kurios.
Tr. Aunque Leiçarraga emplea la forma kurioso, la variante propia de la tradición septentrional es kurios , y de la meridional, kurioso . En DFrec hay 4 ejs. de kurios y 3 de kurioso .
1.
(SP, VocBN
, H),
kurioso (V-gip ap. Elexp Berg
; H),
kurius (
kürius S ap. Lrq [oxítona]; Chaho, Gèze).
Curioso.
"1. curieux, désireux de voir, de savoir; 2. indiscret, qui cherche à pénétrer les choses et affaires d'autrui"
H.
"
Aura dan kuriosuakin sukalderaiño be sartuko jatzu
"
Elexp Berg.
Eztituk solament alfer egoile, baina edasle ere, eta kurioso, behar eztiraden gauzéz dadasatelarik.
Lç 1 Tim 5, 13 (He, TB kurios; Dv oro jakin nahi, Ol non ze berri, Ker dana jakin gura dabenak, IBk, IBe non zer jakingo, Bibl begi luze
).
Gehiago ikhusiko dute kuriosek [...] heren ordenako liburuan.
Harb 463.
Grazia estaltzen deraue kuriosei eta urguilluiei.
SP Imit IV 18, 4 (Mst sobera jakin beharrer, Ol yakinmiñez dabiltzanei).
Galde kuriosik egitera eta erabiltera.
SP Imit I 3, 5 (Mst galto berririk).
Kuriosak oraino erranen du, Iinkoak enzuten dutia bekhatoriak?
Tt Arima 24.
Etzen kurios izatu iakitekotz zer gerthatu behar zitzaioen ethorkizunean.
Ch I 25, 2.
Izpiritu kuriosak, xorrotxak.
He Gudu 64.
Behatze kuriosegi bat asko izan zen hura faltarik handienetan eror-arazteko.
Brtc 110.
Aitortzen deraizugu kurios girela / zure adinaren berri jakin nahi ginukela.
(BN-baig).
Satr FLV
1975, 346.
Erraiten dizie emaztekiak kurios direla.
Elsb Fram 174.
Baserritar neskatxa / kuriosuak, / mutillez dituztenak / begiak lausuak.
MendaroTx 281.
Kurios izan zira / Hunarat yiteko.
(1965).
LuzKant
136.
Jendea ez baita bere eguneroko ikusgailuez hain kurios.
Larre ArtzainE 311.
2.
Curioso, extraño, digno de atención; que excita la curiosidad.
Iakin nahiz ibili edozein gauza kuriosez, premia gabe.
Hm 197.
Zorigaitz haiñitz gauza kurios ikhasten hari direnentzat.
Ch III 43, 2 (SP hainitz sotilleziaren ikhasten, Ol giza-berrikerien usmoan).
Zoinek aipatzen beitu / afera bat kuriusa.
AstLas 41.
Bazen artikulu bat kuriosa, zoinaren arabera behar baitziren Aphezpikuak eta Erretorak bozkatuz hautatu.
Elsb Fram 62.
3.
(VocBN, Dv, H), kurioso (V-gip, G-azp),
kurius
(kürius Gèze). Ref.: Elexp Berg; ZestErret. Hermoso; curioso, arreglado, elegante. "Propre" VocBN y Gèze. "Curieux, joli. Etxe kuriosa, jolie maison" Dv. "Curieux, joli, beau, bien fait, bien ouvré" H. "Pertsonari buruz ari garela, presentzia edo itxura onekoa dela adierazteko erabiltzen da" ZestErret.
Kantalari guztiz graziosoa, / gazte lindo kortes kuriosoa.
Lazarraga B3, 1154r.
Naturalezak nahitu gauza kuriosak eta ederzalea da.
"
Curiosa & pulchra"
.
SP Imit III 54, 3 (Ch kuriosak; Ol ornikin eder eta pirpillak
).
Fabiena da belhar bat [...] baratze kuriosetan kausitzen dena.
Mong 594.
Malezioski inspiratzen daroe Jaiñkozko pensamendu haltoak, kuriosak, agradagarriak.
He Gudu 33.
Gerri kuriyosua.
Xe 180.
Txertubik ere zitun / [itxura] ain kuriyosuak.
Ud 154.
Denborarekin ura izanen da / ermita kuriosoa.
(AN-araq).
A CPV 948.
Maitatu eta festak egiñaz / aiñ modu kuriosuan.
Tx B II 53.
Kutsua baño kuriosago.
(L)
'Gau-ontzia baño garbiagoa'
.
Inza EsZarr 172.
Zorioneko usua, / guretzat izen gozua, / egazti kuriosua.
Olea 271.
Etxeak ederki zurituak eta kuriosoak daude.
Uzt Sas 348.
Pello ere an zebillen / txaleko ta txamar, / naiz besterenak izan / kurioso samar.
(In Uzt LEG I 235
).
Benetan aizkolari elegantea eta aundia, kuriosoa.
Albeniz 247.
Grande, considerable.
Txakur bat bazedukan / txit kuriosua.
Noe 36.
Pago koxkor bat kuriosue / badago gure mendiyen.
EusJok 97.
Oraingo ortan pasa zaiote / txiripa kuriyosua.
Tx B I 220.
Zakur... mokordo bat, kuriosa!
Lf Murtuts 17.
Bueno.
Lenbizi jarri zizkan / Pellori bertsuak, / ark ere errespuesta / kuriyosuak.
AzpPr 109.
Eman dizka eskola / kuriosuak.
Ib. 84.
4.
kurioso. (
Uso adv. o pred.).
Limpiamente, con arte, hábilmente, con elegancia.
"
Lana kurioso eitten dau igeltsero orrek
"
Elexp Berg.
"
Traje argi batekinda kurioso asko ibiltze zan hua
"
ZestErret.
Gure apuntadoriak / baitaude famoso, / kortia eman zuten / txit kurioso.
Ud 75.
Gorbatan zeukan urrezko orratz eder bat, eta kaballeroak ortzakin oratu oso kurioso, eta atera zion orratz ura miñik egin gabe.
Urruz Zer 126.
Kopak sarri jaso, / zurrut kurioso.
AzpPr 28.
Umetxu bat edo bi astotxu baten ganian, otsaretan "kuriyoso" ipiñita.
Kk Ab II 142.
Ta, eskultore batek / bezin kurioso, / gutxieneko zaku / erdi bat igelso / [ankan] jarri ziratenian.
MendaroTx 46.
Azaldu du kurioso.
Insausti 289.
Lana kurioso eginda irabazi zuan apustua [aizkolariak]
.
Albeniz 245.
(Con reduplicación intensiva).
"
Artu zepillua ta kurioso-kurioso kendu mantxak
"
Elexp Berg.
KURIOS PINTERDI
(Estar, etc.) con mucha curiosidad. Cf. A: "Pinterdia bezen kurios (BN-lab), indiscreto; litm., curioso como la media pinta".
Zer ote zen gertatua, denak kurios pinterdi.
Larre ArtzainE 125.
Kurios pinterdi, menturaz amak badakiela eta menturaz ez.
Ib. 312.