Etim. En M.A. García Cuentas municipales de Gata (1520-1524) Salamanca 1972, se cita, al tratar de la blasfemia, como una de las más usuales, la frase 'como Dios es verdad'. En nuestro caso es 'así Dios (existe, etc.)'.
sense-1
(G; Dv(s.v. alatu));
alajinkoa (S; H);
alajinko (S)
Ref.:
A(ala);
AMorf 732;
Lh(ala);
Lrq(bibost);
ZestErret. Vive Dios, como hay Dios (usado como exclamación, o como refuerzo de lo dicho).Cf. AA II 34s: "Begira izan ote dezun, juramentu diran itzak esateko oitura, egiaren edo gezurraren gañean itzegiten dezun begiratu bage, egin dezagun kontu: Ala Jainkoak salba nazala, emendik mugi ez nadilla"; Lard 201: "Bestela, ala Jainkoak salba nazala, etzatzu bat bakarrik ere gaur arratsean geratuko". Cf. tbn. Zait Sof 27: "Ala Artemi andragoia! Ez du itzuriko nonbait zigorra zure ausardi onek", o Zait Plat 131: "Bai, ala Tzeu --esan zuen Polemark-ek-- argi-argi dago ori, Sokrate". v. ALA JAUNGOIKOA (s.v. jaungoiko), alaintso,alainxe,alajaina, alajin, alajipo,alaua, alaxintxo,alazankoa, alinkoa. Tr. Documentado en textos meridionales desde principios del s. XIX; tbn. aparece en algún texto septentrional moderno. A juzgar por eufemismos como alajaina, etc., se ha podido tomar por expresión fuerte, casi irreverente. Cf. MEIG VII 32: "[Orduko jendea] txunditurik geldituko zen [... irakurri izan balu Alajainkoa! (erdaraz egiten omen den) teatro-saio baten tituluan. Zergatik ez dute jartzen: ¡Como hay Dios!? Ez dakitelako euskarazkoa noiz eta nola erabiltzen den ".
"Jangoikorako", "ala Jainkoa" esatea, eztauke askok juramentutzat. AñMisE 187.
Bada, ala Jainkoa! artu lezateke aitzakitzat emakumearen erbaltasuna dedala. "¡Vive Dios!".OtagEE 1882c, 479.
Ze bat utsa egon balitz / ala Iaungoikoa! / berea zan dirua / estrepadakoa. AzcPB 226.
--Oraintxe aukera Urrejolako arkaitzetik eure burua botatzeko. --Ala Jainkoa! Ori al da gizonari emateko erantzuera?AgG 308.
Oso auldu alaiz? Geiago ezin aldek? Orrenbeste bagaituk, orrenbeste bai, alajainkoa!AgEEs 1917, 210.
Sei mila demoniok / eraman din neska / gona gorria, / Bai ala Jainkoa!(G-azp). ACPV I 351.
Alajainkoa! Nork erran lezake orai zeatzki, gure Mantxatarraren biotz barreneko asarrea. (Quijote IX)"¡Válgame Dios!".AIrRIEV 1928, 606.
Ala Jainkua! Eguno eztot ikusi neure aurrian zu baño pizti barregarrijagorik!Otx 76.
Egin nai ditudanen tautik ez esan, ala yainkoa. ZaitSof 24.
Ire berdiña duk, ire aziaren sorkia. Bai, alajainkoa!EtxdeJJ 7 (187 alajainkua).
Batek ere ez dik txintik esaten. Pozik daudelako? Ez, alajainkoa!TxillLet 84.
Ik guretakoa izan nai al dek? --Bai alajainkoa. UgaldeIltz 61.
Leengo einean iraungo dau ba arek berak, alajainkoa! ErkiagBatB 182.
Ijitoak eurak baño zikinagoak, zikin izatea da hala Jinko! OskKurl 86.
Gero, gazteluren bat billatzera joan bear diagu, gaua pasatzeko eta esan diaten baltsamoa egiteko; ala Jainkoa ta, belarri au gero ta zitalago mintzen ari zaidak. BerronKijote 118.
Ala Jinkua! Haigü, haigü hunat! Etchebarne 72 (en boca de un suletino).
Alajainkoa! Ni zorretan egon da i kejatu? JAzpiroz 106.
Eta [moskitoa] akabatu ez, alajainkoa!Zendoia 91.