Euskaltzaindiaren Hiztegia

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz. eta izond.

Maiztasuna

g.er.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: adib. / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: adib.

Atzizkien araberako erabakiak

-n: -an.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

geriza sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

gerizatu, geriza(tu), gerizatzen. da/du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

gerizatu, geriza(tu), gerizatzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: gerizpean , gerizpetan .

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-pe

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: adib. / LurE: AS: geriz(a)pean / ElhHizt: adib. / EskolaHE: AS: geriz(a)pean

Atzizkien araberako erabakiak

-n: -an/-tan.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gerizpe sarrerari dagokion azpisarrera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gerizpe sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Forma baten adiera(k)

gerizpean.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-tsu.

Kategoria

izond.

Forma baten adiera(k)

itzaltsua.

Euskaltzaindiaren Arauak

gerizpetu, gerizpe(tu), gerizpetzen. da/du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

gerizpetu, gerizpe(tu), gerizpetzen

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tu/-petu

OEHko datuak [laburduren azalpena]

gerla eta eratorri-konposatuen 782 ager.etatik 745 IEkoak dira, eta gainerakoak gerra ere badarabilten besteonak: Mg, Balad, Azc, Alzola; Or, Vill, Lek; MEIG; gerra eta eratorri-konposatuen 953 ager.en banaketa: B 294, G 527, IE 10 (Mdg, Izeta eta gerla ere badarabilten Bordel, Xarlem, Mde), EB 122 (MEIG, Arti). Eratorri-konposatuak: gerla bilatzale 1; gerla bitzale 1; gerla burrunba 1; gerla denbora 9; gerla-denbora 1; gerla egil(l)e 3; gerla egin 68; gerla fama 1; gerla gizon 3; gerla-gizon 6; gerla hots 1; gerla jente 6; gerla leku 1; gerla mehatxu 1; gerla seiñale 1; gerla zibil 6; gerla-ezkila 1; gerla-toki 2; gerlakari 1; gerlapide 1; gerlaratu 1; gerlari 63; gerlari arropa 2; gerlate 24; gerlati 5; gerlazale 1; gerra egin 24; gerra egun 1; gerra garai 1; gerra gintza 1; gerragintza 3; gerra giro 1; gerra gizon 1; gerra-gizon 9; gerra lagun 1; gerra miñ 1; gerra usaiñ 1; gerra zale 2; gerrazale 3; gerra zibil 3; gerra-agintari 1; gerra-aldi 1; gerra-batzarre 4; gerra-denbora 3; gerra-denpora 1; gerra-etxe(txo) 3; gerra-gai 1; gerra-gin 1; gerragin 6; gerra-gose 1; gerra-lan 1; gerra-nahi 2; gerra-ontzi 1; gerra-sari 1; gerra-soñu 2; gerra-toki 1; gerra-tresna 1; gerradi 1; gerraeraso 1; gerragilla 1; gerragin 1; gerraka 1; gerralari 3; gerrari 1; gerrari 94; gerrari-buru 1; gerrate 87; gerratoki 1; gerratu 1; gerrero 4; gerrier 5

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

gerla : G 12, IE 70, EB 74, EgAs 29; gerra : B 29, G 90, IE 3, EB 256, EgAs 29. Eratorri-konposatuak: gerla egin 8; gerlari 17; gerlaondo 3; gerlaurre 1; gerlaaintzina 2; gerlate 1; gerlero 3; gerra egin 7; gerraketa 1; gerraldi 2; gerraondo 23; gerrari 4; gerrate 88; gerrategi 1; gerraurre 26; gerrazale 2; gerroste 16.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: gerla 64, gerra 251; AB38: gerla 31, gerra 69; AB50: gerla 3, gerra 48

Jatorrizko forma

gerla, gerra

Jatorrizko forma

gerla, gerra(te)

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar.

Batera bizkaiera eta gipuzkera euskalkietakoa da

gerra da euskara osoari begira hobestekoa, Ipar./Heg. banaketa argikoetan bezala.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: gerla-denbora, gerla egin, gerla handi, gerlan .

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Ipar. Ik. gerra

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: GERLA DEKLARATU. Declarar la guerra. Hei daroe gerla deklaraturen. EZ Man I 73. Zure etsayik handienari bezala gerla deklaratu behar diozuna. He Gudu 104. Zeinari [Jainkoari] krimak gerla deklaratzen baitio. Jaur 383. v. tbn. ES 109. Brtc 99. Xarlem 1493. Gy 299

gerla deklaratu 9: Berria 6 (“Austria-Hungariak gerla deklaratu zion Serbiari, uztailaren 28an”), Jakin (“Egun horretan gerla deklaratua izan zen”), Argia 2 (“Hartara matxinatzen gara, eta denborari gerla deklaratzen”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

gerla deklaratu 7: Herria 3 (“Alegia deus, autoari gerla deklaratua zaio Angelun”), Elena Touyarou 3 (“Hori guzia normala zen jakinez hiru hilabete lehenago Frantziak Austriari eta Prusiari gerla deklaratu ziela, eta ordukotzat, iparraldean eta ekialdean gudukan hasiak zirela”), Michel Oronoz (“Frantziak gerla deklaratzen dako ofizialki Espainiari 1793ko martxoaren 8an”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Bide batez, komeni da gerra deklaratu forma ere azpisarrera bihurtzea.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa gerla sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

egin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gerla sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Ipar.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

gerla haundi 3: Zub 2 ("1914-eko gerla haundian saltzen dituen bere ardiak", "Emeki, emeki, sos pilixta bat bildurik, artalde baten yabe egin zen, eta gerla haundiaren denboran ardiak nahi zuen prezioan saldurik, itzultzen zen bere sor-xokorat"), Lek SClar ("Oiek geienak gerla aundian ibilliak ziran"); gerra haundi 1, Ldi IL ("Eleizalde'k lan ori ain txuxen ere Europa'ko guda, edo gerra, aundia baño leentxeago idatzi zun").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

gerla ha(u)ndi 11: Barb ("Zuetaz zer othe diogu hemen? Zer, bereziki Gerla Handiaren ondotik?"), Zerb Herr 1944 ("Makedoniako eskualdean gerla handia egin zuten Eskualdun xahar batzuek badakite oraino zer erran nahi duten mintzaira grekazko hirur hitz bitxi hauk"), Herr 1969 ("Zuetaz zer othe diogu hemen? Zer, bereziki Gerla Handiaren ondotik?"), J-L. Davant ("Azken hiru gerla haundiak [...] Lehenaz baliatu zen Bismarck, Alemaniako estadoan elgarri lotzeko eta populuen bat egiteko. Bigarrenak odol hustu zituen Frantzia, eta oraino gehiago Bretania eta Euskal Herria"), J. Haritschelhar ("Gerla eginik, bigarren gerla handia, Indoxina gero eta han oldartu da ikusiak ikusirik"), A. Loidi 4 (adib.: "Gerla Handiko gudu-toki garrantzitsu gehienen kontaketa egiten digu euskaldunen ibileren bitartez", eta Barbier aipatuz: "Barbierek [...] "Gerla Handiko kantuak" izeneko bertsoak argitaratu zituen"), Murgil/4 2 ("Gerlaren kausaz hildakoen artean, zibilen ehunekoak: Lehen Gerla Handian % 13, Bigarren Gerla Handian % 70"); gerra ha(u)ndi 6: Azurm ("Gerra Haundi bien artean"), X. Olarra ("Gerra Handia deitu zuten Teutoniar migrazio gerarazian parte hartu nuen"), V. Huici ("Errestaurazioan, eta Gerra Haundiaren aldeko abagadunearekin, goi-burgesiak Euskal Herriaren industrializazioari ekin zion eta klase agintari bezala finkatu zen"), A. Sagarna ("1293tik 1323ra Suediaren eta Novgorod-en artean izan zen Kareliako Gerra Handia Pähkinäsaari-ko Bakearekin amaitu zen"); cf. gainera Bizizaletasunaren alde ("Gerra haundi bat eztanda eginez gero, miloika hil gaitezke"), X. Gereño ("Laster gerra handi bat sortuko da gorrien eta juduen erasoen aurka, egiazko Europaren balioak gorde eta defendatzeko").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

gerla haundi : DFrec 2 (J-L. Davant: "munduko bigarren gerla haundiaren ondotik aterabiderik gabe gelditzen dira", Herr: "munduko bigarren gerla haundiaren ondotik alderdiak ditu gehienik sustatu"); gerra handia : HiztEn (Ik. lehen mundu-gerra) // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gerla sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma baten adiera(k)

mundu-gerra.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: GERLA PIZTU (ph- Lh). a) (Con dativo). Declarar la guerra. Erregeak gerla biztu zioten yuduei. Lg I 202. b) Estallar una guerra. Biztu izan zen gerla berri bat filistindarren eta israeldarren artean. Lg I 276 (v. tbn. 291). Zergatik Blomuseko üthürrian hura den gorritzen gerla denian pizten. Egiat 178. Sinetsi behar ukan zuten gerla sobera piztua zela. Ardoy SFran 133 (v. tbn. 122). "Gerla-phiztü, causer une dispute" Lrq. (Con determinantes). Gerla gorria piztu arte. HU Aurp 70.

adib: gerla iz. Ipar. Gerra. Garai hartan Espainiak eta Frantziak gerla zuten. 1636an bazterrak berriz ere nahasi ziren, gerla piztu baitzen Frantzia eta Espainiaren artean. Gerla hotsak. Gerla gizona. Gerlan hila. Gerlako jainkoa. Kanpoan etsaiak, etxean gerla, non edirenen du bakea?

gerla piztu 2: Argia (“Nire aita, Bordelekoa izanik, egon zen Hego Euskal Herrian gerla piztu aitzin, gero gazte zelarik aterpetu zen Iparraldera, eta hor nolazpait ukatu zuen bere euskalduntasuna”), Erlea (“Hori izan zen 1954ko azaro lehenean kasik zortzi urteko gerla piztuko zuen txinparta”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

gerla piztu 15: Herria 6 (“20 urte zituen, 1936ko gerla piztu zelarik”), Aingeru Epaltza 3 (“Gerla piztuz gero, jende gehiago altxarazi behar zuen eta Donibaneko gazteluzainaren manupean jarri, hura baita erregeren ordezkoa Nafarroa Beherean”), Joan Mari Irigoien 2 (“erran komunak dioen bezala, zenbat buru, hainbat aburu, eta zeren eritasunaren eta gaitzaren itsusia ez baita nehoiz gure baitan sortzen eta errotzen baina etsaiarenean, eta hala gertatu zen bi mende lehenago ere, noiz eta Napolin frantsesen kontrako gerla piztu baitzen”), Piarres Xarriton (“Eta, guri hurbilago oraino, 1936an, Sanjurjo, Mola, Queipo de Llano, Franco eta beste bizpalau jeneral errebelatuk Espainiako gerla piztu zutelarik, Nazioen Batasun Demokratikoak ez ikusiarena egin zuen, non intervention delakoaren aitzakiaz”), Koldo Izagirre (“Euskal batasunak, bere mendietan zokoratua, iparraren eta hegoaren arteko gerla piztu zuen.”), Jose Angel Irigaray (“Baina oraindik badira guri loturiko barruti aski hedatuak, fede zaharraren aldeko gerla piztu behar dugu berriz... - Zeus-Jovis-Deus-Alá zaharberriaren itxura daukan beste batek, agintzen duenaren airez.”), Itxaro Borda (“Panpili lodi bezain indartsua jende baketsuen artean bortitz sartzen eta gerla pizten zen”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Kolokazioa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa izan liteke.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa da gerla sarreran.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-aitzin: hitz bakarrean idatzia proposatu da, gerraurre parekoaren kasuan bezala jokatzeko (eta cf. gerlaondo, gerraondo).

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Kendu oharra eta jaso adibide gehiago. (2021-11-23).

Atzizkien araberako erabakiak

-n: -an.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gerla sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Erabilera-oharrak

gerlan aritu, gerlan ibili bezalako esapideetan erabilia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-ondo (cf. gerraondo, eta gerlaitzin, gerraurre).

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar.

Zerrendakoaren pareko forma(k)

gerra-gizon

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-te.

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Maiztasuna

g.g.er.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ti/-zale.

Kategoria

izond.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-zale/-ti.

Kategoria

izond.

Erabileremu dialektala

Ipar.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

germandar G 4: JMB ELG ("germandar, eslabotar eta keltatarren aurrekoak ziran"); Ibiñ Virgil 3 (adib.: "Naiz germandar, naiz galitar"); ik. OEH argitaratuan, gainera, JMB LEItz ("Germandarren mitologian"); germaniar (eta j- 2) 3: B 1 (AB AmaE: "Zeñek libradu Austriar eta Jermaniarrak / artu zituen ainbeste tunda latzetatik?"), IE 2 (Mde Pr: "Germaniarren gandik Europako legorra zaintzeko", "Poltergeist-ezko gertariak - 'iratxo zarategile' esan nai du germaniar hitz horrek"); germanara (eta ipar-g.) IE 4: Mde Pr (adib.: "Baltara eta Slaviara, Germanara", "Ipar-germanarazko hizkelkiak"); MEIGekoak dira ager. banako germaniko ("Herri germanikoen ahozko literatura"), germano markatua ("Azkeneko den edo dirudien germano horri ez diot inondik inora igertzen") eta germanotasun ("Egungo ingelesaren germanotasuna zalantzan jartzen dutenak").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

germandar EB 1: Txill ("bertako nekazariei lurrak kendu, eta germandar puntuzkoei eta Eliza-ri banatu zitzaizkien"); germaniar (eta j- 2, anglo-g. 1, germaniatar 1) 13: B 1 (Onaind: "indieuropar edo ariotarren izkerak be, keltena, gerkera, latera, jermaniarra, eslabarra..."); EB 12 (Oihenart Taldea: "konkista eskubidea esaten dena berekin zekarten germaniar herrialdeok"; UZEI 4, adib.: "Germaniarren inbasioek eman zioten amaiera hiltzori luze honi"; LMuj: "ifarraldeko sajonen eta germaniarren hegemonia sentitzen da Europan"; OinEntz/5: "germaniar enperadoreek mendetan zehar egin izan zuten bezala"; Zeu zeutara: "germaniarrak bizarra moztearen alde egozan"; Orhipean: "Germaniar herri hauek ez zuten eragin handirik izan"; Euskararen liburu zuria: "hala hizkuntza greko-latinoak nola anglo-germaniarrak"; Etxde: "Germaniatar garbia"; Amaiur 1986: "Jermaniarrak, alderantziz prajmatikoak, beti bezala"); germanotar B 1: J. Gorostiaga ("Germanotar-talde batzuk etorri zirala"); germanitartu EB 3, guztiak ap. Txill ("XIX-garren mendean Txekoslobakia germanitartzen oso abiatua zan"); germanara (eta germaniera 1) 4: IE 3 (Mde, adib.: "gehienak aldiz engel-saxoinak ziran, germanaraz mintza-tzaile, hots, engelesez", "itzali ziran mintzatzen zituzten iphar-germanarazko hizkalkiak handik laster"), EB 1 (LMuj: "germanierazko [...] formulan isladatzen denez"); germaniko (eta indo-g.) 11: B 1 (J. Gorostiaga: "germaniko kutsuaz"); G 1 (Alt Eib: "balio aundiko izkuntzatik (germaniko zaarretik) kultura iztegia formatzea"); EB 9 (Azurm 6, adib.: "indo-germanikoen historia zaharra"; J.A. Arrieta: "Dazikoa, Parthikoa, Germanikoa: Trajanok oso gogoko zituen"; I. Laka 2, adib.: "gotikoak (hau da, germanikoa) eta keltak ere, sorgune berbera izan zutela").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

germandar : AB38 1; germaniar : AB38 7 (hauetan g. enperadorego), HiztEn, LurE, Euskalterm 5 (hauetan g. konfederazio); germaniartu : AB38 1; germaniera : AB38 1; germaniko : AB38 1, HiztEn, Euskalterm 5 (hauetan konposatu g.); germanismo : HiztEn, Euskalterm 1; germanista : HiztEn, Euskalterm 1; germanistika : HiztEn; germano : HiztEn (germano-), Euskalterm 2; jermandar : AB38 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

germaniar : EuskHizt (1898; germandar 1934), HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, PMuj DVC; germaniera : EuskHizt (*1977; germanara 1954); germaniko : ElhHizt; germanismo : HiruMila, ElhHizt; germanista : HiruMila, ElhHizt; germanistika : HiruMila, ElhHizt; germanofilo : ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskaltzaindiaren Arauak

Germania / germaniar.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

germaniar : ZTC 20.

Onomastika batzordeak argitzekoa

Onomastika batzordeak argitzekoa.

Lexemen erregulartasuna

g/j

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

9 ager.

Euskaltzaindiak euskara baturako proposatua

ik. x-tar osaerakoak: germaniar arautua bakarrik jaso da.

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

germanio: LurE-Harluxet.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenen hiztegian: Ge.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

germanio: Zehazki, ElhHizt, HiruMila, HiztHand.

Erdaretako formak

ik. Le Petit Robert: «germanium [...] t. dû au chimiste allemand Winkler, du lat. Germania».

Erdaretako formak

Le PRobert: "du lat. Germania".

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak eta Elementu kimikoak.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Kim.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

germanismo 2, E. Antxustegi ("Teoria honen arabera, esaterako, germaniar sendiak germanismotik sakabanatutako kideak berriro biltzeko eskubidea izango luke, baita kide hauek elkartzeko eskaria egingo ez balute ere. Germanismoak probintzia batean daukan eskubidea probintzia horretako biztanleek beren erabakiak hartzeko daukatena baino indartsuagoa da").

Beste (edozein) iturritako erabilerak

germanista: I. Arrigain 4 (adib., "germanistak, errealitateari atxikiagoak zeudenak, lehen indoeuropeistak heldu ez ziren ikusmoldeetaraino heldu ziren"); J. Azurmendi ("zergatik bereizi germanistak eta anglosaxonistak, kontua hizkuntza baldin bada?"); A. Ladron Arana 2 ("... hasieran Hermann Wirth historialari germanistaren eta, geroago, Wolfram Sievers doktorearen agindupean", "Alemanian eskutik helduta ibili ohi dira halako para-zientziak mugimendu germanista eta arrazistekin").

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

germanista : ElhHizt, HiruMila; ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, EuskHizt.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Zehazki.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

Eratorri-sare sistematikoki osatzekoak

-ista.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Biol.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Biol.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Onomastika batzordeak argitzekoa

Onomastika batzordeak argitzekoa.

Atzizkien araberako erabakiak

-tar.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: gernu(-)debeku: gernu debekutik operatu dute.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: gernu debekutik operatu dut.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrendako forma osatua(k) baztertuz, osagaietako bat jaso da

gernu

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-bide.

Jatorrizko forma

gero, geroaldi

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: eta gero (partizipioaren ondotik erabiltzen da, ez izenaren ondotik: bilera bukatu eta gero etxera abiatu ziren; *bilera eta gero e. bileraren ondoren), -(e)z gero, geroago, geroago eta... -ago, geroagoko, gero eta... -ago, geroko 1 izlag.: geroko bizitza. 2 adlag.: egitekoak geroko utzi , gerora, gerorako, geroztik(ak)o. // EArauak 26: "1. Kasu guztietan -(e)z gero idatz bedi: hori eginez gero, hori egin duzunez gero. 2. Orduekin, eta oro har denbora posposizio gisa, ezkero ere idatz daiteke: hamarrez gero / hamarrak ezkero, zortziez gero / zortziak ezkero, San Ferminez gero / San Ferminak ezkero, atzoz gero / atzo ezkero. 3. Honezkero, horrezkero eta harrezkero aditzondoak, era horretan idatziko dira...".

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: -ez geroz , -ez geroztik, geroago... -ago , geroan , gero arte , gerokoan, gerokotz , gerotik gerora , geroxe , geroz , geroz eta... -ago , gerozko ; eta geroko azpisarreran beste bi adibide gehituz: gero gerokoak; gerokoak gero.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

geroko; gerora; eta gero (partizipioaren ondotik erabiltzen da, ez izenaren ondotik: "bilera bukatu eta gero etxera abiatu ziren", baina "*bilera eta gero"); -(e)z gero; gero eta... -ago; geroago, geroagoko; geroago eta... -ago; gerora; gero(ra)ko; geroztik(ak)o

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: adib. / EskolaHE: -

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gero sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eraikuntza librea, lexikalizatu gabea

eraikuntza librea.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: GEROKOAK GERO (Dv), GERO GEROKOAK, GEROKOA GERO (vEys (G), H), GERO GEROKO, GEROKOAK GEROKO. a) Lo que tenga que ser, será (con el sentido de 'no nos preocupemos por el futuro'). Mandoa nerea dek, / gerokoa gero. It Fab 28. Dirade langilleak [erleak], / dira kontuzkoak, / ez digute esango: / Gero gerokoak. Ib. 167. Egizak egin behar dukana; gerokoak gero. Laph 13. Gero zer izanen den, nork daki? Gerokoa, gero... Lap 5 (V 4). Beinik bein jaia ondo irten dedilla ta gero gerokoak. Lab EEguna 107. --Biharkoa ba, jauna, bainan gero? --Gerokoak gero, jaun mera! Lf Murtuts 24. v. tbn. Etxde JJ 111 (gero gerokoak). Eskutitza botatzera noa, ta gero gerokoak. Txill Let 46. v. tbn. Zait Plat 118 (gero geroko). Baginjoazen bada ta gerokoak gero. Anab Aprika 34. Orain oraingo, gero geroko (B). 'Egiteko guziak zein bere tenorean'. Inza NaEsZarr 2185. Izeba-osabari ondo-ondo egin da gero gerokoak. TxGarm BordaB 104. Geroxago zaizkote bertsu eskolak sortu hegoaldekoeri, fruitu ederrak ekarri dituztenak gazteetan, eta gerokoak geroko. Ib. 247. Gaiak [...] ongi hautatu behar genituzke [...]: oraingoak orain, eta gerokoak gero. MEIG IX 24. b) Más tarde se verá. Gerokoak gero; ez dugu zeren orok segurik espantu handirik egin. HU Aurp 145. Hoik oro oraino deus ez, hastapen bat baizik, berek diotenaz. Gerokoak gero. HU Zez 155. c) Luego pasa lo que pasa; luego pasó lo que pasó. Baña ez nion nere adimentuari bear ainbat jaramonik egin, eta gero gerokoak. Txill Let 41. Ez bide dakite, gerokoak gero, Frantziako kondairaren 1789 urteari 1868 dagokala Espainian. (Interpr?). MIH 374

adib: geroko 1 adj. Geroko bizitza. Gero gerokoak. Geroko batean. Campionen lehenbizi hartako eta geroko ideiak. Gerokoaren beldurrik gabe. Gerokoak gero. [s.u. gero] || aldian aldiko adj. Aldian aldiko lanak egitea. Gerokoak gero, aldian aldikoa aski dugu. Aldian aldikoa egiten dut.

gerokoak gero 3: Aizu (“Ez dut ikusten, orainean bizi naiz beti, gerokoak gero”), Consumer (“Une horretan, agian, amodioa desagertu egiten da, baina, "gerokoak gero", hain liluragarri ez den arren bizitzarako oso garrantzitsua den beste gauza bat bihur daiteke eta”), Jakin (“Poztu da Akarregi. Han izango da, aspaldiko adiskideak eta lagun berriak aurkituko dituelakoan. Gerokoak gero”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

gerokoak gero 16: Herria 8 (“Maiku dena xuxendu beharrez maikuago ezartzen berdin! Denen buru, barne-minixtroak erakusterat eman du bestaldi hortako deus ez dela kanbiatuko, gerokoak gero ikusi behar...”), Berria 3 (“Garaipena lortu, eta gerokoak gero”), Jon Alonso (“Batzuetan hori gertatzen da, askotan, egia esan, Orduan, Orduan, ezer ez, gerokoak gero”), Xabier Mendiguren Elizegi (“Bizkitartean, ez larritu, gerokoak gero, zer kausituko ote zuen jakin gabe eman zentzumenei nagusitasuna, bere askatasun osoa.”), Piarres Aintziart 2 (“Baina bego, gerokoak gero eta barkatu Axular Calle de Agua famatua bezain luzean naiz etxe ospetsu eta palazio ohiak karrikan zehar.”), Ramuntxo Etxeberri (“Gerokoak gero!”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Esapidea da eta azpisarrera gisa jasotzekoa izan liteke.

Zerrendako forma adibide gisa ematekoa da

adib. gisa ematekoa s.u. geroko AS.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa da gero sarreran.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Adizlagunetikoak

-ko leku-denborazkoetan

Jatorrizko forma

gero, geroaldi

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-n: -an.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gero sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

adlag.

Forma baten adiera(k)

azkenean.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: GEROENEAN ERE. A final. Geroenean ere sentenzia bata edo bestea eman bear bazat. Cb Eg II 113. Baña geroenean ere [...] eldu zan Jerusalen galtzeko denbora. Ub 111. Emen nator bada geroenean ere zugana. Jauregui 242. Geroenean ere Jenobeba asi zan hitzegiten. Arr GB 107. v. tbn. Izt C 8. Lard 38

Ez dugu aurkitu geroenean ere formarik.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

geroenean ere 3: Txillardegi (“Eta denak utzita, murru, kale eta plaza eder haien artean bizitzeak, ibiltzeak eta aditzeak, eta geroenean ere ingurune miresgarri hartan hil beharrak berak, jadanik berarekin behar adinako saria bazutela iruditu zitzaidan”), Felipe Juaristi (“norbaitek erabakiko balu, giza sentimenduez bultzaturik, Alexis bihurtzea hiltzeko unean, eta baita geroenean ere”), Andres Urrutia (“Geroenean ere, krimen baten epaiketan, lekukoen bitarteko froga da biztua kontrakarreko esanetatik, salatuaren argudioetatik eta oro har, salatu hori babesteko forma `guztietatik”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa geroenean sarreran

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratua: gerok : "Usado por autores guipuzcoanos, alto-navarros y, hasta principios del s. XIX, tbn. por septentrionales (casi todos ellos labortanos). Las formas con suf. de declinación que se documentan son: erg. gerok, dat. geroi, gen. ge(r)on"; geroni : "Los testimonios antiguos son septentrionales (no suletinos); a partir de finales del s. XIX hay tbn. ejs. guipuzcoanos. Las formas con suf. de declinación que se documentan son: erg. geronek, dat. geroneri, geroniri, gen. ge(r)onen"; gerorri : "Documentado en algunos autores de los ss. XVIII y XIX. Las formas con suf. de declinación que se documentan son: erg. gerorrek, dat. gerorriri, gen. gerorren, gerorrien".

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

gerok forma 38 aldiz ageri da: B 2 (J.A. Goiria), G 26 (M. Olasagarre, P.M. Urruzuno, Azkue, E. Mujika, P. Altuna, F. Etxeberria, J. Zaitegi, Or, J.R. Zubillaga, A. Urrestarazu, Karmel, S. Etxebarria, S. Onaindia, F. Zubiaga, S. Zapirain), EB 4 (P. Agirrebaltzategi, E. Osa, L. Villasante, D. Amundarain), EgAs 6 (Euzkadi, El Día, Gipuzkoarra); geok 7 aldiz: G 5 (J.M. Mokoroa, E. Mujika, I. Olaberria), IE 1 (Euskaltzaleen biltzarra), EgAs 1 (El Diario Vasco); geroni 10 aldiz: B 2 (J.B. Eguzkitza, C. Jemein), G 2 (Lizardi, Azkue), IE 3 (Jesusen Bihotz Sakratuari giristinoen debozionea, J. Elissalde, J.L. Davant), EB 2 (X. Kintana, J. Etxaide), EgAs 1 (J. Zarautz); geronez 2 aldiz: G 1 (Orixe), EgAs 1 (I. Aranburu).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

gerok : DFrec 2, HiztEn-LurE.

Euskaltzaindiaren Arauak

gu izord.aren era indartua.

Beste batzorde batek argitzekoa da

EGLUk argitzekoak dira forma indartuak

OEHko datuak [laburduren azalpena]

geroko forma 524 aldiz ageri da corpusean: B 129 (DurPl, Zav Fab, Mg, Añ, fB, Astar, JJMg, AB AmaE, Azc PB, Itz Azald, Ur MarIl, Ag AL, Enb, Laux BBa, Ag Kr, Kk Ab, Eguzk GizAuz, BEnb NereA, Gand Elorri, Bilbao IpuiB, Erkiag BatB, SM Zirik, Akes Ipiña), G 206 (Cb Eg, Mb IArg, Ub, Lar, Echag, It Fab, Mg CC, AA, Gco, JanEd, Ud, Aran SIgn, Bv AsL, Lard, Sor Bar, Tx B, Or, SMitx Aranz, Inza Azalp, ArgiDL, A Ardi, TAg Uzt, JMB ELG, Ill Testim, Lab EEguna, Zait, ABar Goi, Uzt, MAtx Gazt, Vill Jaink, Anab Aprika, And AUzta, Berron Kijote, Etxde, NEtx, Txill, Lek SClar, Munita), IE 126 (Lç, E, EZ Man, Ax, Harb, O Pr, SP, Ch, Lg I, Dh, Bordel, Gy, Hb Esk, Dv, Laph, HU, Iratz, JE Bur, Lf Murtuts, FIr, Etcham, Mattin, Ardoy SFran, JEtchep, Mde Pr, Zerb Azk, Xa Odol), ZuAm 2 (AstLas, Ip Hil), EB 61 (Arti, Mde HaurB, Osk Kurl, MEIG); gerorako 75 aldiz: B 10 (Mg CO, Añ GGero, Astar, Mg PAb, Itz Azald, Eguzk GizAuz, Erkiag Arran), G 41 (Mb IArg, Echag, Mg CC, Izt C, Arr May, Bv AsL, Lard, Arr GB, Ldi UO, Or, ArgiDL, Ag G, Lab EEguna, Lek EunD, Uzt Sas, MAtx Gazt, Vill Jaink, Berron Kijote, NEtx LBB, Munita), IE 3 (Gy, Dv LEd), EB 21 (Mde HaurB 7, MEIG).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

geroko forma 183 aldiz ageri da: B 17 (J.B. Eguzkitza, P. Zamarripa, J. Garitaonandia, A. Urrutia, J.K. Ibargutxi, Osk, J.A. Goiria, Boletín de la Biblioteca Pública Municipal, Garitaonandia, J. Arregi, J. Zubikarai, T. Zubikarai, T. Elorrieta, F. Zubiaga), G 36 (P.M. Urruzuno, J. Mokoroa, P. Orkaiztegi, J. Zaitegi, Ibiñ, J. Azurmendi, A. Garate, N. Etxaniz, S. Mitxelena, A. Sorarrain, A. Oyarzabal, J.M. Estonba, M.A. Urreta, J. Etxaide, Or, B. Iraola, I. Larramendi, S. Muniategi, A. Urrestarazu, P. Berrondo, A. Zugasti, D. Garmendia, J. Lekuona, M. Zubiaga, S. Onaindia, Jaunaren Deia), IE 19 (Oxobi, Azkue, Aginaga, P. Lafitte, A. Erdozaincy, J.P. Soudre, E. Lexague, Iratzeder), EB 76 (I. Baztarrika, G. Alfaro, Jaunaren Deia, HABE, K. Zuazo, J.M. Satrustegi, J.I. Iglesias, J. Intxausti, Zutabe, Oinarrizko legeria Bizkaian, J.M. Goñi, Txill, Oihenart taldea, UZEI, F. Garitano, G. Nazabal, I. Sarasola, S. Garmendia, J. Azurmendi, EJ., J. Sudupe, J.M. Irazola, J.M. Satrustegi, G. Garate, LMuj, Haurren idazkaritza, Nazio arazoa, G. Aldabaldetreku, JA. Agirre, Arantzazuko Andre Mariaren egutegia, M. Ugalde, A. Martinez, J.A. Irigarai, A. Urrutia, I. Iñurrieta, M.A. Barcenilla, J. Zabaleta, JM. Lekuona, Vill, S. Garmendia, JL. Agote, J. Etxaide, P. Berasategi, X. Mendiguren B., I. Mendiguren, X. Amuriza, Itun Berria, J.A. Arrieta, J. Hiriart-Urruty, Antxieta taldea, Gramatika Batzordea, Irakasleen elkartea, I. Urbieta, J.M. Mendizabal, Elizbarrutietako liturgia), EgAs 35 (Euzkadi, El Día, Eskualduna, Bertsolarien txapelketa, Deia, Egin, EHAA, GAO, BEO, Argia, Herria, Zer. Bizkaitarrai bizkaieraz, Eguna, HABE, Aburu, Herria 2000 Eliza, Idatz eta Mintz, Ikastola). gerokotz IE 2 (E. Laxague, Luzaideko eliz kantak); gerokotu behin EB (EHAA 1989); gerorako 41 aldiz: B 8 (J.B. Eguzkitza, K. Egileor, X. Gereño, A. Zubikarai, I. Zubiri), G 9 (J.I. Uranga, V. Aizpuru, M. Oiartzabal, J. Azurmendi, J. Gaztañaga, A. Urrestarazu, M. Lekuona), IE 1 (Iratzeder), EB 10 (E. Muxika, J. San Martin, M. Lopez, E. Arrizabalaga, M. Atxaga, X. Mendiguren B., Helburua, Bizizaletasunaren alde, M. Onaindia, R. SAizarbitoria, B. Atxaga), EgAs 13 (Egin, Agur, Argia, DV Zabalik, Zer. Bizkaitarrai bizkaieraz, Zeruko Argia, Eguna).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

geroko : AB38 6, AB50 7, HiztEn-LurE, Euskalterm 9; gerokotasun: Euskalterm 1; gerokotz: HiztEn-LurE; gerokotze: AB50 3; gerorako : AB50 1, HiztEn, Euskalterm 2.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: 1 izlag.: geroko bizitza. 2 adlag.: egitekoak geroko utzi.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

adibide gisa gehituz: gero gerokoak, gerokoak gero.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ko/-rako adlag.etan; cf. Gramatika Batzordearen erabakia. Kasu berezia dateke hau, gerora oinarria badagoenez (*biharrera edo *gaurrera, aldiz, ezinezkoak dira)

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: GEROKO BATEAN (G-to ap. A; H; g. baten V-m ap. A). Algo más tarde. "Un jour dans la suite (Mb)" H. "Algo después" A. Erran zuen geroko batean gure Jesus maitagarriak.- Mb OtGai II 21. Neskiak, seina eginda, bialdu eutsan seina geroko baten Marinori. fB Ic II 232. Geroko batean Osiñetan ikusi nuan. JAzpiroz 201. v. tbn. SMitx Aranz 77

adib: geroko 1 adj. Geroko bizitza. Gero gerokoak. Geroko batean. Campionen lehenbizi hartako eta geroko ideiak. Gerokoaren beldurrik gabe. Gerokoak gero.

geroko batean 6: Jakin 4 (“Geroko batean, bertoko ugazabak esan zuena ere gogoan daukat”), Argia 2 (“Zuk geroko batean ikasi zenuen euskara”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

geroko batean 6: Iñaki Arranz (“Aldizka, hitz joko hori hautemateko giltza ez du esaldiak berak ematen, eta geroko batean azalduko zaigu: hurrengo esaldian, hurrengo paragrafoan, hurrengo atalean”), Edorta Jimenez (“Bestela ipuin polita Bosgarren Kolumna horretakoa, ipuinlariak berak geroko batean egiazkotzat jo izan ez balu”), Josetxo Azkona (“finean, geroko batean lur-aberri honen ondorengo bizidun bakarrak haiek berak baizik ez direla izango, eta abar”), Joan Mari Lekuona (“Geroko batean gerta dakioke lotsaz karguak utzi beharra, beste bati emateko”), Pablo Sastre (“Geroko batean, ospitalean zegoela, bere ohera mutil bat eraman zuten”), Jose Antonio Mujika (“Geroko batean, etxekoandre haren semea gaixotu egin zen, oso larri gaixotu gainera; azkenean arnasik gabe geratu zen, hila”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Forma lexikalizatua da eta azpisarrera gisa jasotzekoa izan liteke.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa da gero sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

gerokoan 8: Mb IArg I ("Konfesio-ondo gerokoan len bezain arin, nagi ta gaizki dabilzanak dira"), AA III ("Orduan ongi irteten dana, gerokoan ere ongi irtengo da"), Aran SIgn ("Bertuteko bidetik joaten abiatu ziradenak berak ere urrutituko ziradela, eta gerokoan animetan egiñ nai zuen prutuba ere ala eragotziko zuela"), Zait Sof ("Nik yasan eta nik egin nitun gaiztakeriak ere ez itzatzue begiratu; gerokoan, ordea, illunbean, nik ikusi bear ez nitunak ikusi, ta nik opa nitunak ez ikusi"), Etxde 2 ("Ez gerokoan orrelakorik egin"), Or Aitork ("Gerokoan oben ez egiteko"), Berron Kijote ("Gerokoan noizbait, nere egintza famatuen benetako kondaira argitaratzen danean..."); OEH argitaratuan gainera: Ol Gen 17,5 ("Argatik ez duzu gerokoan Abram izena izango").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

gerokoan 6: Zait ("Gerokoan, beiñolakoen garbai-miñez apalik iraun zun"), Ibarg ("Ludi onetan bere bizitza galdu daroanak, gerokoan idoroko dau"), Aginaga ("Ez dio hemen, zertako behar den puskatu juduek egiten dutelako ertsapen ezin-jasanezkoa: gerokoan juduak gogorrago zanpatzeko"), Bizi araua ("Komunidade talde bat [...] gerokoan probintzia berria egiteko asmoetan"), Umandi ("Egikera ori eliz-gizonen bitartez asi zan noski, ta gerokoan ere luzaroan jarraitu dute"), A. Urrutia ("Ulergaitza da desberdintasun hau, batipat gerokoan onartzen bada zergen kenketa").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

gerokoan : DFrec 2 (M. Ugalde Euskal kondairaren sintesia: "bere historia guztian xxxetik gerokoan"; Goiz argi: "xxxgo urrillaren 25eko legeaz gerokoan zor zaiona") // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

gerokoan : DRA (en adelante, ya desde ahora), PMuj DVC (luego, después, posteriormente; en lo sucesivo, en adelante) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-n: -an.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gero sarrerari dagokion azpisarrera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: AS / ElhHizt: + / EskolaHE: AS

Atzizkien araberako erabakiak

-kotz.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gero sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

geroko.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: Ik. gerok / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. gerok (eta geu, guhaur).

gerontologia 45 (Consumer 18, Laneki 13).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

gerontologia 9 (Berria).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: gerontologia (Med., Psikol.).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Terminoa da, erabilia.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Atzizkien araberako erabakiak

-ra bidezko osatu ez-automatikoa (ez da, alegia, deklinabideko atzizki arrunta)

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Zerrenda osagarriak

BarnErrot: "Gerorapenak: Aplazamientos; Gerorapenen eta Administrazio Kudeaketaren Bulegoa: Negociado de Aplazamientos y Gestión Administrativa" / PFGZ: "Gerorapen: Aplazamiento".

Ongi eratua da

berria da, eta egokia.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-pen/-tze.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

PFGZ: "Geroratu: Diferido".

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

gerora(tu), geroratzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze/-pen.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Kendu oharra eta jaso adibide gehiago. (2021-11-23).

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

gero sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

gerotxo/u (eta -an) 4: BAizk Ipuin ("Lenenguetan Andoni ittun ixillik eguan, sarrittan negarrez, baña gerotxu ibittu ta alattu zan"), Orozkoko Ipuin-esaundak ("ontxe il eiten doa, gerutxuan il eiten doa"), P. Sastre ("Gerotxo refrenatu zen desenfrenoa"), P. Aristi ("eta han jarraitzen nuen gerotxo ere").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ez ohiko iturrietan (DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm) ez hiztegietan ere (EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Casve EF, DRA, Lh DBF, PMuj DVC).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Sektorekoei galdetzekoa da zer darabilten

bizkaieraz erabiltzen da, dirudienez; baina lantaldeak ez du ezer proposatzeko aski informazio (I. Segurolak gerotxo ere esapidea ezagutzen du).