Euskaltzaindiaren Hiztegia

414 emaitza mi bilaketarentzat - [301 - 400] bistaratzen.

mirafuentestar
1 adj. Mirafuenteskoa, Mirafuentesi dagokiona.
2 iz. Mirafuentesko herritarra.
miragarri
adj. Mirespena sortzen duena, mirestea merezi duena. Ik. miresgarri. Bertute miragarria. Zein miragarri diren zure hitzak. Ez da alkimistarik, itxuraldatze miragarri hori noiznahi eta nolanahi egin dezakeenik.
Azpisarrerak

Aztergaia: miragarri

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:07 1995-11-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS: miragarrizko.

Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

miragarrizko.

miragarriki
adb. Ipar. Era miragarrian. Ik. miragarriro. Gorputzaren zatiak eta atalak egoki eta miragarriki daude guztiaren onerako paratuak.

Aztergaia: miragarriki

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Bigarren mailan onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar.

Informazio osagarria
Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Ipar. Ik. miragarriro.

miragarriro
adb. Era miragarrian. Ik. miragarriki. Askotan eta askotan miragarriro elkartu edo begiz jo ditu hitzak.

Aztergaia: miragarriro

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ki/-ro.

miragarritasun
iz. Miragarria denaren nolakotasuna. Mirari guztien miragarritasuna berekin duen miraria.

Aztergaia: miragarritasun

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Lantaldeak besterik gabe onartua
miragarrizko
adj. Miragarria. Euskal literaturak, azkeneko urte hauetan, miragarrizko lana burutu du Orixeren bitartez.
Loturak

Aztergaia: miragarrizko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-zko.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

miragarri sarrerari dagokion azpisarrera.

mirail
1 iz. Ipar. Ispilua. Bere burua mirailean ikusi zuenean. Mirailaren ifrentzua. || Bertuteen mirail guztiz argia.
2 iz. Ipar. Jarraibidea. Santuak bizitzako mirailtzat harturik.

Aztergaia: mirail

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:Merkat 1993-07-29 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma

ispiluak, ispiludenda, mirailak.

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. 'ispilua'.

Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala

Ipar.

mirakulu
iz. Ipar. Miraria. Mirakulu handia. Mirakuluak egin.

Aztergaia: mirakulu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:Maileg 1995-11-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:08

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. Sin. mirari / AS: mirakuluz, mirakuluzko.

Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: ez da mirakulu .

Informazio osagarria
Zerrendako mailegu onartuaren pareko euskal osaerazkoa

mirari.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E109]: 'DRAn ikusten dut AN, B, G'.

 - Erabakia: BAgiria (1998-10-30): 'batez ere Ipar. oharra jarriko da'.

mirakuluz
adb. Ipar. Mirariz. Mirakuluz sendatu zen gizon hori.
Loturak

Aztergaia: mirakuluz

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

mirakuluzko
adj. Ipar. Mirarizkoa. Jainkoak eman dion mirakuluzko bertutea.
Loturak

Aztergaia: mirakuluzko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

miran
postpos. -en esperantzan, -en zain. (-en atzizkiaren eskuinean). Zazpi edukita ere, gehiagoren miran.
Loturak

Aztergaia: miran

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z9:OEH:AS 2019-03-12 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: MIRAN a) Mirando. Jende guztia miran zegoan / usoa nora zijoan. Balad 188 (lo recoge tbn. SMitx Aranz 130). b) (Tras gen.). Con la esperanza de, con expectativas de. Da beti egon gabe / bide oben miran, / belar beltz aiek mendin / zuatz egin ziran. Insausti 92. Orregatikan bizi bear degu / beti zemaren miran. Ib. 246. Zazpi edukita ere / geiagoren miran. Ib. 302.

miran 40: Elkar 2 (“Une amaiezin batez miran eduki zuen mutila”), Berria 30 (“Auto ekoizleak eta auto saltzaileak (kontzesionariak) daude lehiaren arauak zaintzen dituen batzordearen miran”), EiTB 3 (“27 urte ditu baita ere Britneyk eta komunikabideon miran izaten da beti”), Euskaltzaindia (“Idazten duzu uste baituzu zuk miran duzun jendeak, zure ustez, entzun behar baitu hori, zure ustez atzeman baituzu falta zen puzzle pieza bat eta egun horretan saski amankomunera botatzen duzu”), Jakin (“Animaliekin egiten diren botika-testak animalien eskubideak zaintzen dituzten taldeen miran egon dira beti”), Argia 2 (“Konparazioan, orain finantza merkatuen miran dauden estatu hauek EBko aberatsenek baino askoz gastu publiko txikiagoa dute, enplegu publiko gutxiago eta soldata askoz eskasagoak”), DiarioVasco (“Zumaia Kiroljokoak amaitu du Gipuzkoako liga eta Kontxako estropan sailkatzea du miran”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

miran 13: Berria 5 (“Aurten, irailaren 27tik urriaren 3ra eta, azken hamahiru urteetan bezala, Jean Cazenavek zuzendurik, Haiti eta Lula da Silva izango ditu miran”, “Gogor aritu zen Galdos EAren barne funtzionamenduaren kontra: «Bi ordezkariren aurkako erabakiak lehertarazi du krisia baina, ez gaitezen engaina, beste batzuk ere miran daude”), Herria (“Iduri sastakaiak zeru alde miran”), Eneko Bidegain 3 (“Zikin-ontzien miran aritzen zen, zakur herratuen gisa”), Joxerra Garzia (“Esate baterako, eta urrutira gabe, Erregeen oparien miran hazi gintuzten gu gehienok”), Aingeru Epaltza 2 (“Nire begiek ez zuten halako tratamenduaren beharrik; higatzeko zorian nituen, neskaren izter biribil arteziaz zizelatuen miran. "Etxean eroso egoteko" jantziriko galtza motz-motzen opari bat”), Jose Angel Irigaray (“Idazlea miran dago”).

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia, eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa mira sarreran.

mirandar
1 adj. Miranda Argakoa, Miranda Argari dagokiona.
2 iz. Miranda Argako herritarra.
mirandes
iz. Portugalgo ipar-ekialdean mintzatzen den hizkuntza-aldaera. Hara non Lisboak 1998an, bere kabuz, mirandesa ofizial izendatu zuen.
mirari
iz. Naturaren lege ezagunak gainditzen dituen egintza edo gertakari harrigarria, bereziki Jainkoaren esku-hartzeaz gertatu dela uste dena. Jesusen lehenengo mirari agerikoa. Kafarnaumgo miraria. Mirari handiak egin zituen. Mirariaren miraria.

Aztergaia: mirari

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:04 1995-11-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS: mirariz, mirarizko.

Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: ez da mirari .

Informazio osagarria
Zerrendako euskal forma onartuaren pareko mailegua

mirakulu.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

mirariz, mirarizko.

mirarigile
iz. Mirariak egiten dituen pertsona. Santu mirarigilea.

Aztergaia: mirarigile

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

miragille 3: B 1 (Ag Kr); G 2 (Cb, Ag G); mirarigile 2: B 1 (Astar), IE 1 (Mde); mirarigiñ : B 1 (AB); cf., gainera, Berron Kijote obrako mira-egille, mira-eragille (ik. mira egin txostena).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

miragille 1, G (J.M. Azkue: Asis'tarr Prantzisko Donearen bizitza); mirarigil(l)e 3: G 2 (S. Onaindia, J. Gaztañaga), EB 1 (J. Azurmendi).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

miragile : HiztEn-LurE; mirarigile : DFrec 2; HiztEn.

Lantaldearen irizpideak
Forma garden-ulergarria da

elkartu garden-ulerterrazena hobetsi da, besterik hobesteko arrazoi handirik ez dagoenez.

Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gile.

miraritsu
adj. Mirarizkoa. Iturri miraritsua. Gauzarik miraritsuenak eta harrigarrienak egiteko.

Aztergaia: miraritsu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tsu/-zko.

miraritu, mirari/miraritu, miraritzen
1 da/du ad. Harritu, miretsirik gelditu. Nor ez da miraritzen, harrigarri hura ikustean?
2 du ad. Miretsi. Beti miraritu nau haien hizkerak.

Aztergaia: miraritu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Bizk. da nagusiki; a) da ad. gisa 28 ager. jaso dira: a1) zertaz osagairik gabeak dira 24 (Añ 7, Astar, Ur 3, AB, Itz, Ag Kr 5, Ag G 2, Altuna 3, Bilbao); adib.: "Mirarituko ziñian, ikusirik guri euskun amoreak ta ez bestek, igaro-eragiten eutsezala ain neke garratz minak!" (Añ); a2) -gaz miraritu birritan agertu da (Añ eta Ur: "Guztiz asko miraritu zan santia, gizon ain donga bat grazijan illtiagaz"); a3) -z miraritu ere birritan (Añ: "eta baldin onezaz miraritutten bazara..."); b) du ad. gisa 8 ager. (Añ 3, Mg, Itz 4): b1) 'harritu' adierakoek, nor kasua [+perts] dute (Añ eta Mg, adib: "Eta ez gaitu onek miraritu bear"); b2) 'miretsi' adierakoek, berriz, [-perts] dute (Itz: "Zeintzuk dira, Maria Dontzella guztiz Santeagan miraritu bear doguzan eregitasunak edo doerik lenenenak?"); c) da/du erregimen erabakigaitzeko 24: c1) zertaz osagairik gabeko 19 (Añ 9, Ur 2, Arr, Zab 3, Azc, Ag, Itz, Otx; adib.: "arena ezta mirarituteko, lenengo edanaldia zalako"); c2) -gaz miraritu behin agertu da (Itz: "euren jaungoikozkoaren igoera eta garaitza zorionekoagaz mirariturik..."); c3) -z miraritu 4 aldiz (VMg, AB, Echta, Kk; "Ez zaitezte, jaunak, arritu; dakutsutenaz ez miraritu". VMg).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

miraritu 3 aldiz agertu da, B-G eta da/du erregimen erabakigaitzekoak dira (D. Bernaola, X. Kaltzakorta eta P. Florentino; adib.: "Mirariturik geratu zan, nondik eta nora ez ekiala").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

miraritu: HiztEn-LurE.

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

miraritu, mirari(tu), miraritzen. 1 da/du ad. 'harritu'. 2 du ad. 'miretsi'.

Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

miraritu, mirari(tu), miraritzen.

Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena

aditzaren erregimena argituko du txostenak (da/du; -z/-gatik).

mirariz
adb. Mirari bidez. Gurasorik gabe mirariz jaioa balitz bezala. Jainkoak mirariz egina.
Loturak

Aztergaia: mirariz

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-z.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

mirari sarrerari dagokion azpisarrera.

mirarizko
adj. Mirariz gertatua edo egina. Ik. miraritsu. Mirarizko arrantza. Mirarizko gertaerak. Arimaren sorterri den Gazteen Lur mirarizko hartan.
Loturak

Aztergaia: mirarizko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-zko/-tsu.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

mirari sarrerari dagokion azpisarrera.

miratu, mira/miratu, miratzen
1 da ad. Batez ere Ipar. Begiratu, so egin. Haika mutil, jaiki hadi, argia denez mira hadi.
2 du ad. Batez ere Ipar. Begiztatu. Behin, ehiztariak, erbia miratu eta kolpatu zuen txakurra.
3 du ad. Batez ere Ipar. Aztertu, gogoan erabili. Mira ezazu zenbat gaiztakeria egin duzun.

Aztergaia: miratu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

miratu, mira(tu), miratzen. Batez ere Ipar. da/du ad.

Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

miratu, mira(tu), miratzen.

miratzaile
adj./iz. Miratzen duena. Jainko barne miratzaile zorrotza. Gizon jator bezain miratzaile zehatz.

Aztergaia: miratzaile

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2001-02-07 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

miratzen duena.

miratze
iz. miratu aditzari dagokion ekintza.

Aztergaia: miratze

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2001-02-07 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze.

miraz egon
da ad.-lok. Harriturik egon, miretsirik egon. Eta miraz zeuden hartaz esaten ziren gauzez.
Loturak

Aztergaia: miraz egon

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: EHL 2021-11-23 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera egitea proposatu da. Eta miraz zeuden hartaz esaten ziren gauzez. adibidea hemen jaso.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa mira eta egon sarreretan.

miraz gelditu
da ad.-lok. Harriturik gelditu, miretsirik gelditu. Hamalauko hau lehenbiziko aldiz ikusi nuenean, miraz gelditu nintzen, txundituta, ahuntz erdara harrigarriren batean ote zegoelako beldurrez.
Loturak

Aztergaia: miraz gelditu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: EHL 2021-11-23 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera egitea proposatu da. Hamalauko hau lehenbiziko aldiz ikusi nuenean, miraz gelditu nintzen, txundituta, ahuntz erdara harrigarriren batean ote zegoelako beldurrez adibidea hemen jaso.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa mira eta gelditu sarreretan.

miresgarri
adj. Mirespena sortzen duena, mirestea merezi duena, mirestekoa. Ik. miragarri. Sendagai miresgarria. Mirari miresgarriak. Gauza miresgarria da hori! Mendez mende ez da batere aldatu gure mintzaira miresgarria. Deus gutxi ikusten dut miresgarririk egungo egunean gure herrian.

Aztergaia: miresgarri

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:07 1995-11-23 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-ts(i)+g-.

miresle
iz. Zerbait edo norbait miresten duen pertsona. Haren miresleren batek. Ez naiz gauza Txillidaz, artista den aldetik, mintzatzeko: arlo horretan, ez naiz miresle isil baizik.

Aztergaia: miresle

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Lantaldeak besterik gabe onartua
miresmen
iz. Mirespena. Jainkoaren mirari hark harridura eta miresmen handia sortu zuen lurralde hartan. Miresmenez begiratzen zion.

Aztergaia: miresmen

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: EArau
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:34 2001-02-07 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu baztertzekoa da, lehiakide hedatuagoa duenez

aski da mirespen arautua.

Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-men/-pen.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E123]: Sartzekoa. || Egia da lehen itzulian "mirespen" arautu genuela, baina gaurko erabileran parean dabiltza biak. Ereduzko Prosa Dinamikoan, esaterako, 58 agerraldi ditu guztira "mirespen"ek (horietatik 47, 31 liburutakoak dira). Miresmen, ostera, 43 bider ageri da (30 bider, 24 liburutan: Josu Zabaleta, Aingeru Epaltza, Juan Kruz Igerabide, Jon Alonso, Koldo Izagirre, Karlos Linazasoro, Anjel Lertxundi...)

 - Erabakia: (H2.2 / 2010-07-12): Onartu egin da forma, eta bere soilean aipatuko da.

mirespen
iz. Pertsona edo gauza neurriz gaineko edo harrigarri batek eragiten duen zirrara. Ik. miresmen. Klasikoenganako mirespena. Gutxiespena mirespen bihurtu zen. Agerian ez dagoenak mirespena sortzen du. Mirespen handiz hitz egin zidan zutaz. Mirespenez begiratu nien. Mirespen adierazpenak.

Aztergaia: mirespen

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Lantaldeak besterik gabe onartua
mireste
iz. g. er. Mirespena. Mireste handiz mirets nezan.

Aztergaia: mireste

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2001-02-07 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze/-pen.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

mirespena.

miresteko
adj. Miresgarria. Miresteko gauza da hau. Mirestekoa da alor horretan egin duen lana.
Loturak

Aztergaia: miresteko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2001-02-07 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: adib. / LurE: adib. / ElhHizt: adib. / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-tzeko: libretzat ere eman litezke honela osatuak.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

miretsi sarrerari dagokion azpisarrera.

miretsarazi, miretsaraz, miretsarazten
du ad. Mirestera behartu. Eros-ek miretsarazten digu gorputzen ederra.

Aztergaia: miretsarazi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

miretsarazi, miretsaraz, miretsarazten. dio ad.

Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

miretsarazi, miretsaraz, miretsarazten.

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-ts(i)+a-.

miretsi, mirets, miresten
1 du ad. Zerbaiten aldeko edo norbaiten aldeko mirespena sentitu, mirespenez behatu edo begietsi; mirespena eragin. Haren bertutea miretsi zuten paganoek. Mundu guztiak miretsiko du zure eginkizun garaia. Maite zituen gizon haiek Muxikak, baita miresten ere. Batzuek Zesarren handitasuna miretsiko dute, besteek etsaien ausardia. Ez da, beraz, zer miretsi, baldin euskara gelditu bada nahastekatzerik gabe bere garbitasunean.
2 da ad. Mirespenak joa gertatu. Han ikusi zuenaz miretsi zen. Euskal gaietan egin ditugun aurrerapenez miretsirik bagaude.

Aztergaia: miretsi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:08 1995-11-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

miretsi, mirets, miresten. 1 du ad.: haren bertutea miretsi zuten paganoek. 2 da ad.: han ikusi zuenaz miretsi zen.

Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: miresteko .

Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

miretsi, mirets, miresten.

miriapodo
iz. zool. Segmentu ugariz osaturiko gorputz luzeko artropodoa, segmentu bakoitzak hanka pare bat edo bi dituena, eta burua antena pare batez eta barailez osatua duena. Zizare bat dirudi, ez atzera ez aurrera dagoen miriapodo zaharkitua.

Aztergaia: miriapodo

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:003 2003-07-09 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: + / EskolaHE: miriapodoak

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Zool.

mirotz
iz. Gabiraia. Zeruan orekan dagoen mirotza bezala.

Aztergaia: mirotz

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

'gabiraia'.

Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)

gabiraia.

mirra
iz. Arabia eta Etiopiako zuhaitz batetik ateratzen den gai gorri, urrintsu eta mingotsa, gomaz eta erretxinaz osatua. Urrea, intsentsua eta mirra eskaini zizkioten erregeek Jesusi. Baltasarren eskutik har ezazu mirra. Ardoa eman zioten edatera, mirraz eta behazunez nahasia.

Aztergaia: mirra

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Lantaldeak besterik gabe onartua
mirrin
adj. Mardula ez dena, txikia, argala. Ume mirrina.

Aztergaia: mirrin

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Lantaldeak besterik gabe onartua
mirrindu, mirrin/mirrindu, mirrintzen
da/du ad. Mardultasuna galdu, mirrin bihurtu. Mirrinduak datoz gure umeak.

Aztergaia: mirrindu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

mirrindu, mirrin(du), mirrintzen. da/du ad.

Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

mirrindu, mirrin(du), mirrintzen.

mirto
iz. Hosto iraunkorreko zuhaixka, lore zuri, txiki eta usaintsuak, eta fruitu beltz urdinkarak ematen dituena (Myrtus communis). Mirtozko koroaz. Odol koloreko mirto aleak.

Aztergaia: mirto

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Myrtus communis.

Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena

Myrtus communis.

miru
iz. Belatzaren familiako hegazti harraparia, luma-gorrixka, hegoak eta isatsa luzeak dituena (Milvus milvus). Mirua da oilo loken etsairik handiena. Oilanda bat irentsi nahi duen mirua.

Aztergaia: miru

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1995-11-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: Milvus sp.; miru beltz (Milvus migrans); miru gorri (Milvus milvus).

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Milvus milvus.

Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: miru-buztan .

Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena

Milvus milvus.

miru buztan, miru-buztan
1 iz. Ardiei belarrian egiten zaien marka, belarri puntako zati bat kenduz miruaren buztanaren forma hartzen duena.
2 iz. Miruaren buztanaren antzeko forma duten pieza ar batez eta pieza eme batez eginiko mihiztatzea; era horretan mihiztatzeko mihia. Ongi trabaturiko habe horiek miru buztanen bitartez geratuko dira loturik.
miruxka
iz. Belatz txikia.

Aztergaia: miruxka

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2001-02-07 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: ik. 1 belatz / LurE: + / ElhHizt: ik. 1 belatz (txiki) / EskolaHE: +

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-xka.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

belatz txikia.

misal
iz. g. g. er. Meza-liburua.

Aztergaia: misal

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2001-02-07 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

meza-liburua.

misantropo
iz. Besteekiko harremanak atsegin ez dituen pertsona. Ik. zokokari. Egia da inoiz baino bakartiago ibili nintzela, ia misantropo bihurturik, ez nintzela asteburuetan lagunekin irteten, edozein tarte libre edo opor baliatzen nuela irakurtzeko eta ikasteko.

Aztergaia: misantropo

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E301]: "falta dela adierazteko" (1996-06-13)

Euskaltzainen oharrak

 - [E210]: nazioartekoa denez, sartzekoa.

 - Erabakia: BAgiria (1998-10-30): onartu egin da.

misera
iz. Abakandoa. Kornuallesko kostan miseratan ibiltzen den baporean aritu da Halls.

Aztergaia: misera

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Homarus gammarus.

Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena

Homarus gammarus.

miserable
1 adj. Doilorra, zitala. Mespretxua besterik merezi ez duten izaki miserableak.
2 adj. Miseriazkoa, oso behartsua; zorigaiztokoa, gupidagarria. Limosna bat eskeko pobre miserable honentzat. Bizitza ustel eta miserablea. Soldata miserablea.

Aztergaia: miserable

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:15 2001-02-07 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E301]: "falta dela adierazteko" (1996-06-13)

miserere
1 iz. Hitz horrekin hasten den Bibliako salmoa.
2 iz. Salmo hori kantatzeko ontzen den musika-lana.

Aztergaia: miserere

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2001-02-07 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

(salmo baten izena).

miseria
1 iz. Erromeskeria, lazeria, behartasun gorria. Miseria handian. Miseria gorria.
2 iz. Ezbeharra, zoritxarra. Oraingo denborako egunak dolorez eta miseriaz beteak dira.
Azpisarrerak

Aztergaia: miseria

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:06 1995-11-23 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: miseriazko .

miseriazko
adj. Negarrezko eta miseriazko haran honetan.
Loturak

Aztergaia: miseriazko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2001-02-07 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-zko.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

miseria sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

negarrezko eta miseriazko haran honetan.

miserikordia1
iz. zah. Errukia. Jainkoaren miserikordia.
Azpisarrerak
miserikordia2
iz. Erruki etxea. Asteasuko bi mutil gazte galdezka omen zebiltzan, miserikordiatik ateratako aitonaren bat ote nintzen.
miserikordiazko
adj. zah. Errukizkoa. Miserikordiazko obrak.

Aztergaia: miserikordiazko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:42 2001-02-07 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-zko.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

miserikordia 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag.

Diakronia

Zah.

Forma baten adiera(k)

errukizkoa.

miserikordios
adj. zah. Errukiorra. Ik. miserikordioso.

Aztergaia: miserikordios

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Bigarren mailan onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena

XX. mendean behin bakarrik azaldu da: CatUlz (1906).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Guztira 151 ager. ditu: miserikordios , miserikordioski formek 75 ager. dituzte, IE-ZuAm: Mat; Harb; Ax (42); Hm; SP Imit; SP Phil; Tt Onsa; Tt Arima; He Gudu; Lg II; Mih; CatLan; Monho; JesBih; CatLuz; MarIl; Jaur; miserikordioso formak 56, B-G eta IE: B 15 (Cb CatV;GGero; fB Ic I; Astar II; CatBus); G 11 (Lar STomas; Cb Eg III; Gco I; Gco II; AA I; AA III); L 22 (Lç 18; Harb; CatB); BN 3 (CatLuz; CatAe); ER 2 (CatR); ZA 2 (CatSal); GN 1 (CatUlz); miserikordius Z 14 (Mst; Xarlem; AstLas; UskLib; Ip Hil; CatS); miserikordiuz Z 1 (UskLib); miserikordiotsu : Añ GGero (5 aldiz).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez da azaldu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Zah. 'errukiorra'.

Informazio osagarria
Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

Zah. Ik. errukior.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-os(o).

miserikordioso
adj. zah. Errukiorra. Jainko miserikordiosoa. Zorionekoak miserikordiosoak.

Aztergaia: miserikordios

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Bigarren mailan onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena

XX. mendean behin bakarrik azaldu da: CatUlz (1906).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Guztira 151 ager. ditu: miserikordios , miserikordioski formek 75 ager. dituzte, IE-ZuAm: Mat; Harb; Ax (42); Hm; SP Imit; SP Phil; Tt Onsa; Tt Arima; He Gudu; Lg II; Mih; CatLan; Monho; JesBih; CatLuz; MarIl; Jaur; miserikordioso formak 56, B-G eta IE: B 15 (Cb CatV;GGero; fB Ic I; Astar II; CatBus); G 11 (Lar STomas; Cb Eg III; Gco I; Gco II; AA I; AA III); L 22 (Lç 18; Harb; CatB); BN 3 (CatLuz; CatAe); ER 2 (CatR); ZA 2 (CatSal); GN 1 (CatUlz); miserikordius Z 14 (Mst; Xarlem; AstLas; UskLib; Ip Hil; CatS); miserikordiuz Z 1 (UskLib); miserikordiotsu : Añ GGero (5 aldiz).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez da azaldu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Zah. 'errukiorra'.

Informazio osagarria
Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

Zah. Ik. errukior.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-os(o).

misiar
1 adj. Misiakoa, Misiari dagokiona.
2 iz. Misiako herritarra.

Aztergaia: misiar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: ZS:HBL 2008-02-12

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Misia / misiar [G / Izen klasikoa: Mysia].

Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

misil
iz. Propultsio sistema autonomoa duen jaurtigaia, lehergaia duena eta era elektronikoan kontrolatzen eta gidatzen dena. Tona erdiko bonbak eta hainbat motatako misilak jaurtitzen ari dira. Satelite bidez gidaturiko misila. Misil erasoaren ondorioz, soldadu bat zauritu zen.

Aztergaia: misil

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:22 2001-02-07 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E301]: "falta dela adierazteko" (1996-06-13)

misio
1 iz. erl. Herri batean zenbait egunez egiten ziren sermoi eta elizkizun bereziak, gehienetan bertakoak ez ziren apaizek zuzenduak. Zortzi herritan egin nituen zortzi misio ez laburrak. Donibane Lohizunen misio bat eman zuela euskaraz. Heldu zen misio bat bizi zen herrira; joan zen aitortzera misiolari batengana eta esan zion: (...). Pazkoetan edo misioetan Jaunagana bihurtzen diren bekatariak.
2 iz. Ebanjelioaren aldarrikatzea, sinesgabeen herrialdeetan egiten dena; herrialde hori bera. Misioetara joan. Misio lurra.
3 iz. Norbaitek bete behar duen egitekoa, bereziki gobernu batek edo kideko erakunde batek agintzen duena. NBEren Darfurrerako bake misioa urtebetez luzatuko dute. Maxwell Smart 86 agenteak eta 99 agenteak mundua salbatzeko misioa jasoko dute.
4 iz. Egiteko hori betetzen duen pertsona taldea. UNMIK izenez ezagutzen da NBEk Kosovon duen misioa, 1999. urtetik aurrera bertan lanean aritu dena.

Aztergaia: misio

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:05 1995-11-23 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Erl.: misioetara joan.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [K201]: "adiera zehaztu behar. Eginkizun / egiteko eta horien adierarako ez dirudi beharrezko" (1996-05-20)

misiolari
1 iz. Misio santua ematen zuen apaiza. Aita A. Kardaberaz misiolari ospetsua.
2 iz. Misioetara joaten den pertsona. Urte askoan misiolari ibilia naiz, Angolan. Kolonbiako Pasto-n misiolari egon zen. Gotzain misiolaria.

Aztergaia: misiolari

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:05 1995-11-23 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E109]: 'Proposamena ageri den moduari ongi deritzat. Ez ahantz aipatu behar dela misionari, aldamenean "Zah." duelarik. Agian misionista ere? Ezen hau da, jakina denez, Hegoaldean esaten zena, Aitzolek misiolari sortu arte (1928 inguruan)'.

 - Erabakia: BAgiria (1998-10-30): 'Misionest hitzari buruz, zalantza dago ea misiolari hobetsi behar den ala ez. Iritzi desberdinak entzun ondoren, zerrendan hitz hori dagoen bezala uztea erabaki da'.

misiolaritza
iz. Misiolariaren jarduera. Hemeretzi urte igaro zituen Txilen, misiolaritzan.

Aztergaia: misiolaritza

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Lantaldeak besterik gabe onartua
misionest
iz. Ipar. Misiolaria.

Aztergaia: misionest

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Bigarren mailan onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. h. misiolari.

Informazio osagarria
Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

Ik. misiolari.

misionista
iz. Misiolaria.

Aztergaia: misionista

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2001-02-07 Bigarren mailan onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

misionista, misionest (BN-arb, S), misionist . Ref.: Lrq /m¸)s!¸)o)ne)s!t [oxítona]/; Gte Erd. 1. Misionero, evangelizador. v. misiolari. CatLav (“Gure amoinez edo gure arthaz lagun detzagun hetara [Infidelak konbertitzera] dohazin misionistak”) (V 53), Mb IArg II (“Indi beretan dabiltzan misionistak gaztigatzen dutenaz”), Jnn SBi (“Misionest gazte hura saindu handi bat zela”), HU Zez (“Japonian bada misionest eskualdun bat, aita Mugaburu”), Prop 1906 (“Jainkoak detsala, fededun berri guziek bere misionestenganik ikhas dezaten”), StPierre (“Frantses apez geien buruzagia zen orduan Ameriketarik jinikako misionest bat”), Zerb IxtS (“Hainitz herrialde konbertitu dituzte misionestek”), Ardoy SFran (“San Martin gipuzkoar misionesta, Japonian martir hila 1597 urtean”, “Misionest nahi zuela joan martir hiltzeko”), v. tbn. JE Bur Misionest : Etcham 238. 2. (Lar, Añ, H), misionest, misionixte. Misionero, predicador. Mb IArg I (“Billatu zituzten relijioso misionistak”), Mb IArg II (“Bere aurra besoan artu ta joan zen aita misionistagana”), Mg CC (“Emakume gaiso ura urreratu zitzaion misionista batari, ta eskatu zion konfesa zezala”) Añ CatAN (“Pedro Antonio Añibarrok, Zarauzko Kolegioko Misionista Aita S. Franziskoren ordeakoak”), Gy (“Liburutan asko izpiritu kolpe alegera eta hirri eragiteko tretu ereiñ izan dutela [...] misionest eta erretorek ere”), Donce (“Aita Manuel Ortigos misionistak dio [...]”), EgunO in Arb Igand (“Liburu hori frantses erdaratik eskuararat itzuli zuen Haranburu aphezak [...] Hazparnen misionest zelarik”), Barb Sup (“Misionestak ethorri beharrak dire Eguerrietako, Joana!”), Tx B I (“Misionistak izandu dira / Goizuetako partian”), Iratz 183n (“Aita Bastres, Senpere-Bastidarreko semea, Hazparneko misionest famatu bat zen”), Mde Pr (“451garren urtean zuen Celestinus aitasainduak Palladius misionesta Hiberniarat igorri”), Herr 25-8-1955 (“Jaun misionixte gazte harditak pheredikia eta othoitze eta khantiak eraman dütü”), Larz Senper (“Hazparneko misionest ezagutu zonbait imitatuz, emaiten du predikua”). En DFrec hay 22 ejs. de misionest y 1 de misionist , todos ellos septentrionales.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

misionista 1, Aranzazu 1936 (“Bermeoco Aita San Franciscuaren Colegijoco Misionistai").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

misionista : HiztEn, Euskalterm (eta misiolari); ez dugu aurkitu ap. LurE.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

misionista : ElhHizt, EuskHizt; ez dugu aurkitu ap. HiruMila.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Euskaltzaindiak lehen pasaldian erabakia da hobestekoa

Ik. misiolari.

Eratorri-sare sistematikoki osatzekoak

-ista

miskitoera
iz. Honduras eta Nikaraguako Atlantikoko kostaldean bizi den indiar herriaren hizkuntza. Morfologikoki, are errazagoa da ikustea kasu marka zein den miskitoeraz.

Aztergaia: miskitoera

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

(hizkuntza).

misoginia
iz. Emakumeenganako ezinikusia. Lehen begiratuan misoginia dirudiena emakumeen defentsa bihurtzen du nobelagileak.

Aztergaia: misoginia

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2001-02-07 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa

-g-.

misogino
1 adj. Emakumeenganako ezinikusia duena. Esate baterako, misoginoago da Baroja Balzac baino? Gizarte misoginoa.
2 adj. Misoginia adierazten duena, misoginiari dagokiona. Esaera misoginoak.

Aztergaia: misogino

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2001-02-07 Lantaldeak besterik gabe onartua
miss
iz. Edertasun lehiaketa bateko irabazlea den emakumezkoa. Auzo aberatsetako emakume zuriak eta edertasun lehiaketetako missak aurkezten dizkigute Venezuelako emakumeen adierazgarri.

Aztergaia: miss

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2001-02-07 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z6:LBeh 2012-05-16 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak

miss 62: Anakoz Amenabar 2 (adib.: “unibertsoko lehenengo missa”), Berria 2 (“22 tokiko miss lehiaketetan”), Itxaro Borda 3 (adib.:“Pariseko miss izendatuari”, “berrogeita zortzi aukeratu zituzten miss lehiaketarako”), Iñigo Astiz (“Europako miss izandakoa”), EiTB 54 (“Miss Gipuzkoa”, “Miss Taila Handia” bezalakoak”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: miss : Herria 11, Berria 15, Antton Olano 193, Lopez de Arana 32, Bernardo Atxaga 16, Xabier Olarra 11, Edorta Jimenez 6, Irene Aldasoro 5, Anton Garikano 5, Joxe Austin Arrieta 3, Koro Navarro 2, Hasier Etxeberria 2, Txillardegi 2, Urtzi Urrutikoetxea, Iñaki Zabaleta, etab.

Bestelakoak
Zerrenda osagarriak

EEgunk: "miss".

Jatorri-osaerak gorabehera, hedatu-nagusitua da

erabilia da, eta hedatua.

Lantaldearen irizpideak
Mailegu isiltzekoa da, aipatu gabe uztekoa

erdal hitza.

mist
iz. Hitzik edo hotsik ez. (Ezezko esaldietan). (Batez ere mistik forman erabiltzen da). Ik. txint. Itxi ezazu aho hori eta ez ezazu mistik ere atera gehiago. Mistik ez ateratzeko agindua eman ziguten. Mistik ere ez du egin.

Aztergaia: mist

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2001-02-07 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Informazio lexikografikoa
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

dirudienez, ezezko perpausetan erabiltzen da, mistik (ere) ez egin, atera gisa; bizkaitarrek izan dezakete informazio hoberik.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E210]: 1- Forma aldatu: mist. 2- Azalpen sintaktikoa eman: [ezezko perpausetan]. 3- Azpisarrera erantsi: mistik (ere) ez egin. || 1- Bateraturik al dago halako hitzen formulazioa? Berrikusi beharko dira.

 - Erabakia: (H2.2 / 2010-07-12): Lehen itzuliko tutik bezala aipatuko da oraingoz: «mistik (ezezkoetan): mistik (ere) ez egin (edo atera)».

mistela
iz. Heg. Ardo gozoa; zenbait edari bizi gozori ematen zaien izena. Kafe beltza, kea dariola, eta mistela nahiz pattarra gainean.

Aztergaia: mistela

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Lantaldeak besterik gabe onartua
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2001-02-07 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

mistela (+ mistel, miz-) 7: Gco II 2 (adib.: "ardo, mistel edo aguardiente"); AA III ("ardoarekin, sagardo, mistela, ta edozeñ edarirekin moskortzen diranak"); JanEd I ("Goizero mantalpian arturik botilla, tabernara dijua mistelaren billa"); Or Mi ("edaten dun Bauma'ko mistela ta elar-ardoa"); NEtx Antz ("kape beltxa kea dariola, ta miztela naiz pattarra gañean"); Gazt MusIx ("An edango du mistel goxoa, ardo luzez ondua ere bai"); OEH argitaratuan: Ayerb EEs 1916 ("Maats ardoa, naiz gogorra izan, edo ao gozo gutxikoa, beste ardo mistel naastua baño obe da"); EEs 1916 ("An nituan beriala galdezka ia miztelik nuen"); granada-mistela 1: Onaind ap. Gazt MusIx ("an bi-biok sarturik, granada-mistela dogu txastauko"); mingrana-mistela 1: Gazt MusIx ("mingrana-mistela edanen dugu"); mistelagile 1: MEIG III ("bere buruari ematen dio Basurdik merezi duen heriotza, Aita Gaucher mistelagilearen dinakoa, ardo kupel batean murgil eginaz").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

mistela (+ mixtela) 2: JKort Erl II ("ur lainta berdiñeko mixtelaz Doolittle'ren ontzietan emanda, alikatzen dira"); I. Intxausti ("Bestela, hobe mistela").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

mistela : HiztEn (Heg.), Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

mistela : EuskHizt (Heg.), ElhHizt (Heg.), HiruMila, EskolaHE, DRA, PMuj DVC (BG) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

Bestelakoak
Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

EBBk bigarren itzulirako utzia.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Heg.

Forma baten adiera(k)

ardo gozoa.

mister
iz. Edertasun lehiaketa bateko irabazlea den gizonezkoa. Mister izateko aurkezten den jende askok hizketan hastean xarma guztia galtzen du.

Aztergaia: mister

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2001-02-07 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z6:LBeh 2012-05-16 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak

mister 33: Berria 7, EiTB 26.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: mister : Berria 10, Herria 4, Joxe Austin Arrieta 26, Jon Arretxe 20, Anton Garikano 12, Pako Aristi 5, Jon Arretxe 5, Felipe Juaristi 4, Edorta Jimenez 3, Menane Oxandabaratz 3, Josu Zabaleta 2, Xabier Mendgiuren Elizegi 2, Joxerra Garzia 2, Koldo Izagirre 3, Harkaitz Cano 2, Ana Urkiza, Pablo Sastre, Ramuntxo Etxeberri, Itxaro Borda, Joxemari Iturralde, Andoni Egaña, Josu Landa, Joxan Elosegi, Koro Navarro.

Bestelakoak
Zerrenda osagarriak

EEgunk: "mister".

Jatorri-osaerak gorabehera, hedatu-nagusitua da

erabilia da, eta hedatua.

Lantaldearen irizpideak
Mailegu isiltzekoa da, aipatu gabe uztekoa

erdal hitza.

misterio
1 iz. Kristau erlijioan, giza arrazoiak ezin uler dezakeen dogma. Ik. ezkutuki. Kristau misterioak. Jainkoaren Semearen haragitzearen misterioa. Fedeko misterio nagusiak.
2 iz. Jesu Kristoren bizitza, nekaldi eta heriotzako gertaeretako bakoitza. Eguberrietan ospatu dugun misterioaren mamia. Salbatore egunean zer misterio gertatu zen? || Arrosarioko misterioak. Pozezko, nekezko, aintzazko misterio edo ezkutukiak.
3 iz. Giza ezaguerari edo norbaiti ulergaitz gertatzen zaion gauza. Ihes egiten dio misterioak jakinduriari, baina, nolabait ere, honen mendeko da. Giza bizitzako misterio honentzat dagoen erantzun handi bakarra. Gaitzaren misterioa.
4 iz. Gauza ezkutua. Egiazko misterioa euskararen iraupena da, ez jatorria. Hain luzaroan gorderik egon den misterioa. Euskal aditzaren misterio ilunak argitzen. Hitz misterioz beteak.

Aztergaia: misterio

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1995-11-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:Maileg
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:03

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS: misteriozko.

Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: ez da misterio .

Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

misteriozko.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E210]:  ez da misterio. 1- Forma aldatu: misterio ez izan. 2- Azalpen sintaktikoa eman: [aditzaren singularreko hirugarren pertsonaz baino ez]. || 1- Bateraturik al dago hiztegian halako lokuzioen formulazioa? Berrikusi beharko dira. 2- Definizioaz gain, lokuzioaren aditz-murriztapen hori azalpenaren bidez ere ematea komeni da.

 - [E115]:  Ez da misterio, Ipar ere bai

 - Erabakia: (H2.2 / 2010-07-12): Bere horretan onartu da lantaldeak proposatu duen azpisarrera.

 - Erabakia: (H2.2 / 2011-06-14): ez da misterio Heg. 'ez da harritzekoa' onartu da.

misteriotsu
adj. Misterioa duena, misterioz betea. Hitz misteriotsu horiek, sekula aditu gabeak, gogoan hartu zituen.

Aztergaia: misteriotsu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:10 1995-11-23 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tsu/-zko/-oso.

misteriozko
adj. Misteriozko indarra duen gauza bat. Lo zetzala, amets misteriozko bat egin zuen.
Loturak

Aztergaia: misteriozko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-zko/-tsu.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

misterio sarrerari dagokion azpisarrera.

mistifikatu, mistifika, mistifikatzen
du ad. Faltsutu. Arestiren etxea ez zen Sabinoren abaroan mitifikatu eta mistifikatu zen euskararena.

Aztergaia: mistifikatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2001-02-07 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Lantaldearen irizpideak
Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez, eta onartzekoa, premiazkoa ez izan arren

mailegu onartzekoen gutxienekoa betetzen du, eta onartzekoa dela uste du lantaldeak.

Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

mistifika, mistifikatzen.

Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena

du du.

mistifikazio
iz. Mistifikatzea. Antzinako dantzak oinarri hartuta, dantza tradizionala gaurkotu zuen, bere garaira egokitu, iraganeko mistifikazioak alde batera utzita.

Aztergaia: mistifikazio

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:29 2001-02-07 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

mistika
iz. Teologiaren adarra, Jainkoaren eta gizakiaren bat-egiteaz eta bat-egite horren intuiziozko ezagutzaz aritzen dena. Sartaldeko mistika. Gaitzaldi edo alditxar horiekin datorren grazia, barnean gertatzen da, guztien ezkutuan eta norberaren ezkutuan; hau da egiazko mistika. Mistikarako isuria. Mistika-gaiak.

Aztergaia: mistika

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:10 1995-11-23 Lantaldeak besterik gabe onartua
mistiko
1 adj. Erlijio alorrean, misterioari, arrazoiaz gaineko sineste ezkutuari dagokiona. Zuek, Elizaren Gorputz mistikoaren arimak.
2 adj. Mistikari dagokiona. Gai mistikoak. || Idazle mistikoak.
3 iz. Espirituzko bizitzara ematen den pertsona. Sortaldeko mistiko handiak. Mistikoaren ikuste hori ez da begiz ikustea.

Aztergaia: mistiko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

mistizismo
iz. Espiritualtasun sakonerako joera. Orixeren mistizismoa. Mistizismo erlijiosoa. Hura guztia oso serio eta mistizismo ukitu batez hartzen banuen ere, bazuen jolas eite bat.

Aztergaia: mistizismo

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:31 2001-02-07 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

misto1
1 adj. Osagai, zati, alde edo izaera desberdineko elementuz osatua. Batzorde mistoa.
2 adj. Bi sexuetako pertsonak biltzen dituena. Ikastetxe mistoa.
3 adj. Legebiltzarreko taldeez mintzatuz, alderdi politiko batek baino gehiagok osaturikoa. Parlamentuko talde mistoaren araudia.
mistratar
1 adj. Mistrakoa, Mistrari dagokiona.
2 iz. Mistrako herritarra.

Aztergaia: mistratar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: ZS:HBL 2008-02-12

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Mistra / mistratar.

Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

miszelanea
iz. Gauza desberdinen nahasketa; bereziki, hainbat gai eta generotako idatzi laburrez osatua den idazlana. Ik. nahas-mahas 3; saski-naski. Poemez gain bestelako testuak ere agertzen zaizkigu liburuan: hiztegiak, aforismoak, antzerki laburrak..., hau da, gazteei begira sortutako miszelanea.

Aztergaia: miszelanea

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: EArau 2012-05-25
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2005-06-07 Lantaldeak erabaki gabe utzia

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena

Ez dugu inon aurkitu: ez OEH-EEBS corpusetan, ez ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm, ez ap. EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Bestelakoak
Zerrenda osagarriak

Katal: "Miszelaneak: Misceláneas".

Lantaldearen irizpideak
Zalantzazkoa da mailegua, lantaldeak zalantzak baititu horren premiaz

mailegu onartzekoen gutxienekoa betetzen du; baina "arrotza" dela aipatu da; nahas-mahas bezalakoek ordezka dezakete, nahiz idazki mota adierazteko peioratiboa dirudien hor aipatuak (ik. saski-naski proposatua: nahas-mahas baino egokiagoa iruditu zitzaion lantaldeari).

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: (H2.2 / 2011-06-14) Onartu da.

 - Erabakia: Osoko Bilkura (2012-05-25): onartu da miszelanea forma.

mitanniar
1 adj. Mitannikoa, Mitanniri dagokiona.
2 iz. Mitanniko herritarra.

Aztergaia: mitanniar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: ZS:HBL 2008-02-12

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Mitanni / mitanniar.

Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

miter
iz. Nekostaren familiako zuhaitza edo zuhaixka, enbor eta adar bihurrituak dituena eta beti berde dagoena (Juniperus sabina). Arroilan hainbat landare eta zuhaitz mota ikusten ahal dira: bertzeak bertze, ugariak dira ametzak, ezpelak, ipuruak, miterrak, sahatsak eta pikondoak.

Aztergaia: miter

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Juniperus sabina.

Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena

Juniperus sabina.

mitifikatu, mitifika, mitifikatzen
du ad. Mito bihurtu. Haurtzaroa mitifikatu. Musikariaren eta tresnaren arteko harremana mitifikatua dago.

Aztergaia: mitifikatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:29 2001-02-07 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

mitifika, mitifikatzen.

Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena

du ad.

mitifikazio
iz. Mitifikatzea. Globalizazioa, hein handi batean, ez da erretorika eta mitifikazio hutsa baino.

Aztergaia: mitifikazio

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:37 2001-02-07 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

mitikiltar
1 adj. Mitikilekoa, Mitikileri dagokiona.
2 iz. Mitikileko herritarra.
mitiko
adj. Mitoarena, mitoari dagokiona; mito bihurtu dena. Clovis erregearen historia santu mitikoa. Alexander Popov igerilari mitikoak erretiroa hartzea erabaki du.

Aztergaia: mitiko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E210]: nazioartekoa denez, sartzekoa.

 - Erabakia: BAgiria (1998-10-30): onartu egin da.

mitilenetar
1 adj. Mitilenekoa, Mitileneri dagokiona.
2 iz. Mitileneko herritarra.

Aztergaia: mitilenetar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: ZS:HBL 2008-02-12

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Mitilene / mitilenetar.

Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

mitin
iz. Gizarte- edo politika-arazoez hitz egiteko bilera ageria edo jendaurrekoa. Eibarren eginiko mitin batean.

Aztergaia: mitin

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:Maileg 1993-07-29 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa

-ing/-in.

mitinlari
iz. Mitinetan hitz egiten duen pertsona. Entzuna nuen Lauaxeta mitinlari suhar eta bikaina zela.

Aztergaia: mitinlari

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena

bitan jaso da gure informazio-iturrietan: metinglari EEBSn (T. Ureta in Karmel, 1976); mitinlari DFrec-en.

mito
1 iz. Alegiazko kontakizuna, antzinako jainko edo heroien egintzetan edo egiazko gertaeretan oinarritzen dena, izadiaren indarren edo giza izaeraren alderdien oihartzuna dakarrena. Antzinako mitoak. Eguzkiarekiko mitoak. Prometeoren mitoa.
2 iz. Errealitatean inongo oinarririk ez duen ustea edo ideia. Erdi Aroko euskal demokrazia mito hutsa dela. Gelditzen zitzaizkigun mito apurrak deseginik ikusten ditugu orain.
3 iz. Bere entzute edo ospe handiagatik eredu bilakatu edo historian sartu den pertsona, gauza edo gertaera. Ez naiz pertsonak mito bihurtzearen aldekoa.

Aztergaia: mito

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:04 1995-11-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa

-ito.

mitokondria
iz. biol. Zelulen organulu zitoplasmatikoa, forma obala duena. Mitokondriako DNA zelularen nukleotik kanpo dagoen material genetikoa da.

Aztergaia: mitokondria

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:26 2001-02-07 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Biol.

mitologia
1 iz. Herri baten edo erlijio baten mitoen multzoa. Euskal mitologia. Irlandako mitologia. Mitologiako jainkoak. Mitologiazko elezaharrak.
2 iz. Mitoen jatorrien, garapenen eta esanahien azterketa; azterketa horretan diharduen jakintza.

Aztergaia: mitologia

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:09 1995-11-23 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [A106]: "-g- grafemaz [proposatzen dut]" (1994-11-18)

mitologiko
adj. Mitologiarena, mitologiari dagokiona. Izaki mitologikoak.

Aztergaia: mitologiko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:09 1995-11-23 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [A106]: "-g- grafemaz [proposatzen dut]" (1994-11-18)

mitosi
iz. biokim. Zelularen zatiketa, gene bikoizte baten ondoren, nukleoa kromosoma kopuru bereko bi zelula umetan banatzen dena. Hiru mutazioren bitartez, Arabidopsis thaliana landarean gametoak mitosi bidez sortzea lortu dute, meiosi bidez sortu beharrean.

Aztergaia: mitosi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:004 2003-07-09 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

mitosi (eta m.-indize) 5: Tx. Txakartegi 2 ("Mitosi-indizea, hots, mitosian dauden zelulen frakzio edo kopurua"), HezkSaila Batx 1994 2 ("Banaketa motetatik, mitosiak du lehentasuna, eta ez da beharrezkoa izango meiosia xehetasunez deskribatzea, batez ere sexuzko ugalketan eta ezaugarrien herentzian dituen ondorioei dagokienez mitosiarekin alderatzea nahikoa izanik"), GeolBiol ("Polen-alea mitosi baten bidez binukleatu bilakaturiko zelula haploidea da").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

mitosi : AB38 5, HiztEn - LurE (Biol.), Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

mitosi : ElhHizt - HiruMila (Biol.), EskolaHE (Genet.) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Biol.

mitra
iz. Apezpikuek eta kidekoek zeremonietan eramaten duten buruko garaia, hiruki itxurakoa. Laster ikusiko dugu, mitra buruan duela.
mitradun
adj. Abadeez mintzatuz, mitra eramateko eskubidea duena. Abade mitraduna.

Aztergaia: mitradun

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

abade mitraduna.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E210]: 'Mitra hitzaren azpian, beste hori ere agertu beharko litzateke (adibidez, abade mitradun)'.

 - Erabakia: BAgiria (1998-10-30): 'mitradun ere sartzea onartu da'.

mitxeleta
iz. Tximeleta.

Aztergaia: mitxeleta

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Bigarren mailan onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena

ik. informazioa s.u. inguma.

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

h. tximeleta.

Informazio osagarria
Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

Ik. tximeleta.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E301]: "nire ustez hitza zerrendatik kentzea hobea [da]" (1996-06-13)

Euskaltzainen oharrak

 - [E109]: 'Seguru gaude hobetsi behar dela tximeleta?'

 - Erabakia: BAgiria (1998-10-30): 'Baietz erantzun zaio, dudarik gabe. Mitxirrika hitzarekin ere gauza bera. Zerrenda dagoen bezala gelditu da, hortaz'.

mitxirrika
iz. gip. Tximeleta.

Aztergaia: mitxirrika

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Bigarren mailan onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Gip. h. tximeleta.

Informazio osagarria
Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Gip. batez ere: Ik. tximeleta.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E301]: "nire ustez hitza zerrendatik kentzea hobea [da]" (1996-06-13)

Euskaltzainen oharrak

 - [E109]: 'Berdin'.

 - Erabakia: BAgiria (1998-10-30)

mitxoleta
iz. Gari-soro eta kidekoetan hazten den belar landarea, lore gorri ikusgarriak eta hazi beltzak ematen dituena (Papaver rhoeas). Pastelak, ogia eta olioa egin daitezke mitxoletaren haziekin. Mitxoleta-zelai zabalak.

Aztergaia: mitxoleta

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Papaver rhoeas.

Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena

Papaver rhoeas.

mixkandi
iz. zub. Morroia, zerbitzaria. Gizonaren etsaiak zirela bere mixkandiak.

Aztergaia: mixkandi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-11-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Zub. 'morroia, zerbitzaria'.

Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala

Zub.

mixomatosi
iz. albait. Untxiaren gaixotasun infekzioso eta kutsakorra, Leporipoxvirus generoko birusek eragiten dutena eta larruazalaren eta muki-mintzen hantura bereizgarri duena. 1960ko hamarkadan mixomatosia erabiliz kontrolatu zituzten untxiak Australian.

Aztergaia: mixomatosi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2001-02-07 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak

NekHizt.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Albait.

Orrialde guztiak:
 

Azkue Biblioteka eta Artxiboa

ORDUTEGIA
9:00 - 14:00

Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus