PLEONASMO

(grek. pleonasmos, erredundantzia)

Hitzezko figuren artean, errepikapen prozedura darabilen baliabidea da: Ideia bera perpaus zati bereko bi hitzetan berradieraztean datza, helburu estetikoz edo adierazkorrez eginik. Gramatika edota sintaxi aldetik sobera dagoen forma bat gehitzea da, berez, baina funtzio estilistikoa izanik, gehienetan espresio indarra gehitzeko helburuz. Erregistro aldakuntza ekar dezake, baita ahotsaren aldaketa ere (pleonasmorik gabeko enuntziatuan diskurtsoa aseptikoa bihurtzen da, ahots edo ikuspunturik gabekoa).

Zentzu murritzean erabilita, ideia bera azpimarratzeko modu naturala da, hus tzat hartzen ez dena, oso begi-bistako kasuetan izan ezik. Kasu horietan alferreko erredundantzia adierazten du, perisologiaren (pleonasmo okerra ) zentzu bertsuan (“Neronek ikusi dut neure begiez”). Pleonasmoa perisologia, batologia eta erredun dantziatik bereiztea komeni da.

Pleonasmoen artean, bereiztea komeni da agramatikalak direnak eta konpati bleak edo esplikagarriak direnak, are justifikatuak eta gramatikalizatuak. Azken horien adibide batzuk: “ Ezin ahal zezakeen nehundik etxerat bil ” (Aski da “Ez zeza keen”). Elementu pleonastiko franko erabiltzen da euskaraz, hizketa arruntean bere ziki (pertsona izenordainak, “Nik neuk ez dizut esan...” adibidean, esaterako).

[X. A.]