OEH - Bilaketa
20 emaitza ortzantz bilaketarentzat
Sarrera buruan (6)
Sarrera osoan (14)
goiburua
ortots.
etimologikoa
Etim. De *ortz-ots 'ruido del cielo', con pérdida disimilatoria de la sibilante.
sense-1
(AN-5vill-araq-ulz-egüés-erro-olza, B, BN, S; Dv (AN), H, VocB
),
ortos (L-sar),
ortoz,
ortota (det,. L-sar)
Ref.:
Bon-Ond 137;
Bon Trueno 416;
A;
Lh (hortots);
Echaide Nav 30;
Izeta BHizt2
.
Trueno. " Bartatsean anbateko ortotsak " Izeta BHizt2. v. ortoska, ortzantz, ostots. Tr. Documentado ya en Lazarraga, se ecuentra en textos alto-navarros desde Beriayn y, en el s. XX, en Enbeita, Txillardegi y Ataño. La forma mejor documentada es ortots; hay ortos en Beriayn y ortoz en FamInst, aunque no puede descartarse que se trate de africadas.
Koplarik ondo ordenaetan / abilidade badozu, / orain egin dan ortots andiau / metrifikadu egizu. Lazarraga B12, 1180r (ref. a una ventosidad). Egiten zituela ortosak <ortosas> ain andiak, eta oñazturak, eze baizirudien munduak ondatu bear zuela. Ber Trat 112r. Udan ortozetan eta relanpago o tximistetan egiten dute kristaubek gurutzearen señalea bere buruan. FamInst 692. Jendeak bada, án zegónak ta aditu-zuenak, zió ortótsa izan-zéla. LE Io 12, 29 (Lç igorziri, He habarrots, TB ihorziri, Dv ihurtzuri, Ol ostots, Leon ortzi karraska, Or turmoi-ots, Ker, BiblE trumoi). Agerzen zitzeizkioten goibel belz batzuk oiñazturez eta ortotsez beterik. ErroSerm 266. Tronutik atratzen ziren oñazturak eta bozak eta ortotsak. Echn Apoc 4, 5 (He ihurziri, TB eurtziri, Dv ihurtzuri, Ip ühülgü, Ur (G) turmoi, Ur (V) trumonots, Ol iñusturi, Ker, BiblE trumoi). Ordutik ona doguz laño baltz, / Ortotsak eta ekatxak. Enb 48. Erabakia artu bezin laister, ortots baten orro urrutikoak urratu du aizetegia. Txill Let 49. Tximist, ortots ta aize zakarraren eragiñaz. Ataño MLanak 69. Neguko ortotsa, zortzi eguneko ekaitza. EZBB II 67.
Trueno. " Bartatsean anbateko ortotsak " Izeta BHizt2. v. ortoska, ortzantz, ostots. Tr. Documentado ya en Lazarraga, se ecuentra en textos alto-navarros desde Beriayn y, en el s. XX, en Enbeita, Txillardegi y Ataño. La forma mejor documentada es ortots; hay ortos en Beriayn y ortoz en FamInst, aunque no puede descartarse que se trate de africadas.
Koplarik ondo ordenaetan / abilidade badozu, / orain egin dan ortots andiau / metrifikadu egizu. Lazarraga B12, 1180r (ref. a una ventosidad). Egiten zituela ortosak <ortosas> ain andiak, eta oñazturak, eze baizirudien munduak ondatu bear zuela. Ber Trat 112r. Udan ortozetan eta relanpago o tximistetan egiten dute kristaubek gurutzearen señalea bere buruan. FamInst 692. Jendeak bada, án zegónak ta aditu-zuenak, zió ortótsa izan-zéla. LE Io 12, 29 (Lç igorziri, He habarrots, TB ihorziri, Dv ihurtzuri, Ol ostots, Leon ortzi karraska, Or turmoi-ots, Ker, BiblE trumoi). Agerzen zitzeizkioten goibel belz batzuk oiñazturez eta ortotsez beterik. ErroSerm 266. Tronutik atratzen ziren oñazturak eta bozak eta ortotsak. Echn Apoc 4, 5 (He ihurziri, TB eurtziri, Dv ihurtzuri, Ip ühülgü, Ur (G) turmoi, Ur (V) trumonots, Ol iñusturi, Ker, BiblE trumoi). Ordutik ona doguz laño baltz, / Ortotsak eta ekatxak. Enb 48. Erabakia artu bezin laister, ortots baten orro urrutikoak urratu du aizetegia. Txill Let 49. Tximist, ortots ta aize zakarraren eragiñaz. Ataño MLanak 69. Neguko ortotsa, zortzi eguneko ekaitza. EZBB II 67.
azpisarrera-1
ORTOTSAK JO.
"Tronar, ostosak, ortosak jo" Lar in Aq 1460.
azpisarrera-2
ORTOTS-ERAUNTSI
(AN-5vill-ulz, B). Ref.: Iz Ulz (ortos
k
erauntsie); Gte Erd 108, 244. "La tormenta" Iz Ulz. "Ortots erauntsiaren aintzinetik goibel konkorrak agertzen dira (B)" Gte Erd 108. "Ortots erauntsi izigarria ai zuen (AN-5vill, B)" Ib. 244.
azpisarrera-3
ORTOTS GOIBEL
(AN-5vill, B). Ref.: Izeta BHizt
2; Gte Erd 108. "Nube de tronada. Badire ortots-goibelak, ortostuko du" Izeta BHizt. "Ortots goibelak atera ditu (AN-5vill), ortots goibelak daude (B)" Gte Erd 108 (junto a odoi laino, trumoi konkoilo, laino zarralda, etc., de otras zonas).
azpisarrera-4
ORTOTS PONPOLLO
(AN-5vill ap. Gte Erd 108). Nube de tormenta. "Ortots ponpolloak (AN-5vill), odoi lainoak dira, trumoia dakarte (G-goi)" Gte Erd 108 (junto a odei ponpolloak, ortots goibelak, etc., de otras zonas).
ortots
-
ortots....
-
Etim. De *ortz-ots 'ruido del cielo', co...
-
(AN-5vill-araq-ulz-egüés-erro-olza, B,...
-
ORTOTSAK JO. "Tronar, ostosak, ortosak j...
-
ORTOTS-ERAUNTSI (AN-5vill-ulz, B). Ref.:...
-
ORTOTS GOIBEL (AN-5vill, B). Ref.: Izeta...
-
ORTOTS PONPOLLO (AN-5vill ap. Gte Erd 10...
<< 1 gibel 0 / 0 ortzi >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
