(V, G, AN; SP, VP 5r, Lar, Añ, VocBN , Dv, H); ardandei (V-gip, G-azp-goi-to); ardantegi (V, G-azp-goi, AN; Añ); ardantei (V-gip); ardondegi (G-goi); ardondei (G-azp); ardaundegi (V-gip) Ref.: A (ardandegi , ardantegi); EI 322; Iz ArOñ (ardantei); Elexp Berg (ardandei).
Taberna; bodega. "Cellier, cave à vin" SP. "Taberna", "bayuca" Lar. "Bodega" , "botillería", "taberna" Añ. "Arda]i[ndegi, cave au vin (Ax)" VocBN. . "Indazu ardandegiko giltza" Dv. "Chai. Syn. sotoa, xaia. [...] Auberge, débit de vin" H. "1.º (V; Ax), bodega, [...]; 2.º (V-m), taberna, [...]; 3.º (G-goi), alhóndiga" A. "Ardantegi (V), despensa" Ib. "Bodega" Iz ArOñ. "Antiguamente taberna en la que se servía vino" Elexp Berg. v. ardotegi, ardanetxe, ardangela. Tr. Documentado en Axular y Pouvreau y en autores meridionales desde mediados del s. XVIII. Las formas más generales son ardandegi y ardantegi. Hay ardondegi en Illarramendi (Pill 4) y Urruzuno (Iru ziri 141).
Leheneko bihitegiak, ardandegiak, sotoak, salak eta ganbarak handitukoitut. Ax 75 (V 50). Batzutan ardandegiaren arnoak nahasten dire, alentatzen eta gaixtatzen. SP Phil 276 (He 277 khaban edo arnotegian). Arren, Jauna, ardantegi onetan sar nazazu. Cb Eg II 46. Sarri mozkortu dana, ardantegi edo tabernak geiago edo beintzat gogo obeaz bisitatu dituana eleizak baño. Mg CC 148 (CO 220 ardanetxe edo tabernak). Ez oi nas sartu ardantegijetan [...] ezin bestez baño. Mg PAb 43. Ardan-tegiak ta osteratzeko ordi-lekuak. Añ EL2 92. Ardandegi edo tabernara duazanak. Astar II 123. Ardandegi, sagardotegi, denda eta beste toki saldu-erosiko guztiak. Izt C 211. Arratsaldean adoretako / Iaun baltz ardantegikoa. Azc PB 76s. Gaur barriz gitxienez egongo dira uri aitatuan [Lekeition] ogeta amar ardangela, ardandegi edo alondika ta guzti. Ezale 1897, 143a. Lekeition. Pelotatokia beera bota dabe, ta Uriko ardantegi barri bat egiten diardue. Ezale 1897, 15a. Ken, ken; oa ostatura, ardantegira, nai dekan tokira. A Ardi 28 (v. tbn. BGuzur 125). Ardandegijan bertan be, batak ardao zurija eskatzen baeban bestiak ardao baltza. Kk Ab I 30. Euskalerrian beintzat / amaikaren kaltez; / ardandegiak nunai / egunez ta gabez... JanEd II 112. Ardandegijan (trabenan) nasai-nasai jezarritta. Altuna 68. Emen, Euskalerrian oa noiznai ardandegiz ardandegi: beti arkituko dituk beterik. Ldi IL 104. Etxeak zitun zoko, ardandegi, ganbara ta gañerako, begiratu omen zituen. Or SCruz 88. Batzuk urrundik etorri dira, / zâto ta puska zorroan; / beste batzuek erronka ausarki / ardandegiko zokoan. Or Eus 391. Ezer ikasten langille gitxik eta geienak ardantegietan daroez ta. Eguzk GizAuz 32. Piarres, [...] ardandegi batean zegon gaueko ordutan aurrera xamartuta. Etxde JJ 273. Ardandegiko lagunartea. Ib. 269. Ardandegitik tabernari jauna eta hordi parea. Arti Tobera 263. Dendak itxiak, edaritegi ta ardandegiak soil-soillik edegita. Erkiag BatB 126. Ez dago emen zinerik, ez ardandegi, ez jatetxe, ez kafe ta ez dantzarik. Etxabu Kontu 225. Diren baino hamar halako ardandegi gehiago irekiko balira, [...] ez lirake hordiak hamar aldiz gehituko. MIH 326.
v. tbn. Alz Burr 31. Muj PAm 22. TAg Uzt 208. MAtx Gazt 55. Gazt MusIx 165. Anab Poli 133. Ibiñ Virgil 84. Ardantegi: Zab Gabon 28. Ag Kr 131. RIEV 1907, 168. Osk Kurl 95.