OEH - Bilaketa

124 emaitza tabako bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
hartzaile.
sense-1
(V, G, L... ap. A; SP, Urt, Lar, Añ, Dv, H), hartzale, artzailla (V ap. A ), artutzalle.
(El) que toma, recibe, coge... "Hartzaille ona eta emaille zikotza, bon à prendre chiche à donner" SP. "Acceptor. Errezibitzaillea, hartzaillea, errezibidorea " Urt I 74. "Tomador" , "recipiente" Lar y Añ. "Acogerdor" Lar. "Preneur, celui qui reçoit" Dv. "Id. artzallea; syn. harlea. 1. preneur, qui prend, et sens de hartzea à l'act. 2. preneur à bail, aux enchères" H. "1.º el que toma o recibe. 2.º artzaille (G-to-bet), parroquiano, cliente de lecheras" A. Cf. ARRAIN-HARTZAILE, HARRI-H. , AZERI-H. , KONTU-H. , LIMOSNA-H. , MOZKOR-H. , PIPA. -H. , TABAKO-H. , TXORI-H.... v. harle. Tr. Documentado en autores de todas las épocas y dialectos, si bien apenas se encuentra al Norte desde finales del s. XIX.
Adikatzen da emuillea eta ez arzaillea. RS 277 (v. tbn. 357). Emaille bat eta harzaille bat baizen ezpaliz guziek hara laster egin lezakete, eta handiek baizen ez lukete parterik. Harb 229. Hartzalia baita paubria, bada biziaren danierian gosia dela kausa, emaillia obligatu da paubriari amoina egitera bekhatu mortalen penan. Tt Arima 99. Bigarren pundia da amoinan harzaliaren nezesitate eta beharra. Ib. 96. Aita nuen salzale / ama diru harzale / anaierik xipiena / mairuetarik genzale. ArtPoAN 85 (cf. infra ChantP 286 y A EY IV 150). Beren langille, salzalle ta zor dituzten bestei ematen ez die edo nekez, laburki ta berandu ematen die zor diena, ta bitarte guzian badute arzalle gaisoak nork daki zenbat zer egin, negar eta neke. Mb IArg I 117. Zeruko kargu ta honrak dira arzalleak betiko arzen dituenak. Ib. 285. Jazinto bere Relijioan artu zuen Santo Domingo gloriosoak, eta Estanislao S. Franzisku Borja andiak. Nobizio biak Poloniako, ta orien Artzalle biak gure Españako onra paregabeak. Cb Just 79s. Aithor-agun urrikaltzeko direla abisu gaixtoen hartzailleak, eta ez gutiago, heien emailleak. Lg I 342. Onelan konfesetan dira dirubak prestau daruezanak, obligetan ditubezala artzallak biurtutera zerbait geijago. Mg CO 162s. Hartzailek ez dute hausten, / Ez zatitzen, ez partitzen: / Osorik dute hartzen. Monho 136. Lapur artutzalleak, / badira lapurrak,/ irentsiko dituzte / mami, ta ezurrak. VMg 112. Zeruko janari onek artzalleagan eskatzen du gosea, dio S. Agustiñek. AA I 442. Sakramentu onen artzallea da gizon edo emakume bataiatua. Ib. 538. Esan degu, Jauna bera dala neurri oen artzallea. AA III 430. Ongilleari dagoka egiten duan mesedeaz aztutzea, ta artzalleari beñere, ez aztutzea. Ib. 344. Entzun dozu sarritan, Sakramentu bakotxak emoten deutsazala arzailiari edo artuten dabenari grazija bi. fB Ic III 341. Lapur gaisto artzallak / badira lapurrak / iruntziko ditue / azur ta mamiñak. Zav Fab RIEV 1907, 538. Erritar gure Donostiako / jende artzalle maiteak, / ditugu guztiz gauza ederrak / ugari eta merkeak. Echag 115. Eder da izaitea karitate egille; / Baderraiku Kristok ere: / Izaitea dela hobe / Hartzaille baiñon emaille. Gy 162. Ihardetsi zion, lurrak / Etzuela bertze yaunik / Lehen hartzaillea baizik. Ib. 233. Eta harrian izen berri bat izkiribatürik, ihurk eztakiana, harzaliak baizik. Ip Apoc 2, 17 (Dv, Ol, Ker (h)artzaileak; He errezibitzen duenak baizen, TB errezebitzen duenak baizen, IBk, IBe hartzen duenak). Aita, zü izan zira ene saltzale, / Anaie gehiena dihariren harzale. ChantP 286 (cf. ArtPoAN 85 y A EY IV 150). --Nor da artutzallea? --Sakramentua artuten dabena. Itz Azald 125. Premi batian bi milla duro / prestatu nizkan besteri, / artzalle orri agertu zaio / gauza aña enbusteri. PE 147. Gero erretira / menditik errira, / artzalliak badira, / lenbailen salida... / dirua artu eta / ardotegira. Yanzi 47. Izanik ere gezurra larria, beti nor edo nor entzule, aditzaile, hartzale. GAlm 1937, 15 (ap. DRA). Aita nuen saltzaile, ama diruen artzaile / nere anaia Bernardo mairu-errira eskuemaile. A EY IV 150 (cf. ArtPoAN 85 y ChantP 286). [Sakramentuak] etzaizkio edozeiñi eman bear, merezi dutenai bakarrik eman bear zaizkie; bestela bai emalearen ta bai artzalearen kaltetan izan litezke. Ir YKBiz 137n. Lanak euren kontura artu ta egin: itz gitxitan esateko, lan-artzalle ta langille batera izan eta biei dagokiezan irabaziak eskuratu; gilden asmu ta elburuak, orrexek dira. Eguzk GizAuz 80. Aitatzen ditugun bi pamiliak gure artzalleak dira. ZArg 1955, 235 (ap. DRA, bajo la acepción 'recibidor, recibiente, acogedor'). Artzaille bizkor, emalle koxkor. EZBB I 44. Txantxilla ta marmita eskuan, bizitzaz-bizitza, artzallerik-artzalle, esne saltzen. Ataño TxanKan 150. Irri -eragille / ta ongi-egille, / patxara-artzaille / ta adar-jotzaille. Zendoia 51. Argi artzaille [='usuarios de la línea eléctrica'] guztiok. Gerrika 265. Hartzaleak Ongi-Etorria [...], emaileak berriz maitasunezko solas goxoak. Larre ArztainE 292 (ref. al que hace la acogida de un nuevo párroco; cf. ib. unas líneas más abajo hartzaile). Kultura gaietan hartzaile --bestearen zordun, beraz-- garenez gero, bidezko da, noski, hiztegian ere hartzaile eta zordun agertzea. MIH 110. Ezberdintasun horretan ez dago emailearentzat inolazko eragozpenik, bai, ordea, [hizkuntza] hartzailearentzat hots gehiago hots guttiagoren bitartez itzuli behar dituenean. MEIG VII 178. En DFrec hay 27 ejs. de hartzaile y 3 de artzaille.
azpiadiera-1.1
Acreedor. v. hartzedun, hartzekodun.
Arsalle batek bi zorzalle: batek zor zion bost eun diru zillaresko, eta besteak berrogeita amar. Oteiza Lc 7, 41 (Lç, TB, Dv hartzedun; He, Brunet hartzekodun).
hartzaile
<< harri 0 / 0 hauts >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper