(V-ger-m, L, BN, S; SP (h-), Urt Gram 23, Lar, Añ, Mg PAbVoc 222, H, Arzdi Peces); amorrain (V-m-gip; Dv (s.v. amarrain), H (L, BN, S)); amorrai (G, AN; VP 2v, H (V, G)); amoarrain (IC 445); amoarrai; amuarrai (H, FauMar 38); amarrain (L, BN, S; VocBN , Dv); amarroin; amorroin (L-côte-sar, BN; FauMar 38, T-L); amurrai(n) (V, G, AN-mer, L; -ai Lar, Añ; -ain Ht VocGr 434, Arch VocGr <-r->, Añ, H (+ h- L), T-L); amorroi ( FauMar 38); amorre (AN-gip); amurrei (AN-olza) Ref.: Bon-Ond 145; A (amarrain , amorrai , amorre , amuarrain , amurrai); Lh (amarrain); Iz Ulz (amorráye), ArOñ (amórrain), UrrAnz (amórraiña), Als (amurraiya); Etxba Eib (amorraña); EAEL 97; Elexp Berg (amorraiñ); ZestErret (amorrai).
Trucha. "Truite, amuarráña" Urt Gram 23. "(Truta salar), trucha de mar, amurrai, amurraina, amuarroina" Labayru Hist I 516. "Amu arraiña es Salmo fario, o sea la trucha" Arzdi Peces. "Trucha común (Salmo trutta fario), amuarraia, [...] amorroia" FauMar 38. "Trucha de mar (Salmo trutta trutta), amorroia, amorroina" Ib. "Truite, amurrain, amorroin; [...] truite saumonée, izokin amorroin" T-L. "Amorrañak, mendiko ur otza eskatzen dau" Etxba Eib. v.1 arrain (2), arrankari . Tr. Documentado en autores de todas las épocas y dialectos. Son numerosas las variantes encontradas en los textos. La más antigua, amuarrai(n), ya en RIs, que emplean tbn. J.A. Moguel (-ain ) y D. Agirre de Garoa. Al Sur la forma mejor documentada es amorrai(n): Iturriaga, Iztueta, Arrese Beitia (-ain ), G. Mujica (PAm 45), J. Elizondo (EEs 1926, 35), J. Arrizabalo (BasoM 112), N. Etxaniz y Uztapide. Hay tbn. amurrai en Mendiburu, Bera (EEs 1915, 215) y Berrondo, y amoarrai en Anabitarte (Poli 119). En la tradición septentrional, hay amorroin en Goyhetche (30) y Zerbitzari, amurrai en Hiribarren (Esk 93), amarrain en Oxobi y J. Etchepare, y amoarrain y amarroin en sendos ejs. de Herria. En DFrec hay tres ejs. de amorrain y 4 de amurrain.
Amuarraia amutik eta anzumea larrutik. RIs 6. Ta orregatik da amurrai uraren igeska idorrean lebilkena bezalakoa; bada amurrai hau idorrean kezkaz ta egarriz betea ta salto ta salto ta soseganzik bage lebilken bezala [...] bere atseginz-tegi leunetik urrun arkitzen da. Mb IArg I 161s. Amuarrañak begi bi, sei eskalluk amabi. Mg PAb 123. Bestela izango zan / txit kupigarria / emen ikusten degun / amorrai txikia. It Fab 83. Zartzen asi ezkeroko galaiak / ah zer amorraiak! / nekez arrapatu sare lasaiak / ain dira ernaiak. Izt Po 88. Ardo on ta bizkotxoak / eta amorrai leuntxoak. Ib. 137. Izanik bada ibai maitagarri au, urtearen sasoi guztietan amorrai piñ izokitsuak aiñ iori ematen dituena. Izt C 108. Niri ere gustatzen asko zait arraña, / Baña, danen artetik, geien amorraña. AB AmaE 409. Urumeako izokia ta Berastegiko amuarraia. Ag G 349. Eguerdiko mahainak ziren ezarriak! / Jaki hoberenekin arrunt estaliak! / Bildotx guriak, / Oilo larriak, / Amarrain garbiak! Ox 158. Bat eta bat jakizak direla bi; / Amarraina ur lasterretan garbi. Ib. 111. Amarrain uretik athera-berriak olioan errerik. JE Ber 35. Gutitzen ari orobat, arrazoin beraz amorroin tita gorri polita. Aingira eta plauza eta xarbo bada oraino tolle. Zerb Azk 50. Ostatuk amorrai-pillo bat bialdu digu. NEtx Antz 81. Gogoz ari zan orratik, tar-tar, gure Joxe Jokin. Arian-arian, amurrai bat ere lo-araziko zuen ark. Loidi 63. Deliberatu dute: baimena emaiteko, Martin goitako ur handian arrantzariek nahi baituzte amo-arrainak erain. Herr 27-11-1958 (ap. DRA ). Gero bazkari on bat... amarroin "plat" on batekin... hasteko bederen. Herr 25-1-1962 (ap. DRA ). Amorrai aundiak, txikia jan egiten du. (AN-larr). Inza Eusk 1963-64, 164. Amorroina, kilikatuz biltzen da. EZBB I 33. Ori duk amorraiei igerika erakutsi naia. (B). Inza NaEsZarr 2076. Ango erreka koskorrak dira / amorraitan aberatsak. Uzt Sas 287. Gure pabrika kentzen / onen alegiñak, / papelak aña ematen / al du amorraiñak? Azpillaga (in Uzt Noiz 39). Amurrai ttikirik jango ote zukean galde-egin zioten. Berron Kijote 47. Aldian basurdetara, aldian perira edo amorrai arrapatzera. JAzpiroz 81.
v. tbn. amorrai: MendaroTx 86. Amorroi: Auspoa 39, 35.