OEH - Bilaketa

6170 emaitza mA bilaketarentzat

Sarrera buruan (0)

Emaitzarik ez


Sarrera osoan (500)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
aldaera.
tradizioa
Tr. Documentado en Mendiburu, en autores guipuzcoanos y en algún vizcaíno moderno. La forma general es aldaera. Hay además aldakera en E. Arrese, Erkiaga, San Martin y Gaztelu, aldera en T. Etxebarria y aldatuera en Gerrikagoitia. En DFrec hay 3 ejs. de aldaera, los tres en la acepción de 'variante'.
sense-1
1. (G, AN, L-sar ap. A ), aldakera (V, G ap. A ), aldatuera, aldera (A).
Cambio. "Acto de mutación" A. v. aldaira, aldaketa.
Pilatosen garbiera zikiña, ta Jesusen soñekoen aldaera nekezkoa. Mb OtGai III 7. [Tropo ta Figurak deriztenak] itzen aldaera edo batetik bestera aldatzeko moduak dira. Cb EBO 39. Tropoak, Autoreak diotenez, berez itzetan ta Figurak gauzetan aldaera ori egiten dute, edo berenezko sentidurik beste batera mudatzen dira. Tropo edo aldaera, batzuetan itz batean, Metaphora deritzana bezala, egiten da. Ib. 39 (cf. Lar: "Tropo, aldaitza"). [Konjugazio edo erabidearen] jirabuelta ta era askotako ainbeste aldaera miragarriaz. Ib. 32. --Ogi-ardoak itzulten eta aldatzen dira Jesu-Kristoren gorputzera ta odolera. --Nola egiten da aldaera ori? Ub 202. Lenago Demonioaren katibu [...] zegoana [...] bertatik arkitzen da deabruaren mendetik libraturik [...] Zer trukada, zer aldaera eta zer mudanza miragarria! Gco I 216. Udaberriak kanpoari eragiten dion aldaera zoragarriari begiraturik. Arr GB 54. Bizimoduaren supituko salto edo aldaera oi ez bezalako arzaz baliatu zan demonioa, santua biziro tentatzeko. Arr ASIgn 8.
( s. XX) Ardura orren mendean ari diranak, ezin eroso jardun; eta aldaerak egin bear. EAEg 25-12-1936, 640. Ori dala-ta beren zimurrik agerienak igurtzi, aldakera bat edo beste egin, ustez beintzat egoki xamar ezarri ta ona emen, liburu txiki ontan, oraingo nere langintza. EA OlBe 5. Esaten ari zana ez da bukatzen, ez besterik esaten guziak esateko; batean eta betieran guziak; bestela aldia eta aldaera da, ta ez betiera, ez egiazko erio-eziña. "Tempus et mutatio" . Or Aitork 310. Nolabait igitzen ez denak ez du biotza ukitzen: aldaerak ez bestek ikutzen du sentimendua. Txill Let 119. Zeruari luzaro bai luzaro so-egiñaz, lurrera eban, alako batean, bere begien ikusmena. Eta aldakeraren zoragarria! Izadiaren eder-erditze zirudian. Erkiag Arran 185. Gizabidea kezka miñez erriz-erri / bere aldakeretan iziturik doa. SM Olerti 1961, 174s. Emen beste lege bati dagokio aapaldien jarraiketa, naiz aurrezka, naiz aldakera ta mailka egokiz, beti ain bizi, ain eginkor. Gazt MusIx 66. Ustekabeko aldakeraz, ibaiak aserre oles egiten dio erregeari. Ib. 67. Jantzi orregaz, ordiazko bizarra eta beste aldera batzukin benetakuan antzera agertzeko. Etxba Ibilt 464. Galdez senarra aiñ kaltegarrizko alderian zergaitikxa. Ib. 467. Prueba guztixe, irureun metro barruen: soltauerie, martxan aldatuerie, eta bidien baztertute istiagaz bakarrik, ibilteko baimen guztiak eskuratu. Gerrika 164. Bestelako pentsabidea, bestelako bizimoduen eskutik, giro aldaera larria, herriko eta atzerriko haize berrien eraginaz. MIH 292.
sense-2
2. Traslado.
[S. Isidroren] aldaera edo traslazio onetako beste marabillak. Cb Senar 66.
azpiadiera-2.1
(G, AN, L-sar ap. A ), aldeera (V-m ap. A ).
"Mudanza de casa" A. v. ETXE-ALDAERA.
Urte zar gauerako izan zan aldaera [...]. Probatu ez duanak ez daki zer dan norbera jaiotako basarri-txokoa utzi ta beste aldera joan bearra. Albeniz 32.
azpiadiera-2.2
aldeera (V-gip).
" Orrain aldéeria ezta ona izango, el momento de marcharse esos no será bueno" Iz ArOñ. . Cf. alde egin.
sense-3
3. aldakera (V, G ap. A). "Modo de mutación" A.
sense-4
4. aldera. "Ajuar (V-gip). Bere aldera guztia, todo su ajuar" A Apend.
sense-5
5. Variante (de un texto musical o literario, de un morfema, etc.). v. aldaki, aldakuntza, 2 aldamen (2).
Antziñako dantza-zortziko zarrak bordon-dantza, Gorputz-goizeko zortzikua, jorrai-dantza, eta abar, luziak eta aldaera askodunak dira. LzM EEs 1912, 95. Ikus P. J. Riezuk bere Flor de la Canción Vasca [sic] dakarren aldaera. Or Eus 280n. Bigarren edizioko aldaera batzuen berri ere ematen zaio irakurleari. Vill ( in Ax (ed. 1976) 26 ). Bigarren ediziotik guk hartzen ditugun aldaera hoik hemen taket artean ageri dira. Ib. 26. Zenbait aldaera, aski eta gehiegi dira, besterik gabe baztertu beharrak dira euskara idatzian: biar, bier 'behar', biño 'baino', etc. MIH 106. Aldez aurretik, bada, mugak landatu behar: zein eta zenbat hitzen aldaera jasoko ditugu hiztegian. MEIG VII 76. Aldaera zaharrenetarik bat, eta Bizkai aldetik datorrena, gainera, RSen irakur daiteke: Eguzki bako lauren batik ez . Ib. 97.
aldaera
<< aldabe 0 / 0 aldaetxe >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper