dira, pausoan’ eta ‘Aurrera segitzen dugu lanean, baserriko pausoan, mantso, baina beti aurrera begira’).

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa pauso sarreran.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

pausoka 4 aldiz (Euskaltzaindia: Arantzazuko Biltzarrak; K. Sarasola; X. Kintana; Unesco-ren Albistaria); pausuka behin (J. Butron).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

pausoka : DFrec 1; AB38 3.

Atzizkien araberako erabakiak

-ka.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: PAUSOZ PAUSO. "Passo a passo, pausoaz paso" Lar. Atzenean ere pausoz-pauso Veneciaratu zan. Aran SIgn 88. Anartean pausoz pauso eta arian arian zetorren hazkundearekin. In MEIG VI 36. Aldakuntza ekintzak pausoz pauso aurrera joiazan. Gerrika 270.

adib.: pauso 2 iz. Irud. Heg. Pausoz pauso eta arian-arian zetorren hazkundea. Bertsolariak bertsoak jarri, moldiztegira eraman, inprimatu eta zabaldu; horiek izaten ziren egin behar ziren pausoak. Ordurako, atzerakorik ez duen pausoa emana zegoen.

pausoz pauso 301: Berria 121, Uztarria 50, EiTB 21, DiarioVasco 18, Argia 17, Elkar 16, Aizu 10, Consumer 9, Laneki 8, Elhuyar 7, Deia 6, Goiena 5, Erlea 4, Jakin 3, Karmel 3, Euskaltzaindia 2, HABE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

pausoz pauso 83: Berria 49, Herria, Karlos Zabala 3, Juan Luis Zabala 2, Fernando Rey, Xabier Mendiguren Elizegi, Iñaki Arranz, Urtzi Urrutikoetxea, Antton Olano…

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Euskaltzaindiaren Arauak

EArauak 25 (II.1.c): "bereiz idaztekoak [dira (...)] etxez etxe moduko bikoiztapenak (lehen osagaia deklinaturik, bigarrena biluzik)".

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: gradualmente.

Eraikuntza librea, lexikalizatu gabea

eraikuntza librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Maiztasun handikoa, baina erregularra. Adibide gisa jasoa dago eta aski da.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

urratsez urrats aztertzean proposatu da pausoz pauso ere azpisarrera gisa jasotzea.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

amredita arruntak.

Zerrendako forma adibide gisa ematekoa da

Adibide gisa mantentzekoa pauso sarreran.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoak pauso sarreran.