1.
(
Añ (V)),
astomakila.
Garrote, palo grueso.
"
Astamakilla [...], garrote gordo con que suelen jugar los nuestros ordianariamente en sus contiendas"
Ast Apol 260.
"Garrote, palo"
Añ.
astramakila.
"
Astramakilla, palo para brincar en barrancos o lodazales. (Itza ed. Subirana, 58)"
Garate Cont RIEV 1930, 153.
Palotes que hacen los niños al aprender a escribir.
"Palote (T-L)"
DRA
.
Eta zenbat Eskualdun seme-alaba, astomakiletarik ez hanbat aitzinatuago, eskuaraz baino nahiago baitute frantsesez izkribatu elgarri.
HU Aurp 203.
Bertzenaz norbaitek helarizko dio E. Lobet gure Presidentari edo zuk izkribatzen eztakizula edo ene eskola astomakiletan gelditua dela.
Herr 20-7-1961 (ap. DRA
).
2.
aztamakila
(Bera),
astomakila,
aiztamakil.
Jabalina; lanza. (Acepción neológica debida a Arana Goiri, quien modificó tbn. más tarde la grafía a -zt-, al parecer por razones etimológicas: lo hace derivar de a(i)zto 'cuchillo'; v. NeolAG s.v.). v. aiztaga.
Nekakintxako Astamakila ta Untziak.
(1896).
AG 991.
Jaunaren Aztamakila ta Untziak.
(1897).
Ib. 1448.
Baña albua urratu eutzon aztamakillaz gudari batek.
(1908).
Eleiz (ap. NeolAG
).
Zure Biotza aztamakill gogorrak eta zure Amarena ezpata zorrotzak josi zuen bezela.
ArgiDL 102.
Astamakil bat artu eban.
"
Una lanza"
.
Or
Trmes
107.
Zenbat astamakil! Zenbat ezpata!
Or Mi 81s.
Gudamutil batek, orratiño, aiztamakillez saietsa sakaildu zion.
Ol Io 19, 34.
Aiztamakil bat eskuan arturik.
Ol Num 25, 7.
Aztamakilla arterik be, errubakua, bildur barik igaro dua.
Otx 31.
Aiztoaren antzeko suarri-auak, aztamakil-mutur edo igeki luzeak.
JMB ELG 34 (v. tbn. 75 aztamakil-mutur
).
Gernikan billatutako aztamakillak eta Ziortzako esku-uztaiak.
Ib. 71.
Gudarijetariko batek aztamakillaz saietsa josi leutsan.
Arriand Io 19, 34 (Inza Azalp 71 astomakillaz
).
Ori baitute aiztamakil-lagunik altsuena.
Zait Sof 14.
Babeskin eta aiztamakil arrotzak.
Ib. 149.
Aiztamakil-gudan.
Ib. 180.
Alkarren aurka euren aztamakillak eraiki ta biok eriotza bat lortu zuten.
Ib. 165.
Aiztamakila iaurti zuenari.
Zait Plat 120.
Aidean darabilla / dardaraz arabitar ankerrak / ojuka aztamakilla.
Gazt MusIx 99.
Etziren laztu buru-oskol eta aizta-makillen uztaz.
Ibiñ
Virgil
85.
3.
"
Astomakhila, mauvaise plante des prés. Centaurée"
H.
Lore izen batzu frantsesez: astomakila, centaurée...
Egunaria 7-8-1922 (ap. DRA
).