1.
(L; SP, Dv),
aldaerazi,
aldarazo (V),
aldazo (G-azp),
aldatu arazi,
aldatu azi,
aldatu erazo
Ref.:
A (
aldarazi, aldarazo
);
ZestErret
(
aldazo
)
.
Hacer cambiar (algo a alguien).
"Faire changer"
SP, Dv.
"Hacer mudar"
A.
"
Aldarazi, hacer cambiar (307 &c.)"
LE-Ir.
v. ALDATU ERAGIN.
Hi bezala bizituen errenkura tristeak / Aldaraziren ohiko eztarozkik moldeak?
EZ Man I 115.
Urte betean iru moja-etxe aldatu-azi zizkiok eta...
Alz Ram 78.
Orain 500 urte abizenak aldatu arazi, ingeleraz.
Ldi IL 167.
Zer esango zeunskit bijar lotara juan orduko zeure eretxi ori aldatu erazoko baneutsu?
Otx 22.
Nere otoitz, opa, naikari, Zugana aldarazi zitidan, Iauna.
Or Aitork 58.
Argumendurik bikainenak ere ez dio aburua aldaraziko.
Mde Pr 138.
Neronek alda-erazi zioat erabakia.
NEtx LBB 85.
Infernuko etsaiak dana naastuaz, artzaiari bere biotzeko maitasuna aldaerazi zion, espaz ta zitalkeriz beteaz.
Berron Kijote 222.
Bizikerak aldarazi digun zerbait da ori.
Zendoia 192.
Ezkontzak, biziera ez ezik, bizilekua ere aldarazi zion.
MIH 236.
En DFrec hay tres ejs. de aldarazi.
2.
Desviar, apartar.
"Auertere flumen, ibaia [...] aldarazitzea
"
Urt III 156.
v. aldaratu.
Prefeta bere tronutik, / burregoak aldetik... / Zu ere, printze gaixtoa, / errabian barnetik, / Nehork ez diro aldaraz / Luzia berthutetik.
Zby RIEV
1908, 420.
Taka, taka, tak, bazoan beraz [astoa], / Behatzaileak ezin aldaraz.
Ox 114.
3.
+
alderazi, aldaerazi.
Trasladar, mover, hacer pasar.
Aingeruek aldarazten dituzte / Merezitu duten eredura: / Gaixtaginak eta onak bi parte / Jaunaren bi aldetan.
'Les anges les rangent'
.
Monho 118.
Obeki egingo zukean zure amonak... edo lenengo eskuetara zuanak (ontzurrea), korrituan ipini balu, eta eskutik-eskura korritu ta guzi alderazi.
Urruz EEs
1916, 258 (ap. DRA).
Aldaerazi etzazu, Jauna, eriotzetik bizira [anima aiek]
.
"Fac eas [...] de morte transire ad vitam"
.
Or MB 1252.
4.
Hacer cambiar, hacer transformarse.
Gudaz ateko gintzak aldatu eraztea.
"Realizar transformaciones de la industria civil"
.
EAEg
22-3-1937, 1340.
Zure erruki ezagunak ezik, asi baitzera ni aldaerazten.
"Coepisti mutare nos"
.
Or Aitork 291.
Ez ninduen beraz oinazturak jo eta aldarazi in ictu oculi, luzaroko ihardunak baizik.
MIH 342.
Aldarazten duen pendizen batean irristatuaz.
"Deslizándose a alguna pendiente que la alterase"
.
MEIG
IX 125 (en colab. con NEtx).
(Con instr.).Hacer cambiarse (de).
Baña emakumia, iru aldiz erropaz aldatu azi nazu.
Alz Bern 53.
Zuzendaritza Nagusiak bizilekuz iñor aldatu eraztea agindu dezake.
EAEg 6-11-1936, 231.
Eginkizunak eskuz aldatu eraztea.
Ib. 28-2-1937, 1173.
Leun-leun, borondatez aldatu azten zun.
Etxde JJ 69.
Organuen zilatzeko ordez bulkatzen ditu, lekuz aldarazten.
Mde Pr 79 (cf. supra (3)).
Frantsesen fedeak lekuz aldaraziko zuen berdin Leireko mendi-alde zabala.
Ardoy SFran 150.
Ark asmo-aldarazi nindun.
Or Aitork 58.
5.
altarazi.
"Altharazi (S), faire orner avec soin" Lh.
6.
aldatu erazi.
Hacer plantar.
Lan asko ta ona egin lezake erri-gizon jator batek. Nola, ordea? Erri-lurretan zuaitza aldatu-erazita.
Munita 112.