KONTZESIO

(lat. concessio, konbergentzia, kontzentzua)

Kontrarioaren arrazoi onak hein batean onartzea, baina eragozpenak jarriz eta zirkunstantzia, iritzi, gertaeren pisua azpimarratuz, horiek hizlariaren aldeko tesia indartzen dutela. Aurkariaren argudioak onak direla aitortzen da, baina hobeki deu seztatzeko asmoz. Beste batzuetan, itxurazko kontzesioa edo amore ematea da, ironikoa ( sinkoresia ). Argumentatzeko forma taktikoak dira. Beste pentsamendu figura batzuekin batera ( dubitatio eta abar), tresneria psikologiko eta erretorikoaren parte dira, hizlari edo idazleek erabiliak, entzule edo irakurleak beren alde jartzeko.

Adibidez, 1903an elizgizon-serorak kanporatzean, Frantziako gobernamen duak, egitate horren arrazoitzat emanik haietako batzuek negozioa zerabiltela, Hiriart-Urrutik onartzen du haien hutsa, baina kanporatzeko estakurua baino ez dela dio:

“Nahuzue azkenean onets dezagun, fraide eta serora kendu edo kentzeko hoitarik, han hemenka, zenbeitek negozio soberaxe zerabilkatela? Beren eta bertzen onetan hobe zuketela biribilxago egoitea?. Zabal-zabala, barnean emaiten deraukun bezala, hemen erraiteko, ez goazi batere horren kontra. / Bainan ez ote zitazken ozkan ezar, hutsean zirelakoak, elizako buruzagiekin hitz-hartuz?” ( Eskualduna , 829, 1903).

Azken esaldian, galdera erretorikoa da. J. Etxepareren “Amodioa” saioan, ikas le ohiak eztabaidan ari direla, notarioak dio:

“Amodio osoak bibita du manatzen. Aitamek, aitamatu direnetik, ez dakite gehiago zer den amodioa.”

Eta kontalari eta hizketa lagunak ihardesten:

“Bazitakek, bazitakek egian hizan. Bainan hik diokan bezala egin balezate denek, lurrak dauzkan gizon eta emazte guztiak jar balite elgarri so, elgarren koi, ondoriorik uzteko axola izpirik gabe, laster gure motakorik ez litakek ageri nehon nehor. Gure mota ezezta litakek.” (J. Etxepare, Buruxkak )

[X. A.]