Harremana

    Euskaltzaindiaren Hiztegia

    2. Hizkuntza-baliabideak
    3. Hiztegi orokorrak
    4. Euskaltzaindiaren Hiztegia

    1 emaitza gero bilaketarentzat - [1 - 1] bistaratzen.

    gero
    1 adb. Oraina igaro ondoan; aipatzen dena igaro ondoan. Gero etorriko da. Ken itzazu oinetakoak eta etor zaitez gero. Lehenik haurrak, gero gainerakoak. Gero, gerra ondoan, izan dira gerokoak. Lehen, orain eta gero. Orain, gero eta beti. Ez orduan eta ez gero. Handik landa jo zuen gero, esketik biziz. Esertzeko esan zion; eta gero horrela mintzatu zitzaion (...). Gero ere bai. Maizago hasiera hartan gero baino.
    2 iz. Etorkizuna. Ik. geroaldi. Bizi zuhurki, ez ahantz geroa. Gerorik gabeko asmoa. Lehena, oraina eta geroa. Geroak esan beza: "Herri bat izan zen". Geroaren beldurrez. Hizkuntzaren legeak eta oinarriak ez daude geroan, aldi igaroan baizik.
    3 Esaten edo agintzen denaren ondoan, hura indartu edo azpimarratzeko-edo erabiltzen den hitza. Ederra da, gero! Gogorra zuen burua gure mutilak, gero! Baina nola egin, gero! Horixe ez, gero! Ez dakizu zuk gutxi, gero! Are gutxiago egilea —nolakoa, gero!— hilik dagoenean. Ez niri gezurrik esan, gero! Ez, gero, nire ondoren ibili, asko ibili ohi diren bezala. Berriketa gutxi, gero, niri. Baina neurritik kanpora ez, gero, hemen hasi. Sarrera debekaturik dago: kontu, gero!
    4 postpos. Aipatzen dena gertatu edo egin eta gero. (Artikulurik eta kasu markarik gabe, -z atzizkia hartzen duen partizipio burutuaren edo aditz laguntzaileren eskuinean). Aita hilez gero sortua. Zeren zahartuz gero, zahartzeak berak emango dizu egitekorik asko. Gizona gizon denez gero, zer den galdezka ari da. Hura baztertuz gero, ez naiz inoren ikasle izan. || (-z atzizkia hartzen duen izen baten eskuinean). Hiru hilabetez gero, beretarrei kontra egin beharrean aurkitu zen.
    5 postpos. Aipatzen dena horrela gertatzen edo egiten delarik, edo horrela egiten edo gertatzen bada. (Artikulurik eta kasu markarik gabe, -z atzizkia hartzen duen partizipio burutuaren eskuinean). Bide horretan abiatuz gero, honela ikusten ditut nik mailak. Literatura aldetik begiratuz gero. Behin horretara jarriz gero. Hurbilduz gero, elkarganatuz gero, gaitz da kutsatu gabe gelditzea. Hartaratuz gero.
    6 postpos. Kausa edo zergatikoa adierazteko erabiltzen den esapidea. (Artikulurik eta kasu markarik gabe, -(e)n menderagailua eta -z atzizkia hartzen duen aditz laguntzaile baten eskuinean). Formaz ari garenez gero. Gauden erne, zer gertatuko den ez dakigunez gero. Egiteko baduzunaz gero.
    7 postpos. Aipatzen den unetik edo denboratik aurrera. (Artikulurik eta kasu markarik gabe, denbora adierazten duen eta -z atzizkia hartzen duen hitz baten eskuinean). Ik. ezkero. Ez baitzituen aurreko igandeaz gero ikusi. Sanferminez gero.
    [Oharra: Euskaltzaindiak, bilera eta gero esapideak eta kidekoek euskara idatzian izan duten erabilera kontuan harturik, esapide horien ordez bilera bukatu eta gero edo bileraren ondoren eta kidekoak erabiltzea gomendatzen du].
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
          EHHE
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Esaera zaharrak

    Erakuts iezazkidak heure lagunak, nik gero hiri heure atunak. Geroa, alferraren leloa. "Gero" dioenak "bego" dio. Gortea jaikiz gero, bilauaren arrazoiak. Ohakoan dena ikasten, nekez da gero ahazten. Ontzia galduz gero, guztiok pilotu. So ez dagoena geroari, deiez dagokio goseari. Urdeok hilez gero, bareok induska. Urtarrila bero, zinkurinak gero. Zakurra kenduz gero, amorrurik ez.

    Aztergaia: gero

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1992-08-27 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:IkHizt
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:01

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Jatorrizko forma

    gero, geroaldi

    Euskaltzaindiaren Arauak

    AS: eta gero (partizipioaren ondotik erabiltzen da, ez izenaren ondotik: bilera bukatu eta gero etxera abiatu ziren; *bilera eta gero e. bileraren ondoren), -(e)z gero, geroago, geroago eta... -ago, geroagoko, gero eta... -ago, geroko 1 izlag.: geroko bizitza. 2 adlag.: egitekoak geroko utzi , gerora, gerorako, geroztik(ak)o. // EArauak 26: "1. Kasu guztietan -(e)z gero idatz bedi: hori eginez gero, hori egin duzunez gero. 2. Orduekin, eta oro har denbora posposizio gisa, ezkero ere idatz daiteke: hamarrez gero / hamarrak ezkero, zortziez gero / zortziak ezkero, San Ferminez gero / San Ferminak ezkero, atzoz gero / atzo ezkero. 3. Honezkero, horrezkero eta harrezkero aditzondoak, era horretan idatziko dira...".

    Lantaldearen irizpideak
    Forma arautuaren azalpenaz oharra

    AS gisa gehituz: -ez geroz , -ez geroztik, geroago... -ago , geroan , gero arte , gerokoan, gerokotz , gerotik gerora , geroxe , geroz , geroz eta... -ago , gerozko ; eta geroko azpisarreran beste bi adibide gehituz: gero gerokoak; gerokoak gero.

    Informazio osagarria
    Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

    geroko; gerora; eta gero (partizipioaren ondotik erabiltzen da, ez izenaren ondotik: "bilera bukatu eta gero etxera abiatu ziren", baina "*bilera eta gero"); -(e)z gero; gero eta... -ago; geroago, geroagoko; geroago eta... -ago; gerora; gero(ra)ko; geroztik(ak)o

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E409]: sartu -> Geroakgarren(ean). Geroan (en un futuro).

     - [E210]: Azpisarrerak (berriak): geroagogarrenean, gerotan eman (‘epera ordaintzeko eman’).

     - Erabakia: (H2.2 / 2009-11-30): Forma berririk ez da orain erantsiko, baina jasoko dira lantaldeak proposatuak (abisu-oharra isilduz) eta gero ere azpisarrera.

     

    Azkue Biblioteka eta Artxiboa

    ORDUTEGIA
    9:00 - 14:00

    Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.

    Bibliotekaren katalogoa Artxiboaren katalogoa
    ERAKUSKETA BIRTUALAK

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak