213 emaitza esku bilaketarentzat - [101 - 200] bistaratzen.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z9:OEH:AS | 2018-02-13 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
OEH: ESKUETAN. (Precedido generalmente de genitivo). (Estar, etc.) en mi (tu, su, etc.) mano, (serle, etc.) posible. v. ESKUAN. Nere denborako eta eternitateko ongi edo gaizki izatea eskuetan daukan [...] Jainko handi haren adiskide. Dh 118. Nai badogu benetan aberats izan, geure eskubetan daukagu, nai izan geunkian baño aberatsago izatia. Astar II 164. Othe da gauzarik nik izan-uste ez nukeenik, baldin nere aita edo ama lurrekoen eskuetan balago? Dv LEd 89. Nire eskuetan balego [...] euskaldunai emongo neuskioez [...] lurrak. Ag AL 46s. Ez berorren eskuetan balego. Ag G 30
adib: auzipean adb. Zu zeu, arreba, egon al zara inoiz honela, auzipean, epaile eta polizia ankerren eskuetan?
(-en) eskuetan 1691: Aizu 9 (jokalarien eskuetan gaude), ElCorreo 2 (Pribatua den oro ezin da Estatuaren eskuetan utzi), Deia 27, Elhuyar 17, Consumer 87, HABE 4, Berria 864, EiTB 334, Euskaltzaindia 9, Jakin 91, Karmel 22, Argia 177, Laneki 4, Erlea 9, DiarioVasco 32.
(-en) eskuetan 2590: Berria 713 (Espainiaren eskuetan gelditzeko mehatxua daukate), Herria 101 (Erran die fedea eta elizaren geroa haien eskuetan dagoela), Elizen arteko Biblia 98, Asisko Frantzizko 83, Aingeru Epaltza 35, Joxean Agirre, Lopez de Arana, Edorta Jimenez, Bernardo Atxaga, Txillardegi, Karlos Zabala, Patxi Ezkiaga
Adierazle egokia da eta azpisarrera gisa jasotzekoa, eskuan bezala, baina oharra gehituz hemen ere: (-en atzizkiaren eskuinean). Dena den, komeniko litzateke begiratzea hiztegian noiz erabili diren -en x osaerakoak eta noiz x (-en atzizkiaren eskuinean) osaerakoak.
Azpisarrera gisa jasotzekoa esku sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHadib | 2023-05-16 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Azpisarrera gisa jasotzekoa da. Adierak bereizi.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
eskuetaratu, eskuetara, eskuetaratzen. da/du ad.
eskuetaratu, eskuetara, eskuetaratzen
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z9:OEH:AS | 2018-02-13 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
OEH: ESKUETATIK, ESKUETATI. (Tras gen.). De manos de. v. ESKUTIK. Jente kruel oen eskuetati eriotzea gustadu. Lazarraga 1154v. Ezin dukegu deus bortxaz zure eskuetarik, / Bañan othoitz onez dugu ardiatsten bertarik. EZ Man II 6. Orregatik beste nobizioak beren eskari edo memorialak Estanislaoren eskuetatik, edo onen bitartez, Ama Birjiñari ta Jainkoari presentatu nai oi zituzten. Cb Just 118. Zure erregaloebék zure eskuetatik errezeibitubeartgúnok. LE Prog 100. Zuk, Joanes, edan zazu; zuk ere, Domingo, / ene eskuietarik zenbait amo trago. Iraultza 74. Artu ezkero einbeste mesede Tiberioren eskubetati. Mg PAb 209. Ain modutan ze eztaukagu, eta ezin euki bere ginaike bere eskubetatik eztatorkigun gauzarik. Astar II 251. Zeure eskuetarik dodaz, Yauna, direanok. Añ EL2 79. Ethorriko naizela Zeruko Erresumara, hor, zure eskuetarik errezibitzera lejalki gudukatzen direnei agindua den bethiereko khoroa. MarIl 87. Jaso bijotza zeruruntz, eskiñi Marijaren eskuetatik Jaungoikuari. Ur MarIl 3. Jainkoaren eskuetatik artutako mesedeai ondo erantzuten. Lard 16. Amabi Tribuetako nagusi edo Prinzipeen eskuetatik amabi zigor artu zitzala. Ib. 96. Eriotzea Ozinbeltz-aldetik dator, siñisgaiztokoen eskuetatik. Ag AL 81. Zure gogozko edozein erako eriotza, bere larritasun, beldur eta oñazeekin, gogo onez zure eskuetatik oraintxetik artzen det. ArgiDL 52. Errege egiten zuten unthadurak jada aspaldi ukhanak zituen Betelehemen Samuelen eskuetarik. Zerb IxtS 54. Nire eskuetatik beiñola yaso baitziñun esku-erakutsi zurrian. Zait Sof 85. Ikustekoak izaten ziran aren eskuetatik urteniko jantziak. Erkiag Arran 16. Dirua etorren errira kanpoko erosleen eskuetatik. Ib. 114. Beingoan [leziño on bat] artuko eben Don Pedroren eskuetatik. Bilbao IpuiB 147. Zure Aitaren eskuetarik badut kargu bat ukana. Xa Odol 265. Usterik gitxien zenduen eskuetatik be bai iñoz baño sarriagotan [batzen zan]. Gerrika 269 EH2016: adib: askatu, aska, askatzen 1 da/du ad. Loturik edo nolabait itsatsirik, edo nonbait itxita edo mugitu ezinik zegoenak egoera hori utzi, edo halakoari utzarazi. Ik. jaregin. Giltzapean daudenak askatu. Sarean erori den animalia askatu da. Kaiolan dagoen txoria askatu dut. Korapiloa askatu. 2 du ad. (Soinean janzten denaz edo horren lokarriez mintzatuz). Soinekoa, oinetakoak askatu. 3 da/du ad. Mendekotasunetik atera; askatasuna eman. Bekatutik askatzen gaituenean. Jesus juduen eskuetatik askatu nahi zuen. Kulturak askatuko gaitu. Espetxeratuak askatzeko. Herri zapalduak askatu. Eusko gudariak gara Euskadi askatzeko.
(-en) eskuetatik: Aizu, Deia 7, Elhuyar 4, Elkar, Consumer 4, HABE, Berria 89
(-en) eskuetatik : Berria (Bere eskuetatik igaro dira Henry, Anelka, Gallas, Rothen, Christanval eta beste, guztiak internazionalak), Herria (Hots, ezkerreko oposizioak pilota ikusten du pasatzen Herriko Etxetik BAM elkargora, edo auzapezaren eskuetatik herritarren gana, berak deusik jakin eta ihardokitzeko paradarik gabe.), Elizen arteko Biblia (Zatoz berehala, gu horien eskuetatik libratzera. Gutarik asko erori da jadanik,), Asisko Frantzizko (Gainera, gure bekatu guztiak apaizari aitortu behar dizkiogu, eta haren eskuetatik hartu Jesu Kristo gure Jaunaren gorputz-odolak.), Iñaki Mendiguren, Unai Iturriaga, Jose Antonio Mujika, Jon Muñoz
Adierazle egokia da eta azpisarrera gisa jasotzekoa, eskutik bezala, baina oharra gehituz hemen ere: (-en atzizkiaren eskuinean). Dena den, komeniko litzateke begiratzea hiztegian noiz erabili diren -en x osaerakoak eta noiz x (-en atzizkiaren eskuinean) osaerakoak.
Azpisarrera gisa jasotzekoa esku sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z9:OEH:AS | 2018-03-13 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
OEH: ESKUETATIK JOAN. "Eskuetarik goan da [...]. On emploie cette tournure pour dire qu'un homme divague, qu'il perd la tête. On s'en sert aussi pour dire que l'âge ou les infirmités l'ont rendu invalide" Dv. "Eskuutati juun, inutilizarse una persona" JMB At. Gizon gazte bat jendearen itxura bera ere galdu hurrana, hain da mehea, ihartua eta eskuetarik joana. Prop 1895, 165. Ikusirik eskuara eskuetarik joaki eta tokitan kasik joana. HU Aurp 197. Zer zu hemen, Aita Garikoitz, hola mehatua eta desegiña! Bainan eskuetarik gana zare! Etcheb MGaric 220 (ap. DRA)
eskuetatik joan 15: Berria 4, EiTB 7, Jakin, Argia, DiarioVasco 2.
eskuetatik joan 11: Berria 2 (Baina literatura gero eta urrunago dago errealitatetik, edo errealitatea da eskuetatik joaten ari zaiguna.), Herria (eskuetatik joan baitzaie partida), Josu Zabaleta, Javi Cillero, Patxi Iturritegi, Bernardo Atxaga, Matias Mugica, Harkaitz Cano 2, Karlos Linazasoro.
Esapide idiomatikoa eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Batez ere Hegoaldean erabiltzen da.
Azpisarrera gisa jasotzekoa esku sarreran.
Heg.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh148 | 2020-09-29 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu eskuetsi formarik.
eskuetsi 159: Deustuko Unibertsitatea 137 (Emate autoaren aipamen zehatza, eta lekuarena, datarena, egileena eta notarioarena ere, azken horrek eskuetsi baditu absenteen ordezkari legezkoek edo datiboek, epailearen baimenarekin, egin dituzten eskualdaketa eta zamei buruzko eskriturak), Euskal Herriko Agintaritza (Lege honen arabera Euskal Autonomia Erkidegoko Fundazioen Erregistroan inskribatu behar diren dokumentuak eskuesten dituzten notarioek telematikoki eta berehala emango diote horien berri babesletzari, salbu eta interesdunak kontrakoa adierazten badu), Espainiko Gobernua (Alderdiak prokuradoreari ordezkaritza ematen dion ahalordea notarioak eskuetsita egon beharko da, edo apud acta emana izan edozein bulego judizialetako idazkari judizialaren aurreko agerraldi pertsonalaren bidez edo dagokion egoitza judizialean egindako agerraldi elektronikoaren bidez), Gomylex 20 (Testamentua eskuesteko egintza horretan, bi lekuko egoki izan behar dira).
Ez dugu aurkitu eskuetsi formarik.
Euskalterm: eskuetsi (Zuz. es autorizar).
es autorizar / fr autoriser: Adorez: 1 (dar permiso) baimena eman, baimendu; 2 (facultar) ahala eman, ahalmena eman, eskua eman / Elhuyar: 1 baimena eman, baimendu; zilegitu; 2 ahalmena/eskua/eskumena eman; eskuetsi; 3 eskubidea/eskua eman / Labayru: 1 (dar autoridad) -(r)i eskubidea | ahalmena eman, ahalmendu, baimendu, eskuetsi; 2 (permitir) [-(r)i] baimena eman, baimendu, zilegitu, autorizatu / Zehazki: 1 baimendu, baimena eman, autorizatu; eskua eman: 2 (dar validez) balioztatu: 3 (prestigiar) balioetsi, bermatu / NolaErran: 1 (permettre) (norbaiti zerbaiten egiteko) baimena eman (norbait zerbaiten egitera) baimendu (zab.) (zerbait) haizu utzi (BL) (zerbait) haizü izan (ZU) (zerbait) zilegitu (g.er.) (zerbait) haizutu (BL) (g.er.); 2 (rendre possible) ahalbidetu (zab.).
Terminoa da eta, beraz, sarrera gisa jaso liteke. Zuz. marka ezarri beharko zaio arlo horretan erabiltzen delako nagusiki.
ad.
Zuz.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ipar. 1 'eskuartea, baliabideak': gurasoek eskugain zerbait bazuten. 2 'abantaila': beste edozein mintzairaren aldean zer eskugaina duen euskarak.
hirugarren adiera eransteko eskatuz: "3 'eskuaren gainaldea'".
Ipar.
eskuartea, baliabideak ("gurasoek eskugain zerbait bazuten"); abantaila ("beste edozein mintzairaren aldean zer ekugaina duen euskarak")
- [K104]: "adibidean errata: ekugaina--> eskugaina" (1994-11-04)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-03-09 | Bigarren mailan onartzekoa |
esku-idazti 1 (Or Aitork: "Esku-idaztiak merkeago egiñerazi zetzaken pretorianoen bidez" #mdash# eta OEH argitaratuan beste 1: JBDei 1919: "Bai-daude kristar-ikasi-irakaslearen esku-idaztia deritzatenak, eta gerkuntza gutxi dutenentzat onurakorrak dirala ezin ukatu diteke"); eskuidatzi 1 (Mde Pr: "850'garren urtearen inguruko eskuidatzi bat irlandarazko lau poema edeiten dituena"); eta OEH argitaratuan esku-idazki 1 (Etxde Itxas: "Zenbait aldiz irakurri nitun esku-idazkian xehe-mehe ageri ziren gizon onen adur-txango arrigarriak").
esku-idazti EB 1 (I. Azkune: "Abedea, runikoa da. Snorre Turleson-en esku-idaztikoen antzekoa") eta eskuidazti G 1 (JMB: "Ersuge (Otxandioko eskuidaztian) eta Lerensuge"); esku-idatzi 2, B-G (A. Latsibi: "nik esku-idatzia, batez be erderazkoa, etxakiat ondo irakurten"; A. Zavala: "esku-idatziak makinaz pasa"); eskuidatzi EB 1 (M. Legasse: "'Euskararen Ebangelio eta Apokalipsiaren' eskuidatzia Izaro uharteko monastegiaren ondamenetan, ustekabe hutsaz, aurkitua izan zen"), eta eskuidatz B 1 (J.A. Goiria: "Lisboa osagillearen eskutidatz bat irakurri eben"); esku idatzirik adlag. 1 (Vill: "obraren segida (tomo bat behintzat) esku idatzirik dago").
esku-idazti : AB38 1 (manuscrito); eskuidatzi : Euskalterm (manuscrito); eskuidazki : AB38 1 (manuscrito), HiztEn 1 (eskuizkribua), LurE; esku-idazki : DFrec 1 // Ez dugu aurkitu ap. AB50.
esku-idazti : PMuj DVC (1 manuscrito; 2 libro manual); eskuidatzi : EuskHizt, PMuj DVC (esku-idatzi: manuscrito); esküidatz : Casve EF (manuscrit); eskuidazki : HiruMila (manuscrito), ElhHizt (manuscrito), EskolaHE (eskuizkribua), DRA (esku-idazki: manuscrito), PMuj DVC (esku-idazki: 1 manuscrito; 2 libro manual) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Ik. eskuizkribu (arautua da, eta askoz erabiliagoa gaur).
-idatzi.
iz.
- [E115]: sartzea proposatu du.
- Erabakia: EArau (1996-12-20): ez da onartu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | 1994-06-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
eskubila (Elsb Fram), eskubilatu (HU Aurp)formek agerraldi bana dute IEn.
a) eskubil(a?) 1 (EB), eskubilatu 4 (G 1; EB 3); eskuil(a?) 3 (G 2; EB 1), eskuila 2 (G, EB), eskuilatu 1 (EB).
AB38: eskubila7, eskuil2, eskuila1; HiztEn: eskuila, eskuilatu; LurEn: eskuil; Euskalterm: eskubila 2, eskuila 17, eskuilaketa 1, eskuilatu 1, eskuilatze 1
hortzeskuil(a)
lehendiko proposamena ez da nagusitu, baina ezta besterik ere
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | 1994-06-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
eskuilatu, eskuila(tu), eskuilatzen. du ad.
eskuilatu, eskuila(tu), eskuilatzen
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1992-06-25 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:02 |
eskui(n)
eskuin, istribor
AS: ezker-eskuin, ezker eta eskuin.
eskuin hobetsi da, -n-duna nagusi baita erabilera ikasi-zaindu-diziplinatuetan
kategoriak argituz: cf. s.u. alde eskuin aipatua ("eskuin izond.aren azalpenean eskaintzekoa"); eta AS gisa gehituz: eskuin eta ezker , eskuin-ezker .
ezker-eskuin; ezker eta eskuin
-n zal.
- [K104]: "beharbada aipa liteke kazetaritzan eta politikan franko erabiltzen den eskuin mutur terminoa, egoki bada behintzat" (1994-11-04)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:008 | 2003-02-11 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
eskuin eta ezker , eskuin-ezker , eskuin ala ezker eta eskuin edo ezker adizlagunak jaso ditugu.
eskuin eta ezker (eta eskoin eta ezker, eskui[n] ta ezker...) 23: SP Imit ("eskuin eta esker dabilzkitzu behin ere pausatzen eztuten etsaiak"), Ch ("zeiñek ematen baitarotzute gudu eskuiñ, eta ezker"), Lar SAgust ("zu nere goi eta be, zu nere eskui ta ezker"), Dv Lab ("bi aldetarik, eskuin eta ezker, bi izar ttipi"), HU 2 ("Eskuin eta ezker, aitzin eta gibel", "Ahalge-gorritzeko egiak adiarazten diozkate, eskuin eta ezker, orori"), JE 6 (adib.: "mintzo samurrik baizen ez da entzuten eskuin eta ezker"), Barb Sup ("bortz egia jali zituen phedeikariak, eta sistako onik eman, eskuin eta ezker"), Ox ("Eskuin eta ezker ditu Ganxume eta Mañex"), Zerb 4 (adib.: "hainitz komentu altxatu zuen eskuin eta ezker"), Etxde JJ ("goi ta be, eskubi ta ezker bazterrak zeazki azterka"), Larz Iru ("Kurri dabil, ixilik, eskuin eta ezker"), Uzt Noiz ("Gu ibillitzen gera eskubi ta ezker"), Xa 2 ("zonbait pertsu kantatuz / eskuin eta ezker" #mdash# bis); eskui(n) ezker (eta eskui-ezker, eskuiñ ezker) 7: EZ Man I ("gora, behera, saihetsera, eskuiñ ezker direnak"), Sor AKaik ("Eskui ezker artzen da egillearen aldetikan"), HU Zez ("aitzinerat, gibelerat; eskuin, ezker"), Iraola ("asten da ukalondoka eskui ezker"), Ox ("Gutarteraino, jo eskuin ezker, udan arrotzak ibilki"), JE Ber ("eskuin, ezker, andarkatzen gituzte noiz-nahi bihurguneek"), Ldi IL ("Bidasoa'z eskui-ezker eta Ameriketa'n"); eskuin ala ezker 4, JE Ber (adib.: "Errekaren mazelak larre idor izana gatik eskuin ala ezker", "mendixka batzu ditugu orai eskuin ala ezker"); eskuin edo ezker 2, HU (adib.: "Eskuin edo ezker goiti edo beheti").
esku(i)n eta ezker (eta eskuin da ezker) 9: P. Duhour ("harrituak bezala gaudela, eskun eta ezker so"), Herr 1973 eta 1999 bitarteko 4 ("Bazuten bertzalde ere balentria tzarra frango eginik eskuin eta ezker", "zernahi ohointza eta lan tzar eginez eskuin eta ezker", "Negu huntan abiatuko omen dira eskuin eta ezker gau beila batzu", "Urte buru batetik besterat ainitz besta izaiten da segur eskuin eta esker"), Pelota ("Eskuin da ezker, pilota zauku, bihotz berotzen ibili"), J. Casenave ("erortzean funtsa hartzen ditek eskuin eta ezker"), E. Larre ("familia haziz eta bertsu ainitz eginez eskuin eta ezker"), K. Ameztoi ("Hortik hasi zitakeen izengoiti hau, eskuin eta ezker hedatzen"); eskuin-ezker 3: SoEg ("Zure pilotak, jo eta jo, aintzin gibel, eskuin-ezker"), P. Salaburu ("Ikus dezagun zer gertatzen den eskuin-ezker ezarriz arauak"), J. Muñoz ("dantzan aritzen zenean eskuin-ezker mugiarazten zituenak"); eskuin ala ezker 1, JE Ber (OEHko testuinguruetako batean); eskuin edo ezker 1, SoEg ("eskuin edo ezker, gainean edo beherean").
eskuin eta ezker : HiztEn (AS), LurE (AS); eskuin ezker : DFrec 1 (Herr: "orduan hasi zen eskuin ezker letra izkiriatzen"); eskuin edo ezker : LurE (adib.) // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, Euskalterm.
eskuin eta ezker : EuskHizt (adib. gisa, s.u. ordoki, samur, zenbat), EskolaHE (AS), HaizeG BF (à droite et à gauche), PMuj DVC (a diestra y siniestra); eskuin-ezker : EuskHizt (adib. gisa); eskuin edo ezker : EuskHizt (adib. gisa), EskolaHE (adib. gisa) // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, Lh DBF, DRA.
EIH: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS
eta.
eskuin sarrerari dagokion azpisarrera.
Ipar.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:005 | 2003-02-11 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z6:LBeh | 2011-09-20 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11: LBeh32 | 2023-06-14 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Ez dugu eskuin -, ezker-mutur formarik aurkitu.
eskuin + mutur 7: a) Politika-eremuko 5: X. Gereño ("Eskuin muturrekoek edozeri eta edozeini deitzen diote "marxista", eta ezkerrekoek edozeri eta edozeini "burges""), P. Iparragirre ("1976an Siriako armada, Libanoko eskuin muturreko miliziekin bat eginik zebilen"), E.L. Adan 2 ("eskuin muturreko nazionalismo txobinistaren tema batzuekin lotzen da [...] zingira berean ibili dira talastan ezkerra, estatua eta eskuin muturra"), Gerra zibila ("Eskuin muturrak [...] aspaldiko ildo errebisionistari eutsi zion"); b) bestelako 2: J.A. Agirre ("Hemen agertzen dugu ere fuksia mota bat askoren artean #mdash# eskubi-muturrean"), J. Urrujulegi ("Seigarren bankuan, eskuin mutturrean [halaxe zioten zitarako hitzek], gizonezko sendo bat ikusi nuen eserita"); ezker + mutur 3: a) Politika-eremuko 1, J. Chueca ("Alderdiei begiratuz, ezker muturrekoak ezezik, EAJren salbuespenaz, alderdi abertzale guztiak ere legetik kanpo jarraitzen zuten ekainaren 15ean"); b) bestelako 2: J.A. Agirre ("Nemesiak [ezker muturrean] eta linariak [ezkerrean erdian] urtekarien forma dute; hemen ageri direnak urtekariak dira, udaldian erakusteko zaituak"), E. Jimenez ("Etzanda geratu zaizun V horren marratxoaren ezker muturrean jar ezazu a letra").
eskuin/eskubi mutur : DFrec 8 ("Eskuin muturrak abertzaletasunari egiten zion txantaia", "eskuin muturreko organizazioko bazkidea", "Hauen artean eskuin muturreko pertsonai ezagunak", "eskuin muturreko erahilketak", "eskuin muturreko kidea", "badaki bereizten batzuk eskubi muturrekoak direla eta besteak ezker-muturrekoak", "indar abertzaleei eskuin nahiz ezker muturrekoei gogor eraso eginez", "eskuin muturrekoak gauez aritu ziren inkordioan"); ezker(-)mutur : DFrec 9 ("esker muturrean marxismo-leninismoa xxxek errepresentatzen duena", "xxxek ezker-muturrean ezkerkeria hutsezko zerbait bezala", "langileria ezker muturreko abangoardia ukitzen ari omen da", "ni ez naiz ezker muturrekoa ere", "ezker aldetik ezker muturrekoak daude xxxren espektrutik at geldituz", "jakinez hemen Euskadin ezker muturrekoak abertzaleak direla ere", "besteak ezker-muturrekoak", "indar abertzaleei eskuin nahiz ezker muturrekoei gogor eraso eginez", "ezker muturrekoen aurka askozaz gehiago saiatuko da") // Ez ditugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.
eskuin muturreko , ezker muturreko alderdiak : EuskHizt (adib. s.u. mutur) // Ez ditugu aurkitu ap. ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
eskuin-mutur 26: Urtzi Urrutikoetxea 2, Berria 9, Ander Fadda, Allande Sokarros 5, EiTB.com 9. // LB: 1.069 (Argia 171, Berria 725, Deia 2, Deustuko Unibertsitatea 1, EiTB 82, Elkar 39, Erlea 2, Euskaltzaindia 4, Jakin 18, Laneki 1, UEU 24); ETC: 6.212
EPG: eskuin-mutur 233: Berria 211, Eneko Bidegain 8, Menane Oxandabaratz 4, Joan Mari Irigoien 2, Bernardo Atxaga 2, Ibon Uribarri, Oskar Arana, J.M. Olaizola, Piarres Aintziart, Juan Kruz Igerabide, Jokin Urain.
Elhuyar: eskuin-mutur (Pol.) extrema derecha, ultraderecha; eskuin-muturrak inoizko emaitzarik onenak lortu ditu: la extrema derecha ha obtenido los mejores resultados de la historia / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: eskuin/ezker muturra [extrême] /// Euskalterm: eskuin-mutur, eskuin muturreko (Pol.).
EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
falange 2 iz. Eskuin muturreko alderdi edo erakunde politikoa, gehienetan egitura paramilitarra eta joera autoritarioa izaten duena. Espainiako Falangeko kide egin zen. // ultra 1 iz. Muturreko ideiak, bereziki eskuin muturrekoak, dituen pertsona. Baionak baduela ultrek eragin ditzaketen istiluak ekiditeko gaitasuna. EAJk ultren mobilizazioak debekatzeko eskatu du. // ultraeskuin iz. Politikan, eskuin muturra, eskuinean ohiko edo erreferentziatzat hartzen den jarreratik urruntzen den jarrera; jarrera hori duten alderdien multzoa. Lehen begiratuan badirudi eskuineko eta ultraeskuineko parlamentariek osatuko dutela gehiengoa. Austrian sozialdemokratek irabazi dute eta ultraeskuinak gora egin du. // ultraeskuindar 1 adj. Eskuin muturrekoa. Alderdi ultraeskuindarrak. Delta izeneko talde ultraeskuindarrak bere gain hartu zuen hilketa. 2 iz. Eskuin muturreko ideologiaren aldekoa den pertsona. Han ziren komunistak, liberalak, ultraeskuindarrak. // [unitate] unitateen zifra iz. Zenbaki baten eskuin muturreko zifra. Ik. unitate 3; unitateen digitu. // [banako] banakoen zifra iz. Zenbaki baten eskuin muturreko zifra. Ik. banako 4; banakoen digitu. /// alarmismo iz. Zerbaiten arriskua handizkatzeko eta puzteko joera; berri asaldagarriak zabaltzeko joera. Europar Batasunak neurriak hartuko ditu herritarrei eman beharreko informazioaren eta alferrikakoa den alarmismoaren arteko oreka lortzeko. Beste ikerketa batzuek ere eskuin muturraren goranzko joera nabarmentzen dute, baina alarmismoan erori gabe. Jendearen alarmismoa aprobetxatuz. // mutur 6 iz. (ezker edo eskuin hitzen eskuinean). Politikan, ohikoena den edo erreferentziatzat hartzen den jarreratik erabat urruntzen den jarrera. Ezkerreko familia baten semea ezker muturrera joan da 1968ko urtearen ondotik. Frantziako eskuin muturrari buruzko dokumental bat. Ezker muturreko alderdiaren oinordeko zen.
elkarketa librea.
Azpisarrera gisa jasotzekoa da eta, horrekin batera, ezker(-)mutur ere bai.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:006 | 2003-02-11 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
EIH: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: -
adizlagun-dvandvak.
eskuin sarrerari dagokion azpisarrera.
Ipar.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:09 | 1994-06-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2007-11-13 |
eskuindar (eta -tiar 1) 4: Mde Pr ("apeztiar ez banaiz ere, eskuintiar naiz ene maneran"); MIH (egia ere da, zaharrago horietarik, franko eskuindar direla, Euskal herria, guzira, kontserbadorea da, eskuindarra nahi baduzue, anarkia eskuindarra).
eskuindar (eta aldaerak, eta eskuindarkeria 1, eskuindartasun 1) 64; adib., J. Mimentza (eskubitar españolismua), Txill (eskuindar inperialistak, "danok eskuindar-kutsua dugu..."), J. Intxausti ("eskuindar gidari"), Peillen ("nahiz ezkertar, nahiz eskuindar jendeentzat..."), Herr 1973 ("Eskuintiar eta ezkertiar eztremixtak zituen kontra"); Argia 1931 (Zazpi izparringi eskuitarrak), Mde ("zerbait egin du jeneral eskuintarrak, bearbada gobernu ezkertar batek egingo ez zuena", "jeneral eskuintar horrek..."), Gte ("Hegeldar eskubitarrak"), I. Camino (Indar eskuindarrak, "nazionalista espainiar eskuindarrak"), Egunk 1991 (Gobernu eskuindarra), Historia 1998 ("indar eskuindarren kontrolpean, "alderdi espainiar eskuindar", "Euskal Herriko pertsonalitate eskuindarrek eta ezkertiarrek kontsentsuan hitz harturiko testua"), Gerra zibila (altxamendu eskuindarra), Dirassar ("alderdi eskuindarraren buruzagi"), PPer ("Joxe Arribillaga albiente eskuindar porrokatua"), Egin 1997 ("Arena eskuindarra"); cf. ultraeskuindar.
-tar osaerakoak.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z9:OEH:AS | 2018-02-13 | Adibide gisa onartzekoa |
OEH: ESKUINEKO ALDE. Derecha, lado derecho. Gero monumentera sarthurik, ikhus zezaten lagun gazte bat eskuineko aldean iarria. Lç Mc 16, 5. Bere aita eterno podore guztia duenaren eskuieko aldean. (Areso, c. 1591). FLV 1990, 206. Eskuineko aldean ikusazu nola Iesus gurutzean iosia bihotzeko amudio batez othoitz dagoen deabrutu gaizo hekin gatik. SP Phil 67. Eta ezarriko ditu ardiak eskuiñeko aldean. He Mt 25, 33 (Lç eskuinean). Yarriak haren erresuman, bata eskuineko aldean, eta bertzea ezkerrekoan. Lg I 212. Eseririk Jainkoaren eskuiko aldean. Ub 96. Itzultzen da eskuineko aldera. Monho 120. Beren ezagun eta lagunak eskuieko aldean ekusirik. AA III 542. Bakotxari dagokion erdarazkoa alboan eskuiko aldetik debala. Izt C 40. Aingeru San Gabriel aldarearen eskuiko aldean agertu zitzaion. Lard 362. Aita Jangeiko guziuetaz al dionaren eskoineko altian. Mdg 160. Lepoaren eskoiko aldean okabill biño aundiagoko zornea zerion zauri bat gelditu zitzaion. Goñi 57. Sabel zolako eskuñeko aldean. FIr 170. Bazterxago dira goitiago aikatzen direnak [mendixkak], guziz eskuineko aldetik. JE Ber 42. Metro batzuek aurrera juan / da eskubiko aldera. Uzt Sas 224. v. tbn. Mat 15. Harb 6. Arg DevB 213. CatLan 12. Añ CatAN 5. CatB 18. CatLuz 7. Barb Sup 57. Eskuieko alde: CatAe 12. CatSal 13. Eskubiko alde: Apaol 22. Inza Azalp 28
adib: alde2 1 iz. Zerbaiten zatia, beste zati bati edo batzuei kontrajarria; gauza edo puntu bati buruz, haren ingurua; inguru horretatik nolabait bereizten den zatia. Ik. aldetik 4; aldean 2, 3; aldera. Mendiaren alde honetan. Goiko, beheko, eskuineko aldea (Ik. behealde, goialde...). Infernu hartan egongo dira kondenatu guztiak alde guztietarik suz inguratuak.
eskuineko alde 34: Deia (Sarreraren eskuineko aldean, Jaime eta emaztearen gela, ohe handi bat eta bikotearen erretratuak sepia koloretan), Elhuyar 3 (Irudiaren eskuineko aldean), Consumer 2 (pegatinaren eskuineko aldean etxetresna elektriko bakoitzari buruzko informazio gehiago agertzen da), Berria 12 (bi zezenek kaleko eskuineko aldean geldirik eta pilatuta zegoen lasterkari multzo batekin talka egin zuten), EiTB 4 (Koadroaren beheko eskuineko aldean dago zuloa, baina Museoko iturriek azaldu dutenez, aste bakar batzuetan konponduta egongo da), Argia 4 (Honen webgunearen eskuineko aldean ageri diren urrezko esponsorrei begiratu besterik ez dago sektore honen abiadaz ohartzeko), Laneki 8 (Bete beharreko lehenengo atala orriaren goiko eskuineko aldean agertzen da).
eskuineko alde 50: Herria (Eskuineko aldean haatik, Oilandoi mendikaren gainean, Maria Sainduaren kapera xuria...), Berria (Gorputzeko eskuineko alde osoa ubelduraz beteta dut), Xanti Iruretagoiena (dorreetatik armen eraginpean hartuko ditugu ezkerreko eta eskuineko aldeak babesik gabe izango dituztelako), Karlos Zabala (Otsoen taldea berritu egiten zen etengabe, eta Angarako eskuineko aldeak otsoez mukuru egon behar), Irene Aldasoro (gorputzaren eskuineko aldea zaintzen du), Josu Zabaleta (Eta handik pixka batera, argi zuri bizi batez argituko da agertokiaren eskuineko alde guztia, antzezleak daudena), Monika Etxebarria (Imintzio boluptuoso baten moduko zerbait etorri da ahoaren eskuineko aldean kokatzera eta ezkerrekoak hilik dirau), Jon Alonso (baina egia esan eskuineko aldean sentitzen da hobekien.), Piarres Aintziart (Errepidearen eskuineko aldean, hartu behar nuen bidean)
Adibide gisa jasoa dago jada, baina komeni da eskuin sarreran ere jasotzea.
Adibide gisa jasotzekoa eskuin sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:07 | 1994-06-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-03-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
iz.
eskuzko ukitua.
lohia, itsusia bezalako izenondoekin erabili izan da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-09 | Bigarren mailan onartzekoa |
h. eskutada.
ik. eskutada
-kada/-tada
- [E302]: [ik. oharra, s.u. eskutada] (1994-11-10)
- [E208]: biak utziko lituzke.
- [E208]: eskukada(ka): eskukada eta eskukadaka baztertzeko eskubiderik ez dugu, beste gauza batzuen artean, hegoaldean eskutada(ka)k ez duten esangura bat daukatelako: `esku-mugimendua, manotazo'.
- [E116]: aurrean daukaguna, lehen itzuliko erabakia da, eta erabaki horrek ez du deus baztertu, beste forma bat hobetsi badu ere... Bi dira zerbait baztertzea eta zerbait horren aldean beste bat hobestea, eta guk behintzat zaindu beharko genuke geure hizkera, bestela ez baitugu elkar ulertuko. Gainera, E208ren arabera eskutada-k Hegoaldean ez omen duen adiera ('esku-mugimendua...') bigarren adiera da OEHko eskutada sarreran, eta adiera hori du Añibarroren pare bat testutan, eta ez hor bakarrik (bigarren adiera da, berriro esan, eta ez da hedatuena, baina bada zerbait!). Horregatik uste dut E208k dioena ez dela zuzena. Kontuan harturik hemen dioguna, eta lehenbiziko itzulian erabakitakoa, proposamena: utzi dagoen moduan lantaldeak dioena.
- Erabakia: BAgiria (2000-02-25): bi sarrerak beregain gisa ematea onartu da. // Batzordea (JAA, MA, IS): atzizki beraren aldaerak baino ez dira. Ipar. eta Heg. biltzen dituena -tada forma da.
- Erabakia: (2008-11-28) utzi.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 |
1 'esku ukaldia'. 2 'laguntza'.
- [E109]: falta da.
- Erabakia: BAgiria (1996-12-20): sartzea onartu da 1 'kolpea'; 2 'laguntza' adierekin.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:39 | 1999-03-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
eskuka(tu), eskukatzen.
du ad.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ni neure eskuko naiz.
eskuko 2 (-en atzizkiaren eskuinean, artikulurik eta kasu markarik gabe, izan, jarri, egon edo utzi bezalako aditzekin). -en mendeko; eskura. Holako gizonen eskuko gareno, ez dukegu deus onik. Jesus hura bere adiskide, bere eskuko duenak, zer indar ez du? Zeren borondatea libre eta geure eskuko baitugu. Neure burua neure eskuko nuenean. Jaunaren eskuko jarri zen. Bere ondasunak ez ditu bere eskuko. 3 (-en osagarria ezabaturik). Munduan den on guztia duelarik eskuko. || Hain eskuko duen euskara alde batera utzirik, nobela aldera zorroztu behar luke orain arreta idazleak.
Kendu oharra eta gehitu adibide gehiago (oharreko egon eta utzi ez daude jasota). (2021-11-23).
ni neure eskuko naiz, eta hori bere eskuko da
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | EHL | 2022-09-15 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
telefono mugikor forma aztertzean sartzeko proposatua.
Azpisarrera gisa jasotzekoa eskuko eta telefono sarreretan. Bide batez, eskuko sarreran beste adiera bat gehitzea proposatu da izen kategoriakoa, telefonoari erreferentzia eginez.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-03-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
iz.
beregaintasuna.
- [E123]: G.er.? Ikus OEH.
- [E116]: benetan g.er. dela ikusi dut, esku arteko corpusetan behin aurkitu baitut (Toti Martinez de Lezea). Proposamena: "eskukotasun iz. g.er. 'beregaintasuna'".
- Erabakia: (2008-11-28) ok.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:Merkat | 1993-02-25 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:06 |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:10 | 1994-06-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
- [K104]: "Iparraldeko ofiziale hitzak zer leku izanen du hiztegi honetan?" (1994-11-04)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | 1993-02-25 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:Merkat |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | 1993-02-25 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:Merkat |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Sin. eskutoki.
eskutoki
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-09 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
esku liburu 3: B 1 (Añ EL), EB 2 (MEIG); esku-liburu 7: B 3 (Mg CO, Añ EL), G 1 (Arr May), IE 1 (Mde Pr), EB 2 (MEIG); esku-liburutxo G 1 (Lard); eskuliburu 5: B 1 (Ur MarIl), G 1 (ArdiDL), EB 3 (MEIG).
esku liburu EB 2 (P. Altuna, E. Kortadi); esku-liburu 6: B 1 (S. Onaindia), G 1 (L. Mitxelena), EB 2 (Tantak 1989, Hemen 1989), EgAs 1 (Zeruko Argia 1974); gida esku-liburu EB 1 (J. San Martin); eskuliburu (eragiketa-eskuliburu, gestio-eskuliburu) 13: B (S. Onaindia), IE (Otoizlari), EB-EgAs 11 (J.A. Lakarra, J. Ortiz de Urbina, A. Diaz de Lezana, J. Olazabal, L. Fernandez, V. Cortes, Elhuyar; EJ. Osasunketa, Unesco-ren albistaria); eskuliburugile EB 1 (B. Urkizu).
esku-liburu : AB38 2, LurE; esku-liburuska : Euskalterm 1; eskuliburu : AB38 2, HiztEn, Euskalterm 16.
erabat loturik ala marratxoz?
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:Maileg | 1993-02-25 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
- [K104]: "Iparraldeko zizelkari hitzak zer leku izanen du hiztegi honetan?" (1994-11-04)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | 1993-02-25 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:08 |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-09 | Bigarren mailan onartzekoa |
Bizk. h. eskuin.
Bizk. Ik. eskuin
- [E109]: "Aipa bedi, bederen". (1993-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
guztien nagusi beharra, guztien eskumakila eta morroi gertatu zen.
guztien nagusi beharra, guztien eskumakila eta morroin gertatu zen
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:021 | 2003-02-11 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh16 | 2020-03-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
eskumalde iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, eskumalde-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. eskuinalde].
eskumalde 22; eskuinalde 425.
eskumalde 2; eskuinalde 290.
EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Baztertutako forma onartzea proposatu da. eskuma forma onartua dago Bizk. markarekin; eskumalde formarekin beste horrenbeste egitea izan liteke egokiena, Bizk. euskalki-marka gehituta honi ere.
Ik. eskuinalde.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:005 | 2003-02-11 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2007-11-13 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Ez dugu aurkitu.
eskumar 2: El Día 1934 (Ortan ondo egondu dira eskumar izenekoak), J. Zumalabe (eskumar politikoek); eskumatar 3: T. Elorrieta (eskumatar batzuk, Eleiztar Agintariak siñestu egiten eutsiela Eskumatarrai), Onaind (Bilbo ta inguruetan gaiñera eskumatar, erregezale, karlista ta paxista naiko bizi zan).
EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
«eskumatar* e. eskuindar».
Euskaltzaindiak baztertua du, edo gaitzetsia.
Ik. eskuindar.
-tar osaerakoak.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
- [E210]: eskumeneko gehitzeko.
- [E116]: forma "berria" da, neurriren batean behintzat, eta hurrengo itzulian aztertzeko egokiagoa, nire ustez. Oraingo testu batzuetan ageri da izenlagun hau, baina XX. mendeko corpusean, adibidez, eskumen gisa lematizatu dute, gehiago gabe, eta izenlagun arruntak iruditu zaizkit neri ere testu horietakoak; baina E210k hobeto ikus ditzake alderdi hauek, eta azalduko ditu.
- Erabakia: (2008-11-28) ez sartu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11: LBeh34 | 2024-01-16 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Ez dugu aurkitu.
LB 32 (Arabako Batzar Nagusiak 1, Argia 1, Berria 2, Deustuko Unibertsitatea 8, EiTB 5, Gomylex 1, Jakin 3, Laneki 6, Nafarroako Parlamentua 1, UEU 4); ETC 197.
Elhuyar: 0 / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0. // Euskalterm: eskumen-gatazka (es conflicto de competencia; TN da).
Azpisarrera gisa jasotzekoa da, interes(-)gatazka formarekin egin den bezala.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:32 | 1999-03-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
iz.
g.er.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-03-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: AS / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-ka.
adlag.
g.er.
bihika ereiten zuten, eta eskumenka biltzen.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-03-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
eskumikaraz, eskumikarazten.
du ad.
g.er.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
eskumikatu, eskumika, eskumikatzen. du ad.
eskumikatu, eskumika, eskumikatzen
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:Maileg | 1993-02-25 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 |
AS
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Heg. batez ere pl. Sin. goraintzi. / AS: eskumuinak eman, egin.
ik. goraintzi
eskumuinak eman
Heg.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 |
AS
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 |
AS
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:11 | 1994-06-09 |
esku mut(h)ur (SP Phil, Mb IArg I, Hb Egia, Urt Gen 24, Apaol, Mde Pr, Lab SuEm, NEtx LBB); esku-mut(h)ur (HU Zez, , Barb Sup, JE Ber, Or Eus, Lab SuEm, Izeta DirG, Berron Kijote); eskumutur (He Phil, Goñi, Or Mi, Ill Testim, JMB ELG, NEtx LBB, Ugalde Iltz, Lab SuEm, Osk Kurl, Mde HaurB); eskubitur (); eskutur (B: Añ, Mg PAb, Ag Kr, Erkiag BatB, Etxba Ibilt; G: VMg, NEtx Antz; EB: Osk Kurl); esku-muturreko (Izeta DirG), esku-muturretako (Izeta DirG); eskumuturreko (Dv, Ol, EgutAr); eskumuturretako (Lg, Lard, Ur), eskuturreko (Lard, Alz Burr; Ker), eskuturretako (Lard, A BGuzur, Erkiag BatB, Osk Kurl).
eskumutur 25 aldiz jaso da (G 5, IE 1, EB 12, EgAs 7); 3 aldiz esku mutur (B 1, EB 2) eta 5 aldiz esku-mut(h)ur (IE 3, EB 1, EgAs 1); eskumuturreko bitan (G 1, EB 1).
DFrec eskumutur 4, eskutur 2; AB38: eskumutur 5, eskumuturreko 3, eskutur 4, eskuturreko 1; AB50: eskumutur 1; HiztEn-LurE: eskumutur, eskumuturreko, eskutur
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | 1994-06-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
-ko
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | 2008-11-28 | |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 2004-10-05 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Ez dugu aurkitu.
eskuordetu 3: LarrialdiLegea 1996 ("Elkarteaz gaindiko interesa aitortu ondoren, zuzendaritza eta koordinazioa Autonomi Elkarteko organoetara eskuordetzen denean"), EHAA 1998 2 ("azaroaren 25eko 27/1983 Legearen 12. artikuluan zehaztutakoaren arabera eskualdatu edo eskuordetu daitezkeenak ere", "Zuzendariok eginkizunak eskuordetu ahal izango dizkiete euren menpeko hierarkikoak izan eta gutxienez lurralde historiko batean eskurantzak dituzten polizi arduradunei").
eskuordetu : Euskalterm 4 (hauetan eskumen e. 'jurisdicción delegada'; funtzioak e. 'delegar funciones'; eta eskuordetze 4, eta horietan ahalmen-e. eta ahalmenak e. 'delegación de facultades'; funtzio(en) e. 'delegación de funciones') // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE.
eskuordetu : HezkAdmin-AdmMila (delegar); eskuordetze : AdmMila (delegación #mdash# ekintza).
eskuordetu : ElhHizt (delegar), HiruMila (1 eskuordetu: delegar; 2 eskuordetu: delegado #mdash# eskuordegarri 'delegable', eskuordestezin 'indelegable', eskuordetzaile 'delegante'), eskuordetze : ElhHizt (delegación) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Casve EF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
Erdal delegar / déléguer formen ordainak: HiztHand: delegatu, ordezkaritza eman, -en esku uzte // ElhHizt: eskuordetu, delegatu, -i esku eman, -en esku utzi // HiruMila: eskuordetu, esku-eman // Lur EG/CE eta EF/FE: ordezkaritza eman // HaizeG BF: ordaina igorri // Casve FE: ordelari igorri, ordezkari igorri // PMuj DCV: ordea (lekua, eskua, eskubidea) eman, ordeko jarri, ordetu, eskubidetu, mezutu, eskudundu.
HezkAdmin: delegar.
Bebil (cf. eskuordeko).
-orde-tu.
- [E123]: Aurreko ohar bera.
- [E116]: ik. eskuordeko sarrerako oharra.
- Erabakia: (2008-11-28) utzi zuzenbideko taldeak lan ditzan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | 2008-11-28 | |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:003 | 2004-10-05 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Ez dugu aurkitu.
eskuordetza 3, HerriAdminLegea 1999 ("Eskumenak eskuordetzan ematea", "Herri-administrazioetako organoek beste organo batzuei beren eskumenak eskuordetzan eman diezazkiekete", "Ezin dira inola ere eskuordetzan eman").
eskuordetza : AB50 2, Euskalterm 12 (hauetan ahalmenak eskuordetzan emate 'delegación de facultades'; eskuordetzaren bidez) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, HiztEn, LurE.
eskuordetza : HiruMila (delegación, sustitución) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Casve EF, DRA, Lh DBF, PMuj DVC.
EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Bebil (cf. eskuordeko).
-orde-tza.
- [E123]: Aurreko ohar bera.
- [E116]: ik. eskuordeko sarrerako oharra.
- Erabakia: (2008-11-28) utzi zuzenbideko taldeak lan ditzan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-05-17 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
OEH: 0
LB: 3 Eskumenak eskuordetzan emateko prozedura eta baldintzak (Euskal Herriko Agintaritza), lege izaera eman nahi izan zaie administrazio organoek dagozkien eskumenak modu eragingarriago batean baliatzeko eskura dituzten baliabide batzuei, hala nola eskumenak eskuordetzan ematea egitura organikoko beste bati edo erakunde publiko bati, deskontzentrazioa, izenpea eskuordetzan ematea, kudeatzeko gomendioa, goragokoak eskumenak bereganatzea, jarraibideak eta zerbitzu aginduak (Nafarroako Gobernua); EPG: 0; ETC: 3 Trafikoari, Ibilgailu Motordunen Zirkulazioari eta Bide Segurtasunari buruzko zigor-eskumena esleituta duten agintariek beren eskumenak eskuordetzan utzi ahal dizkiete trafikoko probintziaburuei eta herri-buruei edo, Gobernuaren ordezkariaren kasuan, horiei eta Gobernuaren ordezkariordeei (IZO), Kasuan-kasuan ardura duten organoen eskumenen ohiko erabileraren inguruko arauak emateaz gainera - eskumenak utziezinak dira, printzipio gisa -, lege izaera eman nahi izan zaie administrazio-organoek dagozkien eskumenak modu eragingarriago batean baliatzeko eskura dituzten baliabide batzuei, hala nola eskumenak eskuordetzan ematea egitura organikoko beste bati edo erakunde publiko bati, deskontzentrazioa, izenpea eskuordetzan ematea, kudeatzeko gomendioa, goragokoak eskumenak bereganatzea, jarraibideak eta zerbitzu-aginduak (Nafarroako Parlamentua)
Elhuyar: 0; Adorez: 0; Labayru: 0.
eskuordetza iz. Batez ere Zuz., Admin. Eskuordearen betekizuna. Ik. delegazio; ordezkaritza. Organo horrek bere kabuz ezin dituenean gauzatu beharrezko eginbide guztiak, eskuordetza emango dio mugape horretako epaileari. || Eskumenak eskuordetzan eman: eskumenak eskuordetu.
Kolokazioa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa eskuordetzan eman forman.
Azpisarrera gisa jasotzekoa eskuordetza eta eman sarreretan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh95 | 2020-09-29 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
eskuordetu du ad. Batez ere Zuz., Admin. Norbaiti zerbaiten ordezkaritza eman edo zerbait beste norbaiten esku utzi. Ik. delegatu. Ganberek legegintza batzorde iraunkorrei eskuordetu diezaiekete lege proiektuak onestea. Bilkuretara joan ezin diren batzarkideek beren botoa eskuordetu ahal izango dute.
Ez dugu aurkitu eskuordetze formarik.
eskuordetze 60: Arabako Batzar Nagusiak 3 (Botoa eskuordetzeko, Biltzar Nagusietako Mahaiari idatzia zuzendu behar zaio, eta botoa eskuordetzen duen pertsonaren nahiz eskuordetzan hartzen duen pertsonaren izenak jarri behar dira, baita botoa zer eztabaida eta zer bozketetarako eskuordetzen den edo, kasua balitz, eskuordetze horren iraupena ere), Argia (Orduan, zergatik ez horrelako eskuordetze gehiago beste arlo batzuetan), Bizkaiko Batzar Nagusiak 7 (Aurreko zenbakikoetarako, bada, eragindako batzarkideak eskabidea zuzendu beharko deutso Mahaiari, atsedenaldi baimena edo botoa emoteko ezintasuna behar bestean ziurtatuta eta eskuordetzea zein batzarkideren alde egin behar dan eta eskuordetze hori zein bozketa edo batzarretan erabiliko dan zehaztuta), Deustuko Unibertsitatea 3 (horrez gain, eskuordetze hori beren beregi ezarri eta gai zehatz batzuetarako izan behar da; eta, azkenez, epe jakin batean gauzatu behar da), Europar Batasuna (Biltzarrak baieztatzen du Batzordeak asmoa duela finantza zerbitzuen arloan eskuordetzearen bidez eman beharreko egintzen proiektuak egiteko orduan estatu kideek izendatutako adituei kontsulta egiten jarraitzeko, ohi duen bezala), Euskal Herriko Agintaritza 17 (Eskuordetzeak eta ahalorde orokorrak emateak eta errebokatzeak Euskal Autonomia Erkidegoko Fundazioen Erregistroan inskribatu beharko dira, eta inskripzio horrek izaera deklaratiboa izango du), Espainiako Gobernua 9 (Balore Merkatuaren Batzorde Nazionalari ez bidaltzea --arauetan ezarritako edo batzordeak berak emandako epean, eta lege honetan ezarritakoaren indarrez edo batzordeak bere zereginak betez eta irailaren 16ko1060/2009 (EE) Erregelamenduaren indarrez-- bidali behar zaizkion agiriak, datuak edo informazioak --, betiere eskuordetze- araubidean edo beste agintari eskudun batzuekiko lankidetza araubidean esleituta dauzkan eginkizunez baliatuta, eta Balore Merkatuaren Batzorde Nazionalaren gainbegiratze- jardueren aurrean laguntzeko betebeharra urratzea, horretan barne dela deklarazioa hartzeko zitazio batean ez agertzea, 277.etik 299.era artikuluetan aurreikusita dagoenaren arabera jokabide horiek arau-hauste astuna edo oso astuna ez direnean), Eusko Legebiltzarra (Legebiltzarraren Aldizkari Ofizialean argitaratuko da eskuordetze erabakia), Gipuzkoako Batzar Nagusiak 7 (Eskuordetzeak egin ditzake bere egitekoetan), Nafarroako Gobernua 3 (Eskuordetze baten bidez ematen diren administrazio egintza eta -ebazpenetan egoera hori azaldu beharko da berariaz eta, ondorio guztietarako, organo eskuordetzaileak emanak bailiran hartuko dira), Nafarroako Parlamentua 7 (Eskuordetzeak ez ditu 132. artikuluak aipatzen dituen osoko eztabaida eta bozketak bere baitan hartuko, ez eta 148. artikuluan aurreikusitako aintzat hartzea ere, Osoko Bilkuran eginen baitira, betiere), Zuzenbidearen Euskal Akademia (Gehiengoak, ordezkapenak, eskuordetzeak, etab. arautzeko teknikek ere, beste motako Sozietateentzat landutako ereduak jarraitzen dituzte).
eskuordetze 1, Jose Morales (Batzuk bai, eta gainerakoek eskuordetze-gutunak eman dizkidate).
Terminoa da eta, beraz, sarrera gisa jaso liteke. Batez ere Zuz. eta Admin. markak ezarri beharko zaizkio eskuordetu formari bezala.
Zuz. eta Admin.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z7:HBL | 2014-07-22 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
LBeh (2014-04-03): eskuorri 84: Consumer 6 (adib.: Hori dela eta, eskuorria ongi gordeta eraman behar da maletan), Berria 64 (adib.: Asmo horrekin, eskuorriak egin dituzte; espezieari buruzko informazio oinarrizkoa eman, eta hura hedatzea saihesteko aholku sorta ematen dute bertan), Jakin (Akarregik halakoxe titulua ikusi duenean, eskuorri batean idatzita, barre txikia egin du bere kautan), Argia 3 (adib.: Eskuorrien tirada neurtu dugu eta kartelena murriztu, euren eraginkortasuna zalantzan ikusi baitugu), DiarioVasco 10 (adib.: Lan hori da aurtengo Inauterietako kartelari irudia ematen diona, eta programaren eskuorrietan ere ikusi ahal izango dena); esku orri 14: Berria 5 (adib.: Plana bururatzeko, ikastaroak egiten ari dira langile eta ikasleekin, blog bat zabaldu dute, esku orriak egin...), EiTB (Gazan zabaldu dituen esku orrietan, garaitu egin direla aldarrikatu berri du), Argia (Etxeberriak dioenez, bizilagunen gutunontzietan ere esku orriak banatu izan dituzte), DiarioVasco 7 (adib.: informazio gehiago duen esku orriak etxez etxe gaur eta bihar banatuko dituzten arren, horra hor zerrenda hau osatzen duten herritarren izenak); esku-orri 48: Consumer 6 (adib.: Itsuen kasuan, karteldegia braille bidezko esku-orrietan edo doako telefono sistema bidez kontsultatzeko aukerarik ba ote duen), Berria 5 (adib.: Herri administrazioetan ere esku-orriak jarriko dituzte, kanpainaren osagarri), EiTB 5 (adib.: Kartel, esku-orri, argazki, dokumentu eta prentsa artikuluei dagokienez, ia 500 lortu dira, toki klasikoetan baina baita arraroenetan bilatu eta gero), Jakin (Liburuxkarik txikienak, esku-orriak, kartelak, egitarauak...), Argia 9 (adib.: Frantses hiztunak merci esan eta oro har hartu egingo dio esku-orria), DiarioVasco 22 (adib.: Prozesu hau martxan jartzeko, aste honetan Zarauzko ikasle zein gurasoei proiektuaren berri emateko esku-orria banatuko zaie, hasierako izen-ematea bideratuz).
EPG: eskuorri 79: Berria 75 (adib.: Propaganda mailan, 11 hilabeteko greba egitearen arrazoiak azalduko dituzte txartelen zein eskuorrien bitarte), Jose Morales (Berari buruzko artikulu beltzaileak idazten zituzten egunkarietan, finantza-txostenen itxurarekin, eskuorriak eta afixak plazaratzen zituzten), Oskar Arana (Bere bulegoko atearen azpitik eskuorri bat sartu dute: "Emakumeek hitza har dezagun), Jon Maia (Bitartean, guk, komunistok, eskuorrietan, kaleko hormetan eta airean, lucha obrera, venceremos, proletariado, pueblo eta horrelako hitzak idazten genituen), Jesus Mari Mendizabal (Etxera ailegatu nintzenean, eskuorri batzuei begira zeuden gurasoak, eta kalkulagailuari joka).
BerriaEL2013: foileto* e. liburuxka, eskupaper, eskuorri. || esku-. Hona hemen 'esku(-)' duten zenbait hitz elkartu. Esku-argi, eskubaloi, esku bizikleta, esku bonba, eskuburdina, eskudiru, esku eskailera, esku freno, esku galga, esku granada, eskujoko (malabar*), eskulan, eskulangile, eskulangintza, eskularru, eskuleku, eskuliburu, eskuohe, eskuoihal, eskuorri, eskupaper, esku pilota, eskusoinu, eskutoki, eskutrapu, eskuzapi, esku-zarta, esku-zartaka, eskuzerra, eskuzorro.
es folleto / fr brochure, dépliant: Elhuyar: liburuxka / Nolaerran: argibide orri, esku orri; liburuxka / Zehazki: (obra impresa de más de 4 y menos de 47 páginas) liburuxka | (explicativo) (argibide) liburuxka; eskupaper, eskuorri / Labayru: liburuxka, foileto / Adorez5000: eskupaper, eskuorri | liburuxka, foilleto.
Adierazle egokia da eta erabilia.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
bere eskupe edo agindura dauden guztiak; handikien eskupetik herria atera zenean; berak ezetz esango du, baina eskupetik laguntzen die.
adibide gisa gehituz eskupean forma ere.
bere eskupe edo agindura dauden guztiak; handikien eskupetik herria atera zenean; berak ezetz esango du, baina eskupetik laguntzen die
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:10 | 1994-06-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
iz.: eskupekotzat hamar pezetako bat eskaini zion mutikoari; eskupekoa eman zion.
eskupekotzat hamar pezetako bat eskaini zion mutikoari
- [E208]: Eskupeko: adibidea eurotan jarri, ez pezetatan.
- [E116]: testu erreal batetik hartu eta egokituz eskaini zen adibide hori lehen itzulian; eta beste edozein diru-izen bezain erreala da pezeta, gaur esku artean erabiltzen ez badugu ere. Nik ez dut ikusten deus aldatu beharrik.
- Erabakia: (2008-11-28) ok.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
eskuperatu, eskupera, eskuperatzen. du ad.
eskuperatu, eskupera, eskuperatzen
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:26 | 1999-03-09 | Adibide gisa onartzekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z9:OEH:AS | 2018-02-13 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
OEH: ESKUPETIK (G, AN-5vill, S, R-uzt ap. A; Aq, Dv, H, Foix ap. Lh). En secreto. "Cuerda por debajo (AN)" Aq 1151. "Eskupetik ematea, donner secrètement, en cachette" Dv. [Nahasdura, errebolta] horietan guzietan ari direla esku-petik framazonak. Elsb Fram 183. Eta eskupetik zerbait emanaz, esan zion. Goñi 66. Berak ezetz esango dau, baña eskupetik lagunduten deutse. Zam Man 34. Amak eman zion aparia eskupetik, aitak jakin gabe. Osk Kurl 68
adib: eskupe 1 iz. Mendetasuna. Bere eskupe edo agindura dauden guztiak. Handikien eskupetik herria atera zenean. Nirea haiz eta nire eskupean hago betiko. 2 iz. Berak ezetz esango du, baina eskupetik laguntzen die: isilean laguntzen die. Eskupetik eman.
Ez dugu adiera horretako eskupetik formarik aurkitu.
eskupetik : Xabier Montoia (Hego eta Ertamerikako poliziekin nahi baino sarriago tratutan aritua izaki, banekien haiekin zelan jokatu, zenbat eta noiz behar zitzaien eskupetik ordaindu), Joxan Elosegi (Ezpainetako gorri hiperdotoreak salduak nituen eskupetik eta dardara batean bizi nintzen, harrapatuko ninduten beldur), Eduardo Matauko (Egin nuen gauza bakarra, ordea, zera izan zen: eskupetik eman zenizkidan diru-paperak berehala ziskutik atera eta hari itzuli), Matias Mugica (Niri, ordea, amak ez zidan astebete hartan eskolara joaten utzi, eta nola edo hala eskupetik baizik ez nuen jakin prestaerak zertan ziren), Anton Garikano (Elkarrekin paseatzera bidali ohi zituen beraz, eta Ramsay andreak berari esan zion, inori eskupetik ematen zion ironia aztarna horrekin, pentsakera zientifikoa zeukala; loreak atsegin zitzaizkiola; oso zehatza zela).
HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: adib. / ElhHizt: adib. / EskolaHE: adib.
Adierazle egokia da eta azpisarrera gisa jasotzekoa, isilean, ezkutuan adiera jasoz.
-petik.
adibide gisa eskaintzekoa, eskupe sarreran (hala dago eskainia, zerrenda arautuan).
Azpisarrera gisa jasotzekoa eskupe sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:026 | 2003-02-11 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Ik. OEH argitaratuan eskura azpisarrera.
eskura 16 (jarri 7, eta bana: ipini, aurkeztu, eman, entregatu, kobratu, saldu): J. Gaztañaga ("Edozein zati euskeratu bear zalarik ere, lan-tresna asko ipintzen genituan esku-eskura"), Elhuyar 2 ("190.000 pezetako salgaiak eskura saltzen baditugu honela egin daiteke [...] 500.000 pezetako makina bat saltzen dugu, eskura kobratuz"), Hizkuntza/7/OHO ("Harriturik geratu nintzen, izan ere, aste bete baino lehen etorri zitzaidan Yoplait etxeko enplegatu bat eskatu nituen modelo desberdinak eskura entregatzera"), XedBilduma 1989 ("Itzultzeko eskubidea duten aitorpenak norberak eskura aurkeztuko ditu Sozietateen gaineko Zergaren Sekzioan edota posta zertifikatu bidez Sekzio horri zuzendurik"), J. Ziganda ("Larrialdietarako dirua zen... zernahi gerta ere, eskura behar zena"), X. Olarra ("-Zuri deitu dizut? -polliki irribarre egin zuen. Beti eskura, ezta, adiskide?"), L. Oihartzabal ("Gure kontzientziak ez dakien hori ezagutzea eskaintzen digu eta geure eskura jartzera, hitz batean, geure burua ezagutzera"), P. Zabala ("13 urte dira Meza-Liburua, euskera argian, gure Elizbarrutiek eskura jarri zigutela"), A. Zelaia ("Ez dugu ahaztu behar, 1970-1980 urteetako Euskal Herrian utopia guztiek ematen zutela [...] gure eskura"), EUEstat 1997-98 ("argitalpen ez-aldizkako inprimatuak eta jendearen eskura jarriak"), Egunk 1998 ("Flamenkoa denon eskura"), Getxoberri 1998 ("Zentzu honetan udalak hauteskunde ekitaldiak egiteko lekuak zehaztu ditu eta Hauteskunde Batzordearen eskura jarri ditu"), J. Haritschelhar 2 ("Behar izan dut bidea egin liburu honek denen eskura jarri aurretik [...] Uste dut, bai Euskaltzaindiak eta bai Euskal Herriko Unibertsitateak mesedea egiten diola euskarari mesedea egiten diela euskaltzale guztiei, lan hau eskura jartze honekin"), Ttipi-ttapa 1999 ("informazioa bildu behar dute, ondoren jendeari eskura jartzeko").
esku-eskura : AB50 1 (en mano); eskura : AB50 1 (a mano) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, HiztEn, LurE, Euskalterm.
eskura : HiruMila (adond. 1 cómodamente; 2 al contado; eskurako ordainketa, salmenta) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
arauak jasoa du, esapiderik ohikoenetan: eskura eman, eskura (izan, egon, eduki), eskura ordaindu.
-ra.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 |
AS
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z9:OEH:AS | 2018-03-13 | Adibide gisa onartzekoa |
OEH: ESKURA ETORRI. a) Someterse a la obediencia. Eria gozakaitz egonagatik [...] gozatuko da, ta eskura etorriko da. Cb Eg III 285. Beingoan paketu [soldadu matxinatuak] ta etorri ziran bere eskura. Mg VersBasc 14. b) (Con forma bipersonal). Venir bien, resultar factible, venir la oportunidad. Goitu ta galdutzat daukadaz arerijuak, ta deritxat eskura legez jatorkula euren ondamendija. Mg PAb 207. Betetan badituzu zeure gurari okerrak, eta guztija erara ta eskura bajatortzu. Ur MarIl 30. Eskura zetorkion zerbait eskatzen ziola. Lard 175. Eztegura da lagun gazteak / eroatea zerura / gauza guztiak etorten iakez / orduan berez eskura. Azc PB 62. Eta gauzak eskura datozkigun ezkero, zergatik ez jaso aukeran deguna? NEtx LBB 84. Ogei urtegaz olako bat eskura etorrita, nok itxi? Gerrika 159. (Txoria eskura etorri, uso fig.). Jacatik Huescara [Karlos errega], / andik Barbastrora, / gero etorri zaigu / txoria eskura. Echag 163. Baiña nola arrimatu itz egitera? [...]. Buru austen nenbillela nola pentsatu eziñez, eta uste ez nuala, txoria eskura etorri zitzaidan. JAzpiroz 160. Ez neban dudan denpora alperrikorik emon. Berez eskura etorritako txoriari eskapetan itxi? Gerrika 161
eskura etorri 13: Elkar (Nire gainean atzera eta aurrera zebiltzan bitartean, eskura etorritako lehen berrogei edo berrogeita hamarrak hartu eta zoruaren kontra botatzeko tentazioa sarri izan nuela aitortu behar dut), Berria 4 (Larreari eskura etorri zitzaion Urmenetaren erantzuna, ondoren berea erantzuteko), EiTB 2, Jakin, Karmel 2, Argia 2, DiarioVasco.
eskura etorri 8: Berria (Tapiari egin dio, hain zuzen ere, liburuko eskaintza Izagirrek: «Joseba Tapiarentzat, kantagintzak ematen dizkidan lanak aipatzen dizkiodan aldiro perfekziokeriaren arriskuaz jardunda kontsolatzen nauelako eta, ondoren, soinua jotzen hasten delako alegia deusez, notak eskura baletozkio bezala), Iñaki Mendiguren (Hatzak klaskatu zituen, eta Lupin lotzen zuten soken muturrak bere eskura etorri ziren), Karlos Zabala (Txoririk eskura etorriz gero, ez zuen berehalakoan askatuko), Elizen arteko Biblia (Zantzu hauek gertatzean, egin eskura datorkizukeena, zeurekin izanen baituzu Jauna), Pako Aristi, Pello Zabala, Aingeru Epaltza, Anton Garikano.
Adierazle egokia eta adibide gisa jasotzekoa.
Adibide gisa jasotzekoa eskura azpisarrera arautuan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 |
AS
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
izond.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-03-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ager. banakoak dira eskuragai (MEIG: "Xede-helburuak hurbil eta eskuragai ikusten ote zituen") eta eskuragarri (Txill Let: "Zeren eskuragarria zirudien zorionak Mirenen bidez").
eskuragai formarik ez da jaso; EB dira eskuragarri 26 (EuskararenProgr 1981: "Eskuragarri diren zenbait komunikabide ezagutu eta erabili"; SEIE: "Xede motzak, beti eskuragarriago!"; J.A. Lakarra: "[edizio kritikoa] lekukotasun batera mugatzen da, hura deszifratuaz eta eskuragarri bilakatuaz"; U. Larramendi 2, adib.: "Askoz hobea izango litzateke ARELS (...) delakoaren liburuxka osoa erabiltzea (British Council delakoan eta ARELS beraren bulegoetan eskuragarriak dira)"; KontsumHeziketa 1986: "Kontsumitzaileak edo etxe indibidualak, sarrera eskuragarri baten erabileran datzan ekintza-parametroa besterik ez du"; EHAA 1986-1994 arteko 16, adib.: "lehiatzaileek eskuragarri izango dituzteneko helbidea", "interesdun izan daiteken gainerako dokumentazioa ere, beren eskuragarri daukate E.U.T.L.-eko Egoitza Nagusian"; BEO 1990: "izenak emateko boletinak Zerbitzu horretan izango direlarik, eskola Talde eta Zentroen eskuragarri"; UZEI: "jende xehearentzat eskuragarriak ziren prezioetan"; PsikolSoz: "Informazio bat bera interpretatzeko zenbait eskema alternatibo dugunean, une honetan eskuragarriena dena erabiliko dugu"; AdminEusk 1994: "egokia iruditu zaigu doktoradutza-tesiak zabaltzerakoan normala dena baino modu eskuragarriagoan eta monografia itxura handiagoa emanaz aurkeztea"); eskuragarritasun 5 (I. Antigüedad: "baliakizun naturalen ugaritasun eta eskuragarritasuna"; X. Arana: "janari hauen eskuragarritasunaren arabera, hartzak nahikotxo aldatzen du bere aktibitate-eremua"; PsikolSoz: "Eskema baten eskuragarritasuna"; GAO 1992: "Eskuragarritasuna mugatzeko neurriak, gizabanako eta talde txikientzat, inguruneari zuzenduak"; NPAO 1994: "lurren tituluartasuna edo eskuragarritasuna").
eskuragai izan : AB50 (ser objeto de transferencia); eskuragarri : DFrec 1, AB38 2 (hauetan 1 `accesible' eta bestea `disponible' itzuliak), AB50 3 (hauetan 1 'disponible', eta 2 'a disposición' itzuliak), HiztEn, Euskalterm 6 (ekoizpen-faktore e. 'factor de producción asequible'; hiztegi e. 'vocabulario disponible'; informazio e. 'información accesible'; material e. 'material asequible'; produkzio-faktore eskuragarri 'factor de producción asequible'; sarrera eskuragarri 'ingreso disponible'); eskuragarritasun : AB38 (`disponibilidad'), HiztEn, Euskalterm 3 ('accesibidad', 'disponibilidad' eta eskuragarritasunaren heuristiko 'heurístico de accesabilidad') // Ez dugu aurkitu ap. LurE.
eskuragai : EuskHizt; eskuragarri : HiruMila (1 accesible, conseguible; 2 domesticable), ElhHizt (alcanzable), Lur EG/CE (asequible) eta EF/FE (assequible), Casve EF (eskü-: accessible, récupérable); DRA (conseguible), PMuj DVC (1 accesible, asequible; 2 domesticable; 3 fácil de conseguir); eskuragarritasun : HiruMila (asequibilidad, disponibilidad) // Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, HaizeG BF, Lh DBF.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
irizpide gurutzatuak: a) esku arteko datuen arabera, behin erabili izan da OEHn (MEIG), eta beste behin prentsan; b) osaeraz, eskuragarri lehiakidea bezain egokia izan liteke (nahiz testu bietan atributu-banaketan ageri den, ez "izenondo oso" gisa); baina c) -garri osaerako hau frankotxoz erabiliagoa da. #mdash# Bata eta bestea onartzea proposatzen du lantaldeak, gero ikusteko zein gailentzen den.
-gai/-garri.
izond.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
izond.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:17 | 1999-03-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-garri/-gai.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:005 | 2003-02-11 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-03-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
forma berri-egokia.
eskurakoi(tu), eskurakoitzen.
-koi-tu.
du ad.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:02 | 1994-06-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
eskuratu, eskura(tu), eskuratzen. du ad.
eskuratu, eskura(tu), eskuratzen
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-03-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
BEZ: "Eskuratzailea: Adquirente"
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:32 | 1999-03-09 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Saih. Ik. txango, (ikas)bidaia, etab.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
- [E208]: Sin. akordeoi proposatu du.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHadib | 2023-05-16 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Ohiko lexien atalean jasotzekoa da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-09 |
eskukada (B 3: Astar II, AB AmaE, Otx; G 6: Or Eus, Ag G, TAg Uzt, Ibiñ Virgil, Osk Kurl); eskukadaka (Or Tormes, Otx, Bilbao IpuiB); eskuta (O Po, Mg PAb, Mdg, Or Eus); eskütaka : Ip); eskutada (Añ LoraS, Mg PAb, Or Eus, Ker, MEIG; 'txalo': LE, Añ LoraS, Añ EL II; eskutadaka : Añ MisE); eskutara (Ax); eskutra (); eskute (Or Mi, Or Eus, TAg Uzt)
eskukada 7 (G 3: Ag G, TAg Uzt, Juan Garmendia; EB 4); eskutaraka 1 (EB)
AB38: eskukada 2, eskutada 1; Euskalterm: eskukada 3; LurE-HiztEn: eskukada, eskutada, eskuta(ra)
-kada/-tada...
- [E301]: "eskukada [proposatzen dut, ordez]" (1994-11-02)
- [E302]: Ba al dago arrazoi nahikoa eskutada hobesteko? Añibarrok (Voces Bascongadas) forma hauek ematen ditu puñado hitzarentzat, c. markarekin: escubetea, escucada, escualdia" (1994-11-10)
- [K201]: eskukada hautatuko nuke nik" (1994-10-20)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 2004-10-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ik. OEH agitaratuan: Añ MisE ("Jokoak [...] ta solasak artu bear dira bere muga ta neurrian; gatza legez, es eskutadaka, ezpada garauka"), Ip Mt 13,30 ("Bil etzatzie lehenik zalgiak eta herts etzatzie eskütaka erra-erazteko"), SP ("Eskutaskartzea (O), examiner avec les mains, eskuka, eskutaka haritzea").
eskutakada eta eskutakara bana: Y. Arrieta ("Udazkenean, ordea, aitak eskutakada berria ekarri zion"); JMB ("Heziketa egoki bat eman zion eta gero bidali egin zuen eskutakara bat urre emanez").
eskutada : AB38 1 (puñado), AB50 2 (manojo, puñado), HiztEn (eskukada), LurE (eskukada, eskumena; eskukada, esku ukaldia), Euskalterm 1 (manotazo) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec.
eskutadaka : EuskHizt (1808 eskukadaka), ElhHizt (1 a puñados; 2 a tortazos, a manotazos, a bofetadas); eskutada : HiruMila (1 puñado, 2 haz, manojo, 3 plumada), Lur EG/CE (manojo, puñado) eta EF/FE (poignée), DRA (haz, manojo), PMuj DVC (1 haz, puñado, contenido de la mano, manada, manojo, hacecillo, gavilla, haz; 2 almuerza, almorzada, ambuesta) // Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, HaizeG BF, Casve EF, Lh DBF.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-tada/-kada.
adlag.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-03-09 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Ik. eskutada.
-tara/-tada.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 |
AS: eskutik: etsaien eskutik galdu du bizia.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-03-09 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Ik. OEH: AS
HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
eduki: -tik.
esku sarrerari dagokion azpisarrera.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 |
AS
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 |
AS
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | UF (IZE+ADI) | 2023-02-23 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Ohiko lexiaren atalean jasotzekoa da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | UF (IZE+ADI) | 2023-02-23 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Ohiko lexiaren atalean jasotzekoa da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2010-04-20 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
(gral.; Lar, Añ, Dv, H). Ref.: A; Lrq; Elexp Berg; Gte Erd 193. (Empleado en la expr. esku izan). "Mano, el que es mano, esku izan. Yo soy mano, ni naiz esku" Lar. "El delantero al juego del mus" A. Azc PB (Peru da esku ta dino / bietara enbido), Zait Plat (Ogei ta amaika ta esku izanik, galdu egin zuten sofistok). (Vgip, AN-gip; Lar, Dv, H). Ref.: Elexp Berg; Gte Erd 193. "(Estoy de) mano, eskutik nago" Lar. "Nork du eskua? qui a la main?" Dv. "Eskuaz irabazten du" Ib. Elexp Berg ("Benga, eskua kendu bihar jotse(g)u", "Hoixe da hogetamaika eskutik eukitzia, tener la sartén por el mango"), Gte Erd ("Ni eskutik nago) [AN-gip], Zub (Hogoita amekarekin eskutik irabazi zuelakotz yokorat), Enb (Ogeita amaika eskutik dauzu... Etsaiak jo dau or dago), Lab EEguna (Musean, eskutik ogeitamaika jokuan duanak ark irabazi); exku. (Con palatalización expresiva); Ardoy SFran (Orotan "exku" nahia baitzen, eta jokoa beti hogoita-hameka behar!), A BGuzur (Aunetxek emon yeustak ontxe ogeta amaika esku eskutik).
kartak.
azpisarrera gisa ematekoa da lantaldearen ustez (lehen itzulikoetan adiera berariazko batean jaso den arren).
- Erabakia: Osoko Bilkura (2015-09-25): eskutik irabazi [AS s.u. esku]
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z9:OEH:AS | 2018-03-13 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
OEH: ESKUTIK UTZI, ESKUTIK LAGA, ESKUTIK LARGATU. Soltar, dejar, abandonar (sdos. prop. y fig.). v. ESKUETATIK UTZI. Norako da [arima] bere azken finean, Iainkoak bere eskutik utz dezanean? Ax 110 (V 73). Ez detzatzula, gardia huni, armak eskutik utz. He Gudu 83. Artu dudan zeruko nere bidean ongi ta kontuz ibiltzea ta eskutik utzi bage artan beti haritzea. Mb IArg I 96. Asi zen Jesus gaztedanik bere lan latz gogor onetan ta etzuen eskutik utzi guztiz egin ta bukatu arte guzian. Ib. 150. Bada Arima galdua ainbeste urtean, arria legez, bekatuan urtetua dagoana ta egongo dana norako da bere azkenean, Jangoikoak bere eskutik larga dagienean. Añ GGero 87. Au egin ezkero, laster kutsutuko zirala, eta Jainkoak eskutik utziko ziela, eta Jainkoaren laguntza gabe arkitzen ziranean, aisa ondatuko zituela. Lard 103. Esan oiek austen zituztelako, Jainkoak eskutik uzten zituen. Ib. 123. Heriotzea hurbiltzen ikustea baino dorpeago, saminago, jasan gaitzago izan bide da harentzat lana eskutik utzi behar ukaitea. HU Aurp 123. Ez dute utzi bear eskutik Zenbatze abetakoa. ForuAG 279. Iskillua soldadu edo gudariarentzat bezala da otoitza kristauarentzat, etsaiekiko borrokaldietan eskutik utzi ez ditteken gauza. Inza Azalp 124. Euskel-idazleok, eztezazutela zuen eskutik utzi zeuek eta zeuentzako yarritako sari ori. Ldi IL 148. Ez utz eskutik egin nauzun au nere griñetara. Or Poem 519. Baña bein irakurri ta nola utzi eskutik zure karta zoragarria au? NEtx Nola 32. Berari ortzak obeto erakusteko, eztiat bizi naizeño nere aginpidia eskutik lagako. Etxde JJ 78. Ain ongi doaien lana eztugu eskutik utzi bear. Izeta DirG 88. Oraindik ere gure Jainkoak / ez gaitu utzi eskutik. Olea 224. Arbason ganik ukan dohaina ez utz sekula eskutik. Xa Odol 85. Urtiaren buruan / zutik gera asten, / bitartian eskutik / ez digute uzten [...] ortik pentsa amak zer / supritzen dituzten. Uzt Sas 32. Ume txikerra ikusiten zan / Jaunan eskutik utzia. FEtxeb 39. Baina, eta horrelakorik ez da sarri gertatzen, orrialdez orrialde irakurri nuen, eskutik utzi gabe azkeneko AMDGraino heldu arte. MEIG III 99. Baina heltzen badiot, ez dut eskutik lagako. MEIG IX 134 (en colab. con NEtx).
eskutik utzi 7: Deia (Lehen lerrotik dakigu amaiera, baina hala eta guztiz eskutik utzi ezinik segituko dugu amaieraraino), Consumer 3 (Istripua gertatzen bada ere, ohola ez du eskutik uzten), Berria 2 (Denen eskutik utzita aurkitu zen gure arteko asko eta asko drogaren zurrunbiloan itota), EiTB (Jainkoaren eskutik utzia).
eskutik utzi 27: Elizen arteko Biblia 12 (Eta Jaun ahalguztidunak, haserretuta, eskutik utzia bazuen ere, berriro adiskidetu ondoren, bere edertasun osoan berriztatu zuen), Asisko Frantzizko 3 (Beren otoitz jardunean ohiko barne debozioa sentitzen ez bazuten, Jainkoak eskutik utziak zituela pentsatzen zuten), Edorta Jimenez 3 (Jabeak hura eskutik utzia zuela zirudien arren, batek zekien norena zen), Ander Irizar 2 (Pentsa dezakezunez, gauza asko gertatu ziren zuk eskutik utzi gintuzun egunetik; gauza asko eta ez beti atseginak), Iñaki Segurola (Urrun eta izigarri urrun; Jainkoaren eskutik utzitako bazter batean, joan-da-joan eta sekula iristen ez den erreka-ondo batean bizi da Maria Luisa, 2001eko larrazkeneko egun batean ezagutu baikenuen, 73 urteko alarguna zelarik), Imanol Zurutuza, Patxi Altuna, Jose Antonio Mujika, Aingeru Epaltza, Matias Mujika, Anjel Lertxundi.
Esapide idiomatikoa da, oso erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.
Azpisarrera gisa jasotzekoa esku sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:03 | 1994-06-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Sin. eskuleku
eskuleku
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-09 | Bigarren mailan onartzekoa |
Bizk. h. eskumutur
Bizk. Ik. eskumutur
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-03-09 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10:LBeh53 | 2021-03-23 | Adibide gisa onartzekoa |
eskutxo 53.
eskutxo 32.
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -
adib: oin1 2 iz. Hainbat animaliatan, hanka; hanka bukatzen den zatia. Ik. apo2. Untxiak aurreko eskutxo edo oin biak laburragoak ditu atzekoak baino. Erbiak oinetan ez du, ez, berunik.
-txo osaerako librea.
Adibidea da lehendik eta aski izan liteke. Komeni da esku sarreran ere gehitzea.
Adibide gisa jasotzekoa esku sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau65 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
-tzar handigarria ez da automatikoa
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:09 | 1994-06-09 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
eskuz