(V-ger-m, G-nav, AN-5vill-ulz-arce-erro, L, B, BN, Ae, S; VocBN , Gèze); afer (AN-5vill); afea Ref.: EI 61; Gte Erd 55 y 206; Izeta BHizt2.
Asunto, negocio, ocupación. "Affaire, embarras" VocBN. "Hori da afera (BN-arb, S), [...] hau da aferaren gakoa (BN-arb)" Gte Erd 206. "Akomoda ditela beren aferretan (BN-arb)" Ib. 55 (junto a lan, behar, egiteko, etc., de otras zonas). "Quehacer, asunto. Au ezta zure afera. Gure aferak gaizki dazi" Izeta BHizt2. Tr. Documentado en textos septentrionales de los ss. XIX y XX; tbn. aparece en textos de la zona más septentrional de Navarra, y en Aresti. Todos los ejs. no ambiguos son con -a constitutiva (v. Prot, Balad, M. Elissamburu y Oxobi). En DFrec hay 12 ejs., todos ellos septentrionales.
Ezpeletan ezin emanez bere aferari finik / Zuarramurdirat juan zitzaizkun paper txarrak harturik. Prot 66. Jente hunak, entzün düzieia / jaun horren diskusa, / zoinek aipatzen beitü / afera bat kuriusa. Ib. 41. Huna gutuzu afea inportant / batez zure mintzatzera. Ib. 46. Kongregazione guziaren aprobazionea iduriz galdegiten luketen aferetan. JesBih 425. Afera hortan auzitarat / nihor ez daite abia. Balad 244. Hiruetan ogei urte / gutienik ba ditu, / herri huntako aferak / ez dirala garbitu. Bordel 87. Aboro ni ez nagoke; / Nere aferek deitzen naute. Gy 42. Burlen asuntuba edo irriyen afera izattia. LesakSerm 254. Jeiki eta gan behar infirmeriara, / Bainan han sartzekotzat behar zen papera; / Eman zarotanean Leutrek afera, / Gan nintzen berehala erien athera. Elzb Po 209. Gutien ustean berriz afera piztu [da] . HU Zez 47. Gero eta gaizkiago zohazin nere aferak. StPierre 28. Ontsa pentsa afera hoi nungo jujeak dezake kondena? Ox 204. Beste mundoko aferak / nai dituena zuzendu. Yanzi 101. Ez da ene afera, bainan [...]. Lf Murtuts 18. Nere aitin arrebak utzi nu merkatuko aferetan eta bertzetan 48 urthetan. Herr 9-6-1960 (ap. DRA , s.v. aitin). Zure eskuetan uzten dugu gure afera. Izeta DirG 37. Gogo aundiakin artu zuten Leblancen afera. Ib. 87. Erranen dautazuia zer duen ene senharrak holako afera poliza horrekin? Larz Senper 130. Eta haren alabatzakoaren afera jakin zuenean, alde egin zuen hemendik. Arti Ipuin 82. Merian dabil gure aferak / ez dabiltzala hain ontsa. Mattin 66. Bai, euskaldunak izan obra eta ele, / herriko aferetan ez izan logale. Xa Odol 112. Jauna bere aferetan, anderea bere barne lanetan, zer da ederragorik? Ardoy SFran 64.
v. tbn. Elsb Fram 153. Auspoa 97, 26. Zerb Azk 104. Etchebarne 49. Larre ArtzainE 19.