1.
uztarripe,
buztarpe,
buztarripe .
(Sust.).
Yugo, dominación.
Puntu batean gera zindezke demonioaren uztarpe gogorrean.
Arr May 36s.
Faraonen ustarpe gogorretik etaraiaz.
Kortazar Serm 58.
Yaurlariaren gaizki-nai beldurrez [...] lenbailen uztarpe orretatik irtetearren [...].
Goen Y
1934, 89.
Geronek geure uztarpe ta espetxerako arriak ekarri bear!
Ib. 101.
Uztarpe onetara lepoak makurtzera beartuko zaituztegulako.
Ib. 101.
Atzerriak asarretan eta buztarpe gogorretan azpiratzen ebazana.
Ker Is 14, 6.
Yugo matrimonial.
Seme-alabak laga, / emaztea utzi, / Jainkoaren legeak / eztu erakutsi. / Uztarpea autsita / nun-nai emazteki... / Gizon onek ez luke / bizirik merezi.
Etxde AlosT 80.
Madalenekin uztarpea urratu nai nuke Engrazirekin ezkontzeko.
Etxde JJ 166.
(En casos locales de decl. sing.).
"
Uztarpe (AN, G), bajo yugo"
A, que cita el ej. de uztarpean de Uriarte.
"(L), [...]. Uztarpean dira, ils sont sous le joug, au prop. et au fig."
Lh.
Atera zituan bere Judatarrak, Jentil gaizto aen uztarripetik.
Ub 72.
Zekusanean Idiskoak lepoa uztarpean gatigu.
VMg 58.
Ifiñi dizut jauntzat eta bere anai guztiak jarri ditut bere menpeko uztarpean.
Ur Gen 27, 37.
Berak eta beren seme-alabak onen [erregearen] uztar-pean bizi bearko zirala.
Lard 154.
Sortzetik hiltzeraino, laboraria, / uztarri-pean huan hire tokia.
Elzb Po 214.
Uste al eben gure legoia buztarripean / erabiltea nai eben gisan euren menpean?
AB AmaE 445.
Uztarri pean nekez zabilan Oxalde.
Ox 203.
Buztarripean besaka alkarren aurka ibilli oi diran idien antzera.
Eguzk GizAuz 86.
Uztarripean burumakur dijoan idia bezela.
TAg Uzt 266.
Saxonen uztarpean zeudelarik, beren nausien hizkuntzatik hitz asko berenean sarrerazi zuten Kornubitarrek.
Mde Pr 250.
Idiak nainora etorri, buztarripean adarrak ibilli.
EgutAr 14-11-1956 (ap. DRA
).
Iauna, ez dut ezagutu itz ain garbirik [...] nere lepoa Zure uztarpean ain arin daukanik.
Or Aitork 392.
Nere lepoa "Zure uztarripean" otzandu.
Ib. 291.
Idiak uztarri-pean.
Arti MaldanB 199.
Menderdi-ezkero, Asia Txikiko eladetarrak erbestekoen uztarripean zeuntzan.
Zait Plat 30s.
Lugin sendoak uztarpetik zezenak askatuko ditu.
Ibiñ
Virgil
43.
Buztarpean dagozan jopu guztiak.
Ker 1 Tim 6, 1 (Ol uztarpean, IBk morrontz uztarpean, IBe esklabutzaren uztarpean; Dv gathibutasuneko uztarriaren azpian
).
Ez itzi joputzako buztarpean ezi zagiezan.
Ker Gal 5, 1.
Lokerak ba ditu Elizak / seda-lokarriz egiñak; / emazu zure lepoa uztarpera, ta, / alboan jarriko dut nik-ere nerea.
Berron Kijote 130.
Akerraren buztarpean aterpe gutxi.
(AN-larr)
'Norbaitengandik deus ezin iritxi'
.
Inza NaEsZarr 307.
Klasikoen uztarripetik aspaldi askatuak zeuden euskalariek.
MIH 286.
v. tbn. fB Ic III 330 (buztarripian). Enb 64 (buztarripian). Kk Ab II 110 (buztarripian).