Jagonet

Nola esan behar da ikastolako iritzia ala ikastolaren iritzia? Euskaltegiko zuzendaria ala euskaltegiaren zuzendaria? HABEko/HABEren zuzendaria?

Onartzen al dira izenburuko forma horiek?

Bostetarako? Bostetako? Biak erabil daitezke? Bilboko autobusa ala Bilborako autobusa? Zein da onargarriagoa? Biak? Noiz bata eta noiz bestea?

Euskaltzaindiaren 10. arauak dioenez, bi dira edozein izenordaina esateko modu zuzenak: hain zuzen ere, nornahi (tarteko -k- gabe) eta nork-nahi. Nahasgarria da lehendabiziko adibidea. Gaizki emana ote dago araua?

Eskolako ikasliburu batean, honako galdera hau agertzen da:

9. ________________ gorrotoa mantentzen dutenetakoa naiz

a) Heriotzaraino

b) Heriotzagandiko

c) Heriotzarainoko

Onartzen den erantzuna hirugarrena da: c). Zergatik dago gaizki a) erantzuna?

Beste zenbait ariketatan ere, eta beti toki horretan, hau da, izenlagunaren tokian, -ko duena izaten da hautatu behar dena, -rako, -rentzako, -rekiko, -rengatiko..., bertzeak txartzat jotzen baitira. Zer arrazoi dago -ko gabekoak gaitzesteko?

Nola behar du:

Barakaldoko nire laguna ala Nire Barakaldoko laguna?

Patxi nire lehengusuarekin ala Nire lehengusu Patxirekin?

Sintagmen arteko juntadura dela eta, nahikoa arautua gelditu da nola jokatu behar den izenordainekin, nola sintagma singularrekin eta nola sintagma pluralekin. Baina izen bereziak direnean juntatu nahi ditugunak nola jokatu behar dugu? Zuzenak al dira hauek guztiak?

Leirek eta Enekok garbitu dute autoa.

Leire eta Enekok garbitu dute autoa.

Leire eta Enekoren artean garbitu dute autoa.

Leireren eta Enekoren artean garbitu dute autoa.

Molde hauetan, zein dira aukera egokiak?

a) Hiru urtean / hiru urtetan; bost egunean / bost egunetan

b) Handik bost urtera / bost urtetara

c) Bi egunez, bi egunetan ala bi egun egon gara? Astebetez, astebetean ala astebete egon gara?

Bi metroko aldea dago hemendik hara da araua. Baina beste honetan nola esan behar genuke: Beasaindik hiru kilometrora dago Ataun ala Beasaindik hiru kilometrotara dago Ataun?

Portzentaje edo ehunekoak nola deklinatu behar dira: % 1ak ala % 1ek?

Nola hartzen dute kasu-marka?

Honako hauetan, zein da araua: % 25etik ala % 25etatik? % 25era ala % 25etara?