Etim. De *zuzellu, lat. subsellium.
1.
(AN-erro, B, Ae; Lar, H),
ziseillu (SP),
zizailu (G, AN-gip-larr-5vill, L-côte-sar, B; Hb, Dv, H),
zizalu (G-to-bet),
zizelu (G-goi, L-ain, BN-baig; Dv, H),
zizil(l)o,
zizilu (G-goi-bet-nav, B, BN-baig; H),
zuzulu (S, R; Lecl, Arch VocGr, Dv (S), H (S)),
zuzullu,
isilu (V-ger-ple-oroz-m),
ixilu (V-gip),
izellu (AN-ulz),
izilo (V-ger),
izillu (AN-ulz),
izallu (AN-larr-araq-ulz),
sisilu (Lar, Añ (G), H),
txisallu (V-gip),
txiseilu (V-ger),
txiselu (V-gip),
txisilu (Dgs-Lar 5),
txitxelu (V-arr),
txitxilu (V-ger-arr-oroz-och-m; H),
txixilu (V; Añ (V)),
xuxulu (R)
Ref.:
A (zizaillu, zizalu, zizelu, zizilu, zuzulu, isillu, izilo, txitxilu, txixillu, xuxulu); JMB AEF 1925, 27; AEF 1926, 82; AEF 1927, 72; Lh (zizelu); Giese CasaS 13; Lrq (züzülü); Zubiau Burd 108; Echaide Nav 189; Iz ArOñ (txisélu), Als (zizilu), Ulz (izellu), R 313; Satr VocP (zizillu); AtBou I 366; Holmer ApuntV (txitxilu); EAEL 388; Gte Erd 106; Izeta BHizt2 (zizellu).
Banco, escaño.
"Banc à dossier"
SP.
"Banco de respaldar"
, "escaño" Lar y Añ.
"Canapé, escaño de respaldo junto a la lumbre"
Lar.
"El txixilluba es lo que llaman escaño"
Ast Disc 557.
"
Txixillu (Vc), escaño, banco de cocina con respaldo. Algunos lo utilizan para mesa, otros para gallinero. De ahí es que en boca de muchos, además del txixillu ordinario, hay kutxadun txixillua, escaño con cajón, y oillategidun txixillua, escaño provisto de gallinero (bajo el asiento)"
A.
"Canapé o escaño, todo banco con respaldo. Salako zizaillua garbiago dago sukaldekoa baiño
"
Ib.
"(V-gip), banco de cocina sin respaldo"
Zubiau Burd 108.
"
Züzülü hegin jarrik aholkü emaiten (S)"
Gte Erd 106.
Ohetik mahaira, mahaitik zuzulura, korrongaz paradusura. (Zuzulluan egiten ohi da eguerdi-loa).
O Pr 656.
Zizilua erreberritua.
(1754).
SenperEus
48.
Txisilluban zamauba zabaldu, subaren ondoan egon.
Mg PAb 104.
Ixilluba.
Ib. 135.
Sukaldean sartu eta sutondoan, zizellu baten exeri zan.
Etxeg EE
1883b, 549s.
Sukalde bazterreko zizilluetara.
AJauregi EE
1885b, 176.
Buruari eraiñaz jarri zan txisilluan.
AB AmaE 389.
Atzak atzen tartean / arat txisiluan.
Azc PB 275.
Lenengo erdiratu eik txitxillua.
A BeinB 45.
Onek eskaratzeko txixillu-barrutik erbikumea atara.
(Se refiere seguramente a un escaño con cajón).
A Ezale
1897, 14a.
Ostaturat sartzearekin, dakusagun lehen gauza da khanga, eskual zizelu edo zuzulia.
Prop 1901, 205.
Bertan zeuden, su-aurrean, zumitzezko jarleku apalak eta keak eta urteak leundu zuten txisillu galanta.
Ag G 15.
Sukaldeko ixillu gañean jarrita.
Ib. 59.
Sutondoko zizaillu zarrean jarrita.
Ib. 204.
Sukaldean zizeiluan lo egiteko gelditu ze.
A Aezk 188.
Ormeak baiño enebazan ikusi; ez aulkirik, ez otaskarik, ez zizallurik ez mairik.
Or Tormes 67.
Eta gü, han züzülian bibilkatürik, beha ginen.
GH 1930, 455.
Alegia eta lokartu egiten du sukaldeko zizeluaren gainean.
Barb Leg 141.
Bazterreko ziziluan jesarririk.
TAg GaGo 46.
Xahako bat pulliki errapetua, zintzilik baitzagon zizillo muthurrean.
GH 1954, 278.
(ap. DRA)
Aitonak, bere zizalluan exerita sendi batzarre artako errege zirudin.
Etxde JJ 92.
Etzan zaite [...] orko zizallu orretan.
AIr Egan
1958 (1-2), 32.
Aitaatxi, bere ziziloan jarria [...] maizenik ixilik zagotzin.
Larz GH
1959, 84.
Galtza zarren sapalda, zizelluaren espalda.
EZBB I 121.
Ikusten gendun zizallu xarra / arek utzi zun bezela.
Ataño
TxanKan
274.
2.
ixildu
(V-gip ap. EI). "Ixilddua, mesa plegable" EI 382. v. ZIZEILU-MAHAI.
ZIZEILU-GIBEL
(zizailu gibel H, que cita a Hb). Zona que queda tras el escaño.
Hura [makhila] dute bidean lekhaio bezala; / gauaz diote zaintzen zizailu gibela.
Hb Esk 218.
ZIZEILU-MAHAI.
"Txisillu-mai (V-arr-oroz), mesa fija con una tarabilla en la pared" A.
Afal-eta, beroak logaleturik, haurra loakartu da, besoak eta burua zizailu-mahainean, zangoak dilindan.
GH 1976, 188.
(ap. DRA)
ZIZEILUPE
(En casos locales de decl. sing.). Espacio de debajo del escaño.
Ango sala ta ganbara / urdandegi bat bezela, / ontziyak ere zizallupian / Potxolok garbi zitzala.
Noe 127.