1.
(
V, BN-baig ap. A
; Dv,
H).
Abundante.
"Fertile, gras, fécond, abondant. En outre de l'abondance, gori marque la bonté des choses. [...] Lur goria, terre fertile. Etxe goria, maison qui a de bons revenus. Urthe goria, année d'abondance. Moltsa goria, bonne bourse, bien garnie. Alhapide goriak, gras pâturages"
Dv.
"Abundante, fértil. [...]. Etxe gori (BN-baig), casa abundante, bien provista"
A.
"Desarrollado [...] (Mg PAb)"
Ib.
"Riche. Moltsa goria, bourse bien garnie"
Lh.
"Bien constitué"
Ib.
v. jori, 1 guri
(I, 2)
, ugari.
Zelango kolatsa okotzpian! Zein guri, gori ta malatsa guztija!
Mg PAb 193 (que Azkue traduce por "!Cuán rolliza, desarrollada y carnosa toda ella").
Ze gozuak / emengo jaakijak / eta edaarijak! [...] / Ah bai ze gorija / dan zure jana!
Ib. 101.
Hobe dela golde bat lur gori, ezenetz golde bat eta erdi lur mehe.
Dv Lab 90.
"Buruko bihia" da phisuenik; harek du irina xurienik eta gorienik.
Ib. 46.
Ogi zohiaren lastoa ala ogi burutu gabearena othe laizteke goriago bazkatzat?
Ib. 120.
Luzez lurrean egon behar diren uztek [...] ongarri goriagoak galdegiten dituzte.
Ib. 178.
Haukien xingarra goriago, gogorrago eta gozoagoa da urde xikhiratu gabeena baino.
Dv Dial 97 (It, Ur ugari, Ip lodi).
Tripa bero eta sakela gori.
HU Zez 37.
Bil dezake [...] uztaño bat goria.
JE Bur 200.
Laborari-etxe goriko buruzagi.
Ib. 58.
Buenos-Airesetako lur gorian.
Ib. 212.
Artho-landa gori.
JE Ber 43 (v. tbn. 50).
v. tbn.
GH 1922, 726.
(Aplicado a personas).
Generoso; rico.
Bekhatu egiten duenarentzat dadukazu Iainkoa handi, zabal, franko, gori, liberal.
AxIp 402.
Oro etxeko-jaun azkar, amerikano, ofiziale gori; [...] nekazalerik nehor ez.
JE Bur 130.
2.
(Uso sust.).
Abundancia (de frutos de la tierra).
Eta ethorri zen zazpi urtheen goria.
Dv Gen 41, 47 (Ur ugaritasun).
Armadetako Jainkoak ihardura igorriren du Asurren gorietara.
"In pinguibus eius tenuitatem"
.
Dv Is 10, 16.