DIALEKTIK A

(grek. dialektike, eztabaidatzeko artea)

Erretorikaren baliabideetako bat da, eta argudiatzearen artea mamitzen du: fro gatu nahi den egiaren adierazpena eta gaiaren garapena nahiz ideien ordena ongi argudiatzearen arte zaindua da. Aristotelesen aburuz, dialektikak eztabaidan aritzeko balio du eta zalantzazko gaietan argibide egokiak agertzeko. Greziar filosofoentzat, dialektikaren ezaugarri nagusiak ikerketa eta ikasketa ziren. Humanismoaren aroan, testu literarioaren baitan argudio silogistikoa formulismo hutsaren menpe jartzeak kri sia ekarri zuen dialektikaren kontzeptuan. F. Hegel filosofoak dialektikari eduki berria eman zion, errealitatearen kontraesanak agerian jarriz eta haiek gainditzen saiatuz aztertzen duen arrazoiketa metodotzat. Dialektika pentsamenduaren eta historiaren garapenaren funtsezko lege bilakatu zuen eta Espirituaren fenomenologia (jat. 1907) izeneko liburuan eman zuen ezagutzera bere sistema filosofiko globalaren baitan. Eragin nabarmena izan zuen XX. mendeko zenbait korronte filosofiko nagu sitan, hala nola, existentzialismoan, positibismoan eta filosofia analitikoan. Literaturaren arloan, antzertian, B. Brecht alemaniarrak aplikatu zuen dialektikaren kontzeptu hegeliar hori antzerki epikoan, errealitatearen kontraesanak agerian jarriz ikusleen arreta kritikoari erne atxiki eta pentsarazteko. Ikus U RRUNTZE .

[L. M. M.]