Euskaltzaindiaren Arauak

AS: norabait, nora edo hara, nora ere: nora ere doan, hara noakizu atzetik, nora ezean: itsasontzia nora ezean zihoan, nora gabe, norako.

Zerrenda osagarriak

RENFE: "Nora: Destino".

Adizlagunetikoak

nora edo hara, nora ere, nora gabe, noraezean / nora ezean.

Atzizkien araberako erabakiak

-ra gald.ekin.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Lexemen erregulartasuna

edo.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

nora sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

NORA ERE, NORAT ERE (Dv). a) (Con bait- o -(e)n). A dondequiera (que). "Aux divers cas de ce nom on ajoute souvent l'explétif ere: non ere, nondik ere, norat ere" Dv (s.v. non). Tr. El único ejemplo meridional es de Orixe. * Zeren nora ere begiak hedatzen baititut, eztut aurkitzen zureganik kanpoan gauza flakorik eta eztagokeienik baizen. SP Imit III 59, 3.

LB: 0; EPG: “Asteburua La Platan iragan dute, nora ere bilduak baitziren 700 bat dantzari Argentinako alde guzietatik” (Herria), “Fereka egiten diozu, begiaz eta eskuz, haragizkoa balitz bezalaxe; behin eta berriro haren ondora itzultzen zara, gogoan erabiltzen duzu beti, nora ere joaten baitzara, zer ere egiten baituzu” (Josu Zabaleta), “Itsasoak, bere lege itsuan, nora ere ginderamatzan, haraxe joango ginen, eta gero kontuak” (Edorta Jimenez); ETC: 0 .

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: nora ere dondequiera que nora ere doan, hara noakio atzetik: allá donde va, yo le sigo; Adorez: nora ere: adb. a dondequiera (que); nora ere doan, hara noakio atzetik: allá donde vaya allá le seguiré; Labayru: nora ere 1 adb. erl. donde, al lugar que;

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: nora ere doan, hara noakizu atzetik.

[nora] nora ere (Perpaus txertatu baten hasieran, aditz jokatuak bait- hartzen duela). Nora ere begiak hedatzen baititut, ez dut aurkitzen gauza flakorik baizen: begiak hedatzen ditudan lekura hedatzen ditudala, ez dut aurkitzen gauza flakorik baizen. || (hara-rekin korrelazioan). Nora ere doan, hara noakizu atzetik.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide soil gisa utzi, azalpena kenduta, baina adiera definituta, zein ere azpisarreraren 3. adieraren bidetik. Definitzea ezinezkoa balitz, adibide azaldu gisa mantendu beharko da.

Lexemen erregulartasuna

ere: gald. + ere + bait-/-en.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

nora sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

gabe.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

nora sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

adlag. ("nora gabe ari da hegan"; cf. noragabe izlag.).

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

norabait azpisarrera da gaur egun, baina sarrera izatea tokatzen zaio.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-bait + -ra.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Sarrera gisa jasotzekoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: NORABAIT ERE. a) A algún sitio. "Norabait ere joan da (B)" Gte Erd 233. "Norabait ere joan bearko dugu (AN-5vill, BN-arb, S)" Ib. 286. Upela dana saltzen zuan, enbotellatzeko, etxetik kanpora norabait ere. BAyerbe 73. Baiña berori norabait ere ezkutatu. AZink 62. Ez badezute ume au norabait ere kanpora eramaten klima aldatzeko, oso gaizki ikusten degu. Albeniz 109. b) De alguna manera. "Hitz horiek aditzearekin norapait ere zabaldu zen haren bihotza, en entendant ces paroles, son cœur se dilata en quelque façon" Dv. Etxean pena guziak dirade kontsolatzen; / etxean zauri minenak noratbait-ere hertzen. Arb Igand 145. c) (Con subj.). "Norapait ere goan dadien, quelque part qu'il aille" Dv.

norabait ere 3: Euskaltzaindia 2 (“Erakusketa hau Euskal Herrian zehar agertzeko eta ikusarazteko pentsatua zenez gogoan dut Donostia eta Baionaz aparte Bilbo, Oñati, Maule eta beste norabait ere eraman zela”), Erlea (“Astelehe¬na eta ostirala jai izaten genuen, eta hondartzara joaten ginen, edo norabait ere, eta jai egunetan beti geunden gonbidatuta hango zerbeza lekuetara joateko”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

norabait ere 2: Fernando Rey (“Iradokitzen zuen norabait ere eramanen ninduela lana bilatzera, turkiarrarekin egin zuen bezala.”), Koro Navarro (“Norabait ere beti”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

norabait azpisarrera da gaur egun, baina sarrera izatea tokatzen zaio. Hori egindakoan, norabait ere azpisarrera egitea komeni da.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa norabait sarrera proposatu berrian.

Sektore jakin bateko informazioa

Bide Seinaleak: gainerako norabideak (160. zk. 'otras direcciones'); norabide guztiak (170. zk. 'todas direcciones'); itzulbidea (22. zk. 'cambio de sentido').

Euskaltzaindiaren Arauak

norabide baten bi noranzkoak.

Formen arteko bereizketa semantikoak

norabide/noranzko formen adiera-banaketa argituko da.

Jatorrizko forma

irudi bat norabideratu; irudi berdin norabideratuak.

Euskaltzaindiaren Arauak

norabideratu, norabidera, norabideratzen. da/du ad.

Sektorekoei galdetzekoa da zer darabilten

hurrengo pasaldian ikusteko utzia.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan nora ez azpisarrera: Berron Kijote ("Eder guziek maite-miña sortu ta berenganatu egingo balute, gogoentzat zoramena ta nora-eza litzake").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

noraez , 5: F.J. San Martin ("Marinetti bera ere noraezerantz doa"), Egunk 1992 ("Noraeza eta ezintasunaren artean ari da mugitzen"), I.V. de Sarasti ("Egoera iraultzea eta noraeza ekar zitzakeen"), MAtx 2 ("Helbideak behar bezala ez finkatzeak ere ekarri du noraezik, zalantzarik eta etsipenik [...] Noraezak barreiatutako abertzaletasun hori").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

noraez : DFrec 1 (Egin: "Bidearen noraeza"), AB38 1, AB50 2 // Ez dugu aurkitu ap. HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

noraez : HiruMila (1 desocupación, rumbo, falta de sitio a donde ir; 2 ocupación mediana por no tener otra mejor; 3 necesidad casi inevitable), Casve EF (désorientation), DRA (1 desocupación, lit. a dónde no, no [saber] a dónde; 2 ocupación mediana por no tener otra mejor; 3 necesidad casi inevitable), PMuj DVC (1 necesidad, precisión, fuerza; 2 necesidad, indigencia, pobreza, falta; 3 ocupación mediana, desocupación, vacación) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eratorri-konposatu zuzena da, baina zalantzak daude hiztegian jasotzeaz

nahasgarria izan liteke, 'zalantza' adierakoa baita (eta ez, adib., 'ezinbestea' adierakoa; baina cf. noraezean eta nora ezean arautuak).

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-ez.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: itsasontzia nora ezean zihoan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

HLEH-EuskHizt: AS / HiztEn: noraezeko / LurE: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: AS

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. noraezeko (forma bakarra aski delakoan).

Euskaltzaindiaren Arauak

izond.: gerra alferrikako eta noragabea.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-gabe.

Kategoria

izlag. ("gerra alferrikako eta noragabea"; cf. nora gabe adlag.).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

noragabetu 3: J.A. Arrieta ("Aitortu behar dizut, irakurle pazientziatsu horri, otsail aldean hona etorri berritan bezain noragabeturik nengoela"), P. Zubizarreta ("Gabrielle, aldiz, Marapoli ziutaterantza itzultzen zen, bakarrik eta noragabetu samarturik"), G. Aulestia ("roam v i v t noragabetu, bestetaratu").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ez ohiko iturrietan (DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm) ez eta hiztegietan ere (EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

Bebil (bi idazlanetan jaso da).

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: norainoko.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

norainoko.

Atzizkien araberako erabakiak

-raino gald.ekin.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Atzizkien araberako erabakiak

-ko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

noraino sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Zerrenda osagarriak

BEZ: "Norakoa: Lugar de destino".

Atzizkien araberako erabakiak

-ko: -ra-ko.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: noranahiko.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

Ik. EArauak 10.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

noranahiko.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-nahi + -ra.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Atzizkien araberako erabakiak

-ko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

noranahi sarrerari dagokion azpisarrera.

Atzizkien araberako erabakiak

-rantz gald.ekin.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

norantza 51 aldiz azaldu da, hauetako 46 ager. zientzia-mundukoak dira; 5 aldiz trafikoaren arloan erabili da; noruntzko bitan azaldu da, G.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

norantza a) [zientzietakoa]: DFrec 4; AB38 55; Euskalterm 16; b) [trafikokoa]: AB50 1; Euskalterm 1; HiztEn ("norantza: 1 norbait edo zerbait nora doan adierazten duen lerroa; 2 FIS. norabide jakin batean higitzeko dauden kontrako bi modu edo orientazioetako bakoitza").

norantza iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, norantza-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. noranzko].

norantza 133; noranzko 1322

Beste (edozein) iturritako erabilerak

norantza 24; noranzko 71.

Jatorrizko forma

zuzen baten norantza.

Euskaltzaindiaren Arauak

norantza* e. noranzko.

Eratorri-konposatu baztertzekoa da, osaera okerrekoa denez

osaera okerrekoa da: -rantz kasu-marka ez da izengilea; egokiagoa da noranzko, -ko izengilea duena; eta hau proposatuko du batzordeak, kontu eginik erabiltzaile jakinak izango direla, eta posible dela aldaketa.

Debekua bere horretan uztea proposatu da. noranzko forma finkatu samar dago, baina badaezpada gomendioa mantentzea proposatu da.

Zerrendako eratorri desegokiaren ordez ematekoa

noranzko.

Euskaltzaindiaren Arauak

norabide baten bi noranzkoak.

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-nzk-.

Atzizkien araberako erabakiak

-ko: -ranzko.

Formen arteko bereizketa semantikoak

norabide/noranzko adiera-banaketa argituko da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Beste batzorde batek argitzekoa da

Gramatikari dagokio -rat aldaerak euskara batuan zein leku duen argitzea.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ra(t): cf. EGLU-I, 252: "Iparraldeko euskalkietan, halere, -ra horren ondoan -rat ere erabiltzen dute".

Euskaltzaindiaren Arauak

Nora / noratar.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

Atzizkien araberako erabakiak

-tsu gald.ekin.

Euskaltzaindiaren Arauak

noratu, nora(tu), noratzen. da/du ad. Zah.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

noratu, nora(tu), noratzen.

Diakronia

Zah.