OEH - Bilaketa

6170 emaitza mA bilaketarentzat

Sarrera buruan (0)

Emaitzarik ez


Sarrera osoan (500)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
alajainkoa.
etimologikoa
Etim. En M.A. García Cuentas municipales de Gata (1520-1524) Salamanca 1972, se cita, al tratar de la blasfemia, como una de las más usuales, la frase 'como Dios es verdad'. En nuestro caso es 'así Dios (existe, etc.)'.
sense-1
(G; Dv (s.v. alatu)), alajinkoa (S; H), alajinko (S) Ref.: A (ala); A Morf 732; Lh (ala); Lrq (bibost); ZestErret .
Vive Dios, como hay Dios (usado como exclamación, o como refuerzo de lo dicho). Cf. AA II 34s: "Begira izan ote dezun, juramentu diran itzak esateko oitura, egiaren edo gezurraren gañean itzegiten dezun begiratu bage, egin dezagun kontu: Ala Jainkoak salba nazala, emendik mugi ez nadilla"; Lard 201: "Bestela, ala Jainkoak salba nazala, etzatzu bat bakarrik ere gaur arratsean geratuko". Cf. tbn. Zait Sof 27: "Ala Artemi andragoia! Ez du itzuriko nonbait zigorra zure ausardi onek", o Zait Plat 131: "Bai, ala Tzeu --esan zuen Polemark-ek-- argi-argi dago ori, Sokrate". v. ALA JAUNGOIKOA (s.v. jaungoiko), alaintso, alainxe, alajaina, alajin, alajipo, alaua, alaxintxo, alazankoa, alinkoa. Tr. Documentado en textos meridionales desde principios del s. XIX; tbn. aparece en algún texto septentrional moderno. A juzgar por eufemismos como alajaina, etc., se ha podido tomar por expresión fuerte, casi irreverente. Cf. MEIG VII 32: "[Orduko jendea] txunditurik geldituko zen [... irakurri izan balu Alajainkoa! (erdaraz egiten omen den) teatro-saio baten tituluan. Zergatik ez dute jartzen: ¡Como hay Dios!? Ez dakitelako euskarazkoa noiz eta nola erabiltzen den ".
"Jangoikorako", "ala Jainkoa" esatea, eztauke askok juramentutzat. MisE 187. Bada, ala Jainkoa! artu lezateke aitzakitzat emakumearen erbaltasuna dedala. "¡Vive Dios!" . Otag EE 1882c, 479. Ze bat utsa egon balitz / ala Iaungoikoa! / berea zan dirua / estrepadakoa. Azc PB 226. --Oraintxe aukera Urrejolako arkaitzetik eure burua botatzeko. --Ala Jainkoa! Ori al da gizonari emateko erantzuera? Ag G 308. Oso auldu alaiz? Geiago ezin aldek? Orrenbeste bagaituk, orrenbeste bai, alajainkoa! Ag EEs 1917, 210. Sei mila demoniok / eraman din neska / gona gorria, / Bai ala Jainkoa! (G-azp). A CPV I 351. Alajainkoa! Nork erran lezake orai zeatzki, gure Mantxatarraren biotz barreneko asarrea. (Quijote IX) "¡Válgame Dios!" . AIr RIEV 1928, 606. Ala Jainkua! Eguno eztot ikusi neure aurrian zu baño pizti barregarrijagorik! Otx 76. Egin nai ditudanen tautik ez esan, ala yainkoa. Zait Sof 24. Ire berdiña duk, ire aziaren sorkia. Bai, alajainkoa! Etxde JJ 7 (187 alajainkua). Batek ere ez dik txintik esaten. Pozik daudelako? Ez, alajainkoa! Txill Let 84. Ik guretakoa izan nai al dek? --Bai alajainkoa. Ugalde Iltz 61. Leengo einean iraungo dau ba arek berak, alajainkoa! Erkiag BatB 182. Ijitoak eurak baño zikinagoak, zikin izatea da hala Jinko! Osk Kurl 86. Gero, gazteluren bat billatzera joan bear diagu, gaua pasatzeko eta esan diaten baltsamoa egiteko; ala Jainkoa ta, belarri au gero ta zitalago mintzen ari zaidak. Berron Kijote 118. Ala Jinkua! Haigü, haigü hunat! Etchebarne 72 (en boca de un suletino). Alajainkoa! Ni zorretan egon da i kejatu? JAzpiroz 106. Eta [moskitoa] akabatu ez, alajainkoa! Zendoia 91.
alajainkoa
<< alajaina 0 / 0 alamarka >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper