1.
(
V-gip; Lar,
Añ),
barrura.
Penetrar, introducirse, pasar adentro.
"(Entrar, hacerse) dentro",
"internar"
Lar, Añ.
"Penetrar"
Añ.
"
Barruratu nintzan ataixan aurrera
"
Etxba Eib.
"
Estudixo aundixetan barruratzia biar da, zegozer ikusteko autu artan
"
Ib.
Ainbeste, umil[t]asunaren sustrai bearra dan bere buruaren ezagueran barruratu ta ondoratu zuan.
Aran SIgn 112.
Bigarren agintaria lau arraunlarigaz joan zan ontzi atara, [...]. Barruratu zireanean, gizon bakarrak iges egitten eban eurakandik.
Echta Jos 264.
Artu ebezan arrantzaleok / Euren ezpata-makillak, / Aprikatarren ontzi aretan, / Barruraturik mutillak, / Eroan eben Bermeoraño.
Ib. 122s.
Karameloen billa Zinko barruratu zan bitartian, mutikuak ikotika pozaren pozaz.
Kk Ab I 62.
Ausardienak, berriz, ontzitegitik itxasora barruratzen dira iraupena ta indarra alkarrekin neurtzeko.
TAg Uzt 38.
Izan liteken buruntzarik ederrena jantzi diote euzkaldunak Ernio mendiari burualdean. Ogei gizaldien luzeran biozpean sakonki barruratu dan sinismenak eraman du ara kurutza ta arkaitz bizian errotu.
Ib. 91.
[Errekearen] barrua bete samar egin zan arren, oindiño tamalez egozan beste asko kanpoan, sartu eziñik. Mikela ta Timuti bere, goiz aretan goiztarrenak ez izan-ta, luze eretxian egozan barruratzeko beta noiz izango.
Erkiag Arran 137.
Barrura ziraneko, errekako atea iragan ebenekoxe, Timutik eta Mikelak laster ikusi zituen.
Ib. 137.
Gure San Pedro on-ona. Baiña San Pedrok ezin barruratuten itxi Martin lako pizti bateri.
Bilbao IpuiB 89.
Bakartadeak utziaz, iñuska ta izutia izateari uka egiñaz, Nikanor gizartean erabagi sendoz ta urrats astunez barruratzen zala, esan zeitekean.
Erkiag BatB 78.
Edegi deutsa atea, lenengo oiñean, otseiñen atea, Zizilik; eta barrura da Nikanor.
Ib. 156.
Maisuak, bein barrura ezkero, ez eben urteten arik eta eskolaldia zearo amaitu arte.
Ib. 17.
Medikuak eta enparauak barrura dira.
Onaind STeresa 44.
Itxas-barruratzen zijoazela.
Elizdo EEs
1925, 213.
"Retirarse, no salir de casa (hablando de enfermos). Aspaldian barruratuta daukagu urlia
"
DRA.
2.
(
V-gip).
Introducir, meter.
"
Barruratizuz ankak, miñ artzeko moduan zoiaz da, mete dentro los pies [...]"
Etxba Eib.
Kañabera uts bat eskuan ifini eutsen; beronegaz jo buruan ta barruratuten zituezan aranzak.
Añ
NekeA
246.
El País ta El Motín iru edo lau aldiz atepetik barruratu zizkigun lotsagabe aundiak.
A Ardi 123.
Gure don Juan Josek emango didan Jereza barruratuko dedan bezelaxe.
Ib. 92.
Egunak ituan, gure kartzela onetan zazpigarren gelan, itxura oneko gizon bat barruratu zutela.
NEtx LBB 84.
Barrure ginduezan, oztopuak oztopo be.
Gerrika 180.
Encarcelar.
Lau giñan etxian eta laurok barrurako ginduezala, eta ogei ganau egozan kortan...
Gerrika 177.
Larogetasei urtegaz il zan, eta bera barruretu ebenak baño barruko kezka gitxiagoz.
Ib. 98.
"(V), guardar"
A.
3.
Encerrar(se), contener(se).
v. barrutu
(4)
.
Txikerregia da liburutxo au, berean adierazoteko, Errosario Santuan barruratuten dirian mirariak.
Añ
EL1
214.
Eskaera onek barruratuten ditu arimarako, gorputzerako ta mundurako eskatu bear dogun guztia.
Añ
MisE
55.
4.
Llevarse, conseguir.
v. barrunatu.
Tarrantau utsik ba neroia, oraintxe berton lurrera salto egin, ta belarrondoko ederra barrurako eunkek, ba!
Erkiag BatB 44.